Το ραντεβού περνάει μέσα από ένα «γραφείο ταξιδίων», που λειτουργεί στο υπόγειο του μεγαλύτερου εμπορικού κέντρου στην αφγανική πρωτεύουσα. Πολλά είναι τα ταξιδιωτικά γραφεία που προσπαθούν να προσελκύσουν πελατεία με πολύχρωμες και πολλά υποσχόμενες αφίσες. Φαίνεται όμως ότι, τουλάχιστον μερικά από αυτά, δεν προσφέρουν μόνο πακέτα διακοπών ή προσκυνηματικά ταξίδια στη Μέκκα, αλλά και «μεταφορές» προς την Ευρώπη για όσους αγωνιούν να ξεφύγουν από τη βία και τη φτώχεια στο Αφγανιστάν. Η συνάντηση με τον «αρμόδιο» κανονίζεται πολύ γρήγορα.
Μόλις μετά από μία ώρα ο διακινητής εμφανίζεται αυτοπροσώπως και με τον σοφέρ του σε μία Toyota Corolla. Είναι γύρω στα 35, καλοντυμένος με την παραδοσιακή αφγανική ενδυμασία και το μαύρο του παλτό. «Μπες μέσα» ακούγεται μία φωνή από το πίσω κάθισμα. Μπροστά κάθονται ο οδηγός κι ένας βοηθός, το τηλέφωνο του οποίου χτυπάει κάθε δύο λεπτά. Ο διακινητής λέει ότι η δουλειά του είναι να μεταφέρει τους ενδιαφερόμενους από το Αφγανιστάν στην Τουρκία. Στη συνέχεια τους παραδίδει «σε ανθρώπους που γνωρίζουν τους δρόμους για την Ευρώπη και ιδιαίτερα για τη Γερμανία». Όλοι στο Αφγανιστάν γνωρίζουν πλέον ότι η αυτή η διαδρομή δεν θα είναι ταξίδι αναψυχής. Στις ειδήσεις λένε κάθε μέρα για ανθρώπους που πνίγονται στη θάλασσα ή παγιδεύονται σε κλειστά σύνορα. «Μέχρι στιγμής όμως οι δουλειές πάνε καλά, κάθε εβδομάδα έχω τριάντα νέους πελάτες» λέει ο διακινητής, ο οποίος, όπως υποστηρίζει, προσφέρει τόσο τις «νόμιμες» όσο και τις «παράνομες» διαδρομές. «Νόμιμη» αποκαλεί τη διαδρομή με κανονική βίζα προς το Ιράν ή την Τουρκία, δηλαδή τους πρώτους σταθμούς στο μακρύ δρομολόγιο προς την Ευρώπη.
Το «τιμολόγιο» των διακινητών
Στην πραγματικότητα δεν είναι εύκολο να πάρει κανείς βίζα. Αλλά ο διακινητής λέει ότι αυτό δεν είναι πρόβλημα, καθώς «ξέρουμε κόσμο στις πρεσβείες». Μία βίζα για την Τουρκία στοιχίζει πλέον 6.500 δολάρια, ενώ μόλις τον περασμένο Σεπτέμβριο η «ταρίφα» δεν ξεπερνούσε τα 4.500 δολάρια. Η βίζα για το Ιράν τιμάται 600 δολάρια. Χωρίς βίζα το ταξίδι θα στοίχιζε 3.000 δολάρια. Ναι, παραδέχεται ο μυστηριώδης συνομιλητής, πολλά σύνορα είναι πλέον κλειστά, «αλλά όχι και για τους διακινητές». Το ίδιο λέει και στους πελάτες του όταν ρωτούν για τα κλειστά σύνορα στη «βαλκανική οδό» των προσφύγων που οδηγεί στην κεντρική Ευρώπη μέσω Τουρκίας και Ελλάδας.
Τους λέει με άλλα λόγια ότι το ζήτημα είναι καθαρά οικονομικό και ότι όσοι μένουν εγκλωβισμένοι στην Ελλάδα, απλώς δεν έχουν αρκετά χρήματα για να δωροδοκήσουν τους συνοριοφύλακες. Ισχυρίζεται ότι η «ταρίφα» τους είναι 400 με 500 ευρώ το άτομο για να περάσουν οι πρόσφυγες νύχτα τα σύνορα.
Κάποιοι όντως εμπιστεύονται τους διακινητές και τις υποσχέσεις τους, άλλοι απλώς αλλάζουν το δρομολόγιό τους, προσπαθώντας να βρουν μία πιο προσιτή οδό διαφυγής. Στην πόλη Γκαζνί του Αφγανιστάν μία τετραμελής οικογένεια αποφάσισε να μην πάει τελικά στην Ευρώπη, αλλά να διαφύγει στο γειτονικό Πακιστάν, ζητώντας εκεί άσυλο μέσω του ΟΗΕ. Η οικογένεια ανήκει στη σιϊτική μειονότητα του Αφγανιστάν, η οποία έχει ήδη υποστεί διωγμούς από τους σουνίτες Ταλιμπάν. Πάντως και η διαφυγή στο Πακιστάν δεν είναι ακίνδυνη, γιατί στη χώρα αυτοί διαμένουν ήδη 2,5 εκατομμύρια Αφγανοί και η κυβέρνηση του Ισλαμαμπάντ καταβάλει προσπάθειες για να επιστρέψουν όσο το δυνατόν περισσότεροι στην πατρίδα τους. Μία επταμελής οικογένεια από τη Καμπούλ άλλαξε τα σχέδιά της και θέλει να διαφύγει στο εξωτερικό μέσω Ινδίας και Ινδονησίας, γιατί, όπως υποστηρίζει, η βίζα για την Ινδία βγαίνει εύκολα. Τί γίνεται όμως με την Ινδονησία; Δεν είναι σίγουροι για την απάντηση, λένε ότι τελικά ίσως προσπαθήσουν να διαφύγουν μέσω Μαλαισίας.
Διαφυγή μέσω... υποτροφίας
Κάποιοι απλώς αναβάλλουν τα σχέδιά τους. Όπως ο 19χρονος Αχσανουλάχ από την Καμπούλ, ο οποίος, όπως λέει, προσπάθησε δύο φορές να διαφύγει, αλλά τον εντόπισαν στο Ιράν και αναγκάστηκε να επιστρέψει. Λέει ότι ο αδερφός του βρίσκεται στη Γερμανία εδώ και οκτώ χρόνια. Καθώς οι Ταλιμπάν προελαύνουν, οι δικοί του θα ήθελαν να στείλουν στο εξωτερικό ακόμα ένα παιδί, ώστε να στηρίζει με τα εμβάσματά του όλη την οικογένεια, αλλά και να οργανώσει την ενδεχόμενη διαφυγή της. «Φέτος θα ήθελα να κάνω μία ακόμη προσπάθεια να φύγω, αλλά τελικά η οικογένειά μου με απέτρεψε» λέει ο νεαρός. Ο αδερφός του έλεγε ότι στη Γερμανία έχει αλλάξει η κατάσταση για τους Αφγανούς και επιπλέον όλοι άκουγαν συνεχώς στις ειδήσεις για Αφγανούς που εγκλωβίστηκαν κάπου στον δρόμο, εξηγεί ο Αχσανουλάχ. Τώρα σκοπεύει να μείνει στην πατρίδα του και να συγκεντρωθεί στις σπουδές του. «Ποιός ξέρει, με μία υποτροφία ίσως καταφέρω να φύγω τελικά από αυτήν τη χώρα» λέει ο νεαρός Αφγανός.
