Δελτίο... επικίνδυνων καιρικών φαινομένων στις αγορές κρυπτονομισμάτων και μετοχών, που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα στην ευρωζώνη, εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Στη νέα της έκθεση για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, η ΕΚΤ τονίζει ότι οι αγορές κρυπτο-στοιχείων ενεργητικού (crypto-assets) και μετοχών παρουσιάζουν συγκεκριμένους και αλληλένδετους κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, λόγω των υψηλών αποτιμήσεων και της αυξημένης συγκέντρωσης του κινδύνου.
Οι παγκόσμιες αγορές μετοχών παραμένουν ευάλωτες σε απότομες διορθώσεις, τονίζει η ΕΚΤ, θέτοντας σε κίνδυνο τους ισολογισμούς των μη-τραπεζικών ιδρυμάτων (funds κ.λπ.), που με τη σειρά τους έχουν πλέον αρκετά ισχυρή διασύνδεση με το τραπεζικό σύστημα και κυρίως με τις μεγαλύτερες τράπεζες, αυτές που θεωρούνται συστημικά σημαντικές σε παγκόσμιο επίπεδο.
Παρά τις υφιστάμενες οικονομικές και γεωπολιτικές αβεβαιότητες, οι παγκόσμιες χρηματιστηριακές αγορές έχουν ανακάμψει και έχουν φτάσει σε νέα υψηλά. Αυτό το «risk-on» κλίμα έχει οδηγήσει ήδη τις υψηλές αποτιμήσεις σε ακόμα υψηλότερα επίπεδα, υπογραμμίζει η ΕΚΤ.
Η άνοδος αυτή τροφοδοτείται κυρίως από την αισιοδοξία σχετικά με τις δυνατότητες παραγωγικότητας της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ), τα ισχυρά εταιρικά κέρδη (ιδίως στις τεχνολογικές εταιρείες) και τις προσδοκίες για χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής (π.χ., στις ΗΠΑ).
Υπάρχει μια εμφανής απόκλιση, σημειώνει η ΕΚΤ, μεταξύ της επίμονης αβεβαιότητας οικονομικής πολιτικής και των υψηλών αποτιμήσεων της αγοράς. Η τρέχουσα τιμολόγηση δεν φαίνεται να αντικατοπτρίζει επαρκώς τις υψηλές ευπάθειες.
Η συγκέντρωση της αγοράς, ιδίως στον δείκτη S&P 500, έχει αυξηθεί περαιτέρω, με λίγες μεγάλες, αλληλένδετες, τεχνολογικές εταιρείες με έδρα τις ΗΠΑ να κατέχουν δυσανάλογα μεγάλο μερίδιο στην κεφαλαιοποίηση και τα καθαρά κέρδη. Σημειώνεται ότι ήδη το ΔΝΤ έχει δώσει μεγάλη έμφαση σε αυτή την υψηλή συγκέντρωση, κάνοντας λόγο χαρακτηριστικά για «δείκτη S&P 493», ξεχωρίζοντας έτσι τις 7 μεγάλες τεχνολογικές μετοχές από τις άλλες εταιρείες του δείκτη.
Αυτή η συγκέντρωση αφήνει τις αγορές εκτεθειμένες σε κινδύνους που απορρέουν από πιθανά σοκ σε αυτές τις λίγες εταιρείες. Ένα δυσμενές γεγονός που αφορά έναν από αυτούς τους κολοσσούς μπορεί να προκαλέσει ευρύτερες αναταράξεις.
Ακόμη χειρότερα, υπάρχει το ενδεχόμενο για «τέλειες καταιγίδες»: Αρνητικές εκπλήξεις (όπως απογοητευτικές ειδήσεις για την υιοθέτηση της ΑΙ ή τα εταιρικά κέρδη, ή επανεμφάνιση εμπορικών/γεωπολιτικών εντάσεων) θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν απότομες αλλαγές στο κλίμα της αγοράς, με μετάδοση κινδύνου σε όλες τις κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων, όπως προειδοποιεί η ΕΚΤ.
Κίνδυνοι από τα crypto
Τα κρυπτο-στοιχεία ενεργητικού, αν και λιγότερο καθιερωμένα ("mainstream") επενδυτικά μέσα, αποτελούν επίσης πηγή κινδύνου, καθώς παραμένουν ιδιαίτερα ασταθή.
Επιπλέον, έχουν επιδείξει μεγαλύτερη διασύνδεση με το παραδοσιακό χρηματοπιστωτικό σύστημα. Η συνολική κεφαλαιοποίηση της αγοράς crypto έχει φτάσει σε νέα υψηλά (έστω και βραχύβια), ενώ η χρήση stablecoins αυξάνεται. Η αυξημένη διασύνδεση σημαίνει ότι οι κλυδωνισμοί στις crypto-αγορές μπορούν πλέον να μεταδοθούν, σε κάποιο βαθμό, στις παραδοσιακές χρηματοπιστωτικές αγορές, ενισχύοντας τη συνολική αστάθεια.
Ενίσχυση του Κινδύνου από Μη-Τραπεζικά Ιδρύματα (NBFI)
Η ευπάθεια των αγορών μετοχών ενισχύεται από τη δομή του μη-τραπεζικού χρηματοπιστωτικού τομέα (NBFI), ο οποίος είναι μεγάλος κάτοχος αυτών των περιουσιακών στοιχείων.
Τα χαρτοφυλάκια των επενδυτικών και συνταξιοδοτικών ταμείων αντικατοπτρίζουν τις πληθωριστικές συνθήκες της αγοράς και παρουσιάζουν σημάδια υψηλών αποτιμήσεων (π.χ. υψηλοί δείκτες P/E), εκθέτοντας αυτά τα τμήματα στον κίνδυνο αιφνίδιων και ευρέων προσαρμογών αποτίμησης.
Σε περίπτωση απότομης πτώσης των τιμών των μετοχών, οι απώλειες στους ισολογισμούς των NBFI μπορεί να αναγκάσουν τους φορείς αυτούς να πωλήσουν περιουσιακά στοιχεία (forced asset sales) λόγω προβλημάτων ρευστότητας ή μόχλευσης.
Αυτές οι προκυκλικές πωλήσεις θα ασκήσουν περαιτέρω καθοδική πίεση στις τιμές, ενισχύοντας την αστάθεια της αγοράς και μετατρέποντας μια διόρθωση σε μια πιο σοβαρή κρίση (φαινόμενο "fire sales"). Η συγκέντρωση των χαρτοφυλακίων NBFI σε περιουσιακά στοιχεία σε δολάρια ΗΠΑ (όπου κυριαρχούν οι μεγάλες μετοχές τεχνολογίας) αυξάνει την τρωτότητα του ευρωπαϊκού τομέα σε σοκ που αφορούν ειδικά τις ΗΠΑ και σε διακυμάνσεις της συναλλαγματικής ισοτιμίας.
Οι κίνδυνοι από crypto και μετοχές*
* α) Εξέλιξη των κρυπτο-στοιχείων ενεργητικού και των παγκόσμιων αγορών μετοχών,
β) Μερίδιο των δέκα κορυφαίων εταιρειών του S&P 500 στην κεφαλαιοποίηση αγοράς και στα καθαρά κέρδη, και οι εκθέσεις των μη-τραπεζικών ιδρυμάτων της ζώνης του ευρώ στις ΗΠΑ,
γ) Σταθμισμένος μέσος όρος του δείκτη τιμής προς κέρδη μετοχών και των περιθωρίων αποδόσεων ομολόγων στα χαρτοφυλάκια των μη-τραπεζικών ιδρυμάτων της ζώνης του ευρώ.
