Στον ευμετάβλητο κόσμο των συναλλαγών κρυπτονομισμάτων, οι πλατφόρμες εξαφανίζονται τόσο γρήγορα όσο εμφανίζονται. Αυτός ο εφιάλτης έχει ήδη εκτυλιχθεί για χιλιάδες traders παγκοσμίως, καθώς σχεδόν 500 "κρυπτοχρηματιστήρια" (crypto-exchanges) έχουν καταρρεύσει από το 2014.
Μια μελέτη από Φινλανδούς ερευνητές αποκάλυψε τελικά τη «γενετική ταυτότητα» αυτών των αποτυχιών. Και το βασικό της συμπέρασμα; Οι crypto traders εξετάζουν εντελώς λανθασμένα τις ενδείξεις όταν αξιολογούν τη σταθερότητα μιας πλατφόρμας.
Σκεφτείτε τα κρυπτοχρηματιστήρια ως ψηφιακά χρηματιστήρια, όπου οι χρήστες αγοράζουν και πωλούν Bitcoin και άλλα ψηφιακά νομίσματα. Αυτές οι πλατφόρμες διαχειρίζονται καθημερινά συναλλαγές αξίας δισεκατομμυρίων, καθιστώντας τη σταθερότητά τους κρίσιμη για τους επενδυτές. Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Journal of International Financial Markets, Institutions & Money, ανέλυσε 845 κρυπτοχρηματιστήρια παγκοσμίως και αποκάλυψε απροσδόκητα μοτίβα σχετικά με το πώς και γιατί καταρρέουν.
Τα παραδοσιακά κρυπτοχρηματιστήρια, γνωστά ως «κεντρικοποιημένα» (centralized) επειδή ελέγχουν απευθείας τα κεφάλαια των χρηστών (όπως ακριβώς οι τράπεζες διαχειρίζονται λογαριασμούς), είχαν περίπου 27,5% περισσότερες πιθανότητες να αποτύχουν σε σχέση με τα νεότερα «αποκεντρωμένα» (decentralized) χρηματιστήρια, όπου οι χρήστες διατηρούν τον έλεγχο των κεφαλαίων τους. Στην πραγματικότητα, τα αποκεντρωμένα χρηματιστήρια παρουσίασαν 31,2% χαμηλότερη πιθανότητα αποτυχίας, κυρίως επειδή η αποκεντρωμένη δομή τους τα καθιστά λιγότερο ευάλωτα σε απάτες, κακή διαχείριση και κρίσεις ρευστότητας.
Η Σιγκαπούρη αποτελεί ένα εντυπωσιακό παράδειγμα αυτής της ευαλωτότητας, με 41 αποτυχημένα χρηματιστήρια παρά το γεγονός ότι φιλοξενεί ακόμα 55 ενεργά. Αυτό το μοτίβο δείχνει πως ακόμα και τα πλέον τεχνολογικά προηγμένα χρηματοοικονομικά κέντρα δεν είναι άτρωτα σε τέτοιες καταρρεύσεις. Από την περιβόητη κατάρρευση του Mt. Gox το 2014 -που οδήγησε σε απώλειες σχεδόν μισού δισεκατομμυρίου δολαρίων για τους πελάτες του- περίπου το 60% των κρυπτοχρηματιστηρίων έχουν γνωρίσει παρόμοια μοίρα.
Η γεωγραφία παίζει επίσης απροσδόκητο ρόλο στην επιβίωση των χρηματιστηρίων. Η Ασία ηγείται με 129 ενεργές πλατφόρμες, ενώ η Ευρώπη έχει καταγράψει τις περισσότερες αποτυχίες, με 60 χρηματιστήρια να έχουν καταρρεύσει. Η έρευνα έδειξε ότι τόσο οι ανεπτυγμένες, όσο και οι αναπτυσσόμενες χώρες αντιμετωπίζουν παρόμοιες προκλήσεις -χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ΗΠΑ και η Αυστραλία έχουν χάσει σχεδόν τόσα χρηματιστήρια, όσα εξακολουθούν να λειτουργούν.
Ένα ξεκάθαρο σημάδι επικείμενης αποτυχίας είναι τα υψηλά τέλη ανάληψης: τα αποτυχημένα χρηματιστήρια επιβάλλουν, κατά μέσο όρο, χρεώσεις 1,5 φορές υψηλότερες από τα επιτυχημένα.
Επιπλέον, οι πλατφόρμες που προσφέρουν περιορισμένη ποικιλία κρυπτονομισμάτων αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο κατάρρευσης—παρόμοια με ένα κατάστημα λιανικής που αδυνατεί να προσελκύσει πελάτες λόγω έλλειψης προϊόντων.
