Σε νέο δανεισμό καταφεύγει προσεχώς το υπουργείο Οικονομικών προκειμένου να καλύψει την τεράστια «τρύπα» που δημιουργήθηκε στα κρατικά έσοδα τον Σεπτέμβριο και στο εννεάμηνο.
Ο νέος δανεισμός θα αυξήσει περαιτέρω το δημόσιο χρέος, το οποίο φλερτάρει ήδη με το 215% του ΑΕΠ, ενώ η κυβέρνηση επιμένει στην παλαιότερη πρόβλεψη ότι... δεν θα ξεπεράσει το 200%.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι στις επόμενες εβδομάδες ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους θα προχωρήσει σε νέα έκδοση πενταετών ομολόγων, προκειμένου να αντληθούν τουλάχιστον 2 δισ. ευρώ.
Ο λόγος που θα επικαλεστεί το υπουργείο Οικονομικών είναι οι ευνοϊκές συνθήκες στις αγορές ομολόγων και τα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια δανεισμού. Ωστόσο, δεν δανείζεται κανένα κράτος ή ιδιώτης όσο χαμηλά και αν είναι τα επιτόκια, εάν δεν έχει τα χρήματα ανάγκη.
Στην προκειμένη περίπτωση, ο δανεισμός επιβάλλεται από τη δραματική υστέρηση των φορολογικών εσόδων τον Σεπτέμβριο και συνολικά στο εννεάμηνο.
Οι πιέσεις που δέχεται ο κρατικός προϋπολογισμός λόγω της πανδημίας, από τον περασμένο Μάρτιο είχε ως αποτέλεσμα να εκτροχιαστεί το πρόγραμμα δανεισμού του ΟΔΔΗΧ και από τα περίπου 8 δισ. ευρώ, που ήταν ο αρχικός σχεδιασμός για το 2020, σχεδόν να διπλασιαστεί. Ήδη μέχρι και τον Αύγουστο έχουν εκδοθεί ομόλογα ύψους 11,3 δισ. ευρώ και έπεται συνέχεια.
Χαμηλά επιτόκια
Εκτός από τα πενταετή ομόλογα που είναι ο επόμενος στόχος του ΟΔΔΗΧ, μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου θα γίνει και νέος δανεισμός. Επικοινωνιακά το υπουργείο Οικονομικών και συνολικά η κυβέρνηση θα το παρουσιάσουν ότι η Ελλάδα δανείζεται με ιστορικά χαμηλά επιτόκια.
Πράγματι, λόγω των συνθηκών που δημιούργησε ο κορονοϊός στην παγκόσμια οικονομία, οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων έχουν καταρρεύσει και τείνουν προς το μηδέν, συνθήκες από τις οποίες επωφελείται και η Ελλάδα.
Για παράδειγμα, οι αποδόσεις των πενταετών ομολόγων κινούνται στα επίπεδα των 0,3% - 0,4%, και το κουπόνι του νέου ομολόγου πιθανότατα να προκύψει στο 0,5%.
Και τα διαθέσιμα;
Από την άλλη πλευρά υπάρχει και ένα παράδοξο. Η Ελλάδα δανείζεται, ενώ έχει υψηλά ταμειακά διαθέσιμα, το ύψος των οποίων υπερβαίνει τα 35 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα.
Στο ερώτημα, γιατί δανείζεται επιπλέον, η απάντηση είναι ότι πάνω από τα μισά διαθέσιμα προέρχονται από τον ESM, ο οποίος απαγορεύει τη χρήση τους, για άλλους σκοπούς πλην της αποπληρωμής τοκοχρεολυσίων των δανείων του Μηχανισμού Στήριξης και αυτό μόνο εάν οι συνθήκες είναι απαγορευτικές για την εξυπηρέτηση των συγκεκριμένων δανείων με πλεονάσματα ή δανεισμό από τις αγορές.
Συγχρόνως, η Ελλάδα, με χρέος πάνω από το 200% του ΑΕΠ, το δεύτερο παγκοσμίως μετά το χρέος της Ιαπωνίας, επιδιώκει να διατηρεί σε υψηλά επίπεδα τα ταμειακά διαθέσιμα, ώστε να στέλνει μήνυμα στις αγορές, ότι δεν έχει ιδιαίτερη ανάγκη τον νέο δανεισμό και πως μπορεί και χωρίς αυτόν να καλύψει τις τρέχουσες δαπάνες εξυπηρέτησης του χρέους για την προσεχή διετία.
Χωρίς τα ταμειακά διαθέσιμα που «χτίστηκαν» στη διετία 2018-2019 και με το χρέος στο 200% του ΑΕΠ, τα επιτόκια δανεισμού του ελληνικού δημοσίου, θα ήταν πολλαπλάσια των σημερινών επιπέδων.
Ο εκτροχιασμός των εσόδων
Το πράσινο φως για τον νέο δανεισμό, άναψε η βουτιά των εσόδων τον Σεπτέμβριο και οι αβεβαιότητες για τους επόμενους μήνες.
Ειδικότερα, τον περασμένο μήνα, το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 3.346 εκατ. ευρώ, μειωμένο κατά 2.419 εκατ. ευρώ σε σχέση με το μηνιαίο στόχο.
Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 4.100 εκατ. ευρώ, μειωμένα έναντι του μηνιαίου στόχου κατά 2.213 εκατ. ευρώ.
Το πλέον ανησυχητικό είναι πως τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 3.942 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 1.904 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020.
Αυτό οφείλεται σε συγκυριακούς παράγοντες, όπως είναι οι αναβολές και οι αναστολές πληρωμών, αλλά δεν είναι βέβαιο ότι θα πληθωθούν τον Οκτώβριο ή στους επόμενους μήνες, λόγω της αβεβαιότητας που δημιουργεί σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις η πανδημία.
