Η κινεζική αγορά αρχικών δημόσιων εγγραφών (IPOs) που συνδέονται με την τεχνητή νοημοσύνη καταγράφει εντυπωσιακές αποδόσεις, αναδεικνύοντας τη δυναμική του εγχώριου τεχνολογικού οικοσυστήματος. Νέες εισαγωγές εταιρειών ημιαγωγών και AI στη Σαγκάη σημείωσαν πολλαπλασιαστικά κέρδη ήδη από τις πρώτες ημέρες διαπραγμάτευσης, προσελκύοντας έντονο ενδιαφέρον από Κινέζους επενδυτές.
Ωστόσο, για τους περισσότερους ξένους επενδυτές -και ιδίως τους ιδιώτες- η συμμετοχή σε αυτό το «ράλι» παραμένει εξαιρετικά δύσκολη έως και πρακτικά αδύνατη. Η βασική αιτία είναι οι αυστηροί περιορισμοί πρόσβασης στις δημόσιες εγγραφές της ηπειρωτικής Κίνας.
Οι ξένοι ιδιώτες δεν μπορούν να συμμετάσχουν απευθείας σε δημόσιες εγγραφές χωρίς λογαριασμό σε κινεζική χρηματιστηριακή, ο οποίος με τη σειρά του προϋποθέτει τραπεζικό λογαριασμό στην Κίνα. Αυτός συνήθως απαιτεί απόδειξη μόνιμης διαμονής ή βίζα με επαρκή διάρκεια ισχύος, ενώ σε πολλές περιπτώσεις απαιτείται και προηγούμενη κατοχή άλλων μετοχών εισηγμένων στην εγχώρια αγορά, ώστε να πληρούνται τα κριτήρια συμμετοχής στη διαδικασία κατανομής μετοχών.
Στην πράξη, η απουσία λειτουργικών διασυνδέσεων μεταξύ των περισσότερων ξένων τραπεζών και των κινεζικών χρηματιστηριακών καθιστά τη διαδικασία μη ρεαλιστική για τη συντριπτική πλειονότητα των αλλοδαπών ιδιωτών επενδυτών.
Ακόμη και το θεσμικό πλαίσιο επιβεβαιώνει αυτή τη στενότητα. Η επίσημη καθοδήγηση των τοπικών αρχών περιορίζει την απευθείας πρόσβαση στις μετοχές τύπου A-shares, δηλαδή τις μετοχές που διαπραγματεύονται στα χρηματιστήρια της ηπειρωτικής Κίνας, σε ένα πολύ μικρό εύρος αλλοδαπών φυσικών προσώπων, όπως μόνιμους κατοίκους, εργαζόμενους στην Κίνα ή στελέχη που κατέχουν μετοχές στο πλαίσιο προγραμμάτων κινήτρων.
Για τη διεθνή επενδυτική κοινότητα, ο βασικός δίαυλος πρόσβασης στις κινεζικές μετοχές παραμένει το πρόγραμμα Stock Connect, το οποίο συνδέει τα χρηματιστήρια του Χονγκ Κονγκ με εκείνα της ηπειρωτικής Κίνας. Το σχήμα αυτό επιτρέπει σε ξένους επενδυτές να αγοράζουν A-shares μέσω Χονγκ Κονγκ, χωρίς να χρειάζονται λογαριασμό εντός Κίνας ή ειδικές άδειες.
Ωστόσο, η χρησιμότητά του είναι περιορισμένη όσον αφορά τις IPOs και τις νεοεισηγμένες μετοχές. Οι τίτλοι αυτοί εντάσσονται στο Stock Connect μόνο αφού περάσει ένα χρονικό διάστημα εβδομάδων ή και μηνών και μόνο εφόσον πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια, όπως επαρκή εμπορευσιμότητα και κεφαλαιοποίηση. Επιπλέον, η πρόσβαση εξαρτάται και από τις προϋποθέσεις που θέτουν οι χρηματιστηριακές του Χονγκ Κονγκ, όπως ελάχιστα υπόλοιπα λογαριασμών και πρόσθετες δηλώσεις κινδύνου.
Κάποια περιορισμένη έκθεση για ξένους ιδιώτες μπορεί να επιτευχθεί έμμεσα μέσω διεθνών επενδυτικών κεφαλαίων που τοποθετούνται σε A-shares και συμμετέχουν σε IPOs. Αυτό ισχύει ιδίως για funds που επενδύουν στη STAR Market της Σαγκάης, μια αγορά τύπου Nasdaq, επικεντρωμένη σε στρατηγικούς τομείς όπως οι ημιαγωγοί, η τεχνητή νοημοσύνη και η βιοτεχνολογία, με χαλαρότερες απαιτήσεις κερδοφορίας αλλά αυστηρότερους περιορισμούς για ιδιώτες ξένους επενδυτές. Παρ’ όλα αυτά, η συμμετοχή αυτή είναι έμμεση και συνήθως μικρής σημασίας, καθώς οι κατανομές IPO αποτελούν ελάχιστο ποσοστό του συνολικού ενεργητικού των κεφαλαίων.
Σε αντίθεση με τους ιδιώτες, ορισμένοι μεγάλοι, διεθνείς θεσμικοί επενδυτές διαθέτουν απευθείας πρόσβαση. Μέσω των προγραμμάτων Qualified Foreign Institutional Investor (QFII) και renminbi QFII, επιλεγμένοι παγκόσμιοι θεσμοί μπορούν να επενδύουν απευθείας σε μετοχές της ηπειρωτικής Κίνας και να συμμετέχουν σε IPOs. Το καθεστώς αυτό αφορά μεγάλους διαχειριστές κεφαλαίων, τράπεζες και κρατικά επενδυτικά ταμεία, απαιτεί έγκριση από τις κινεζικές ρυθμιστικές αρχές, ορισμό θεματοφύλακα εντός Κίνας και ολοκλήρωση διαδικασιών συναλλάγματος. Παρότι δεν προβλέπονται ρητά κατώτατα όρια μεγέθους, οι απαιτήσεις οικονομικής ευρωστίας, εμπειρίας και κανονιστικής συμμόρφωσης είναι υψηλές.
Η ισχυρή πορεία των κινεζικών τεχνολογικών μετοχών αποτυπώνεται και στους δείκτες: ο δείκτης πληροφορικής του CSI 300 καταγράφει σημαντικά υψηλότερες αποδόσεις από τον ευρύτερο δείκτη CSI 300, ενώ υπεραποδίδει και σε σχέση με τον τεχνολογικό δείκτη του Χονγκ Κονγκ. Το χάσμα αυτό υπογραμμίζει τόσο τη δυναμική του εγχώριου AI οικοσυστήματος, όσο και το δομικό εμπόδιο που αντιμετωπίζουν οι ξένοι επενδυτές στην προσπάθειά τους να συμμετάσχουν άμεσα σε αυτή την αναπτυξιακή ιστορία.