Παραδόξως, τα χρηματιστήρια που λειτουργούν σε χώρες με αυστηρότερο κανονιστικό πλαίσιο και μεγαλύτερη διαφάνεια στα οικονομικά τους είναι πιο πιθανό να αποτύχουν. Αυτό το φαινομενικά αντιφατικό εύρημα υποδηλώνει ότι η αυξημένη εποπτεία μπορεί να αποκαλύψει προβλήματα που διαφορετικά θα περνούσαν απαρατήρητα, ενώ παράλληλα δημιουργεί λειτουργικά βάρη μέσω κόστους συμμόρφωσης και αυξημένων απαιτήσεων υποδομής.
«Ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι ότι τα χρηματιστήρια που επιτρέπουν σε Αμερικανούς πελάτες να συναλλάσσονται, έχουν υψηλότερη πιθανότητα χρεοκοπίας σε σύγκριση με εκείνα που περιορίζουν τους πελάτες από τις ΗΠΑ», σημειώνει ο Niranjan Sapkota, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Vaasa. Αυτό το εύρημα μπορεί να φαίνεται παράξενο - άλλωστε, οι ΗΠΑ είναι γνωστές για τη αυστηρή χρηματοοικονομική ρύθμιση- αλλά ακριβώς αυτή η κανονιστική πίεση μπορεί να καθιστά δυσκολότερη την επιβίωση των πλατφορμών.
Η έρευνα εντόπισε επίσης θετικούς δείκτες που μπορούν να βοηθήσουν τους traders να επιλέξουν πιο ασφαλείς πλατφόρμες. Τα χρηματιστήρια με υψηλές βαθμολογίες χρηστών και προγράμματα παραπομπής (referral programs) εμφάνισαν υψηλότερα ποσοστά επιβίωσης.
«Άρα, την επόμενη φορά που ένας φίλος σας στείλει έναν σύνδεσμο παραπομπής για ένα αξιόπιστο κρυπτοχρηματιστήριο, μην το απορρίψετε ως απλό "κυνήγι μπόνους"», λέει ο Sapkota.
Από το κλείσιμο του BTC-E το 2017 λόγω κατηγοριών για ξέπλυμα χρήματος, μέχρι τη θεαματική κατάρρευση της FTX το 2022, όπου χάθηκαν 8 δισεκατομμύρια δολάρια, το τοπίο των κρυπτοχρηματιστηρίων συνεχίζει να εξελίσσεται μέσα από κύκλους καινοτομίας και κρίσεων. Αυτές οι περιπτώσεις αναδεικνύουν τη σύνθετη δυναμική που ανέδειξε η έρευνα, από τη ρυθμιστική συμμόρφωση μέχρι τη διαχείριση λειτουργικών κινδύνων.
Χρησιμοποιώντας καθιερωμένες μεθόδους χρηματοοικονομικής μοντελοποίησης, οι ερευνητές πέτυχαν εντυπωσιακή ακρίβεια 81% στην πρόβλεψη των χρηματιστηρίων που θα αποτύχουν. Προηγμένοι αλγόριθμοι μηχανικής μάθησης, όπως τα μοντέλα Random Forest και Support Vector Machine, επιβεβαίωσαν αυτά τα ευρήματα και παρείχαν πρόσθετες πληροφορίες για τη σύνθετη σχέση μεταξύ διαφορετικών παραγόντων κινδύνου.
Αυτά τα ευρήματα προσφέρουν πρακτικές συμβουλές για τους επενδυτές κρυπτονομισμάτων σχετικά με την επιλογή ασφαλέστερων χρηματιστηρίων.
- Σήματα κινδύνου περιλαμβάνουν υπερβολικά υψηλά τέλη ανάληψης, περιορισμένη γκάμα κρυπτονομισμάτων, χαμηλές αξιολογήσεις χρηστών και κεντρικοποιημένες δομές.
- Θετικοί δείκτες είναι η ισχυρή εμπλοκή της κοινότητας μέσω προγραμμάτων παραπομπής, οι υψηλές βαθμολογίες χρηστών και η αποκεντρωμένη λειτουργία που επιτρέπει στους χρήστες να ελέγχουν τα κεφάλαιά τους.
Σε μια βιομηχανία όπου διακυβεύονται δισεκατομμύρια σε κεφάλαια χρηστών, αυτή η έρευνα μετατρέπει την επιβίωση των χρηματιστηρίων από τυχαία εικασία σε επιστήμη. Η επιλογή είναι ξεκάθαρη: προσαρμογή στα νέα δεδομένα ή ένταξη στη μακρά λίστα των αποτυχημένων πλατφορμών.
Image by freepik
