Έξι αλλαγές στον ΦΠΑ από την 1η Ιανουαρίου

Νέα μέτρα για την πάταξη της φοροδιαφυγής και της απάτης στον τομέα του ΦΠΑ τίθενται σε εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου.

Πρόκειται για παρεμβάσεις που αποσκοπούν στην πάταξη του φαινομένου του «εξαφανισμένου εμπόρου», του «καρουζέλ» και της «κυκλικής απάτης» και γενικά της απάτης ειδικά στον ΦΠΑ που κοστίζει περίπου 6 δισ. ευρώ, στην Ελλάδα (το 30% των εισπράξεων από τον ΦΠΑ) και 149 δισ. ευρώ, στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σημειώνεται ότι το ποσοστό απάτης στην Ελλάδα (30%), είναι το υψηλότερο στην ΕΕ, στοιχείο που δείχνει ότι υπάρχει τεράστιο πρόβλημα. Οι απάτες στήνονται με πολλούς τρόπους και κοινή συνισταμένη όλων είναι οι πωλήσεις αγαθών μέσα από πολλές εταιρείες, μέχρι να φτάσουν στον τελικό αποδέκτη, εκ των οποίων, μία εταιρεία εξαφανίζεται, έχοντας εισπράξει τον ΦΠΑ, τον οποίο φυσικά δεν αποδίδει.

Τη  συγκεκριμένη «τρύπα» που υπήρχε στη διακίνηση των κινητών τηλεφώνων, τάμπλετ, λάπτοπ και παιχνιδομηχανών, την έκλεισαν με την πρόσφατη ρύθμιση, σε ότι αφορά τουλάχιστον τις πωλήσεις με τελικό αποδέκτη, επαγγελματία που υπάγεται στο καθεστώς του ΦΠΑ. Αλλά υπάρχουν ακόμη πολλές «τρύπες» στον μηχανισμό επιβολής και είσπραξης του ΦΠΑ.

Στο πλαίσιο αυτό, από την 1η Ιανουαρίου 2020 τίθενται σε εφαρμογή νέοι κανόνες της Ε.Ε. οι οποίες αφορούν στην απάτη στις αλυσιδωτές συναλλαγές, την απαλλαγή για ενδοκοινοτικές παραδόσεις αγαθών και την απόδειξη μεταφοράς για τους σκοπούς της εν λόγω απαλλαγής, καθώς και τις συμφωνίες περί αποθεμάτων.
Οι αλλαγές που περιέχονται στην οδηγία (ΕΕ) 2018/1910 είναι οι ακόλουθες:

1. Οι αλυσιδωτές συναλλαγές αναφέρονται σε διαδοχικές παραδόσεις αγαθών που υπόκεινται σε ενιαία ενδοκοινοτική μεταφορά. Η ενδοκοινοτική κυκλοφορία των αγαθών θα πρέπει να καταλογίζεται μόνο σε μία από τις παραδόσεις και μόνο εκείνη η παράδοση θα πρέπει να επωφελείται από την απαλλαγή από τον ΦΠΑ που προβλέπεται για τις ενδοκοινοτικές παραδόσεις. Οι λοιπές παραδόσεις στην αλυσίδα θα πρέπει να φορολογούνται και ενδεχομένως να απαιτείται από τον προμηθευτή να διαθέτει αριθμό φορολογικού μητρώου ΦΠΑ στο κράτος μέλος παράδοσης.
2. Προκειμένου να αποφευχθούν διαφορετικές προσεγγίσεις μεταξύ των κρατών μελών, οι οποίες ενδέχεται να οδηγήσουν σε διπλή φορολόγηση ή μη φορολόγηση, και προκειμένου να ενισχυθεί η ασφάλεια δικαίου για τους φορείς εκμετάλλευσης, θα πρέπει να θεσπισθεί κοινός κανόνας βάσει του οποίου, εφόσον πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις, η μεταφορά των αγαθών θα καταλογίζεται σε μία παράδοση στην αλυσίδα των συναλλαγών.
3. Ο αριθμός φορολογικού μητρώου ΦΠΑ του πελάτη, ο οποίος χορηγήθηκε από κράτος μέλος διαφορετικό από εκείνο στο οποίο άρχισε η αποστολή ή η μεταφορά των εμπορευμάτων, πρέπει να αποτελεί πρόσθετη ουσιαστική προϋπόθεση για την εφαρμογή της απαλλαγής όσον αφορά μια ενδοκοινοτική παράδοση αγαθών .
4. Τα αποθέματα στη διάθεση συγκεκριμένου αποκτώντος αφορούν την περίπτωση στην οποία κατά τη μεταφορά αγαθών σε άλλο κράτος μέλος, ο προμηθευτής γνωρίζει ήδη την ταυτότητα του αποκτώντος στον οποίο θα παραδοθούν τα εν λόγω αγαθά σε μεταγενέστερο στάδιο και μετά την άφιξή τους στο κράτος μέλος προορισμού. Αυτό συνεπάγεται, επί του παρόντος, μια θεωρούμενη παράδοση (στο κράτος μέλος αναχώρησης των αγαθών) και μια θεωρούμενη ενδοκοινοτική απόκτηση (στο κράτος μέλος άφιξης των αγαθών), η οποία ακολουθείται από μια «εγχώρια» παράδοση στο κράτος μέλος άφιξης και απαιτεί από τον προμηθευτή να διαθέτει αριθμό φορολογικού μητρώου ΦΠΑ στο εν λόγω κράτος μέλος. Προκειμένου να αποφευχθεί κάτι τέτοιο, θα πρέπει οι εν λόγω πράξεις, όταν λαμβάνουν χώρα μεταξύ δύο υποκειμένων στον φόρο και υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, να θεωρείται ότι συνεπάγονται μία απαλλαγή της παράδοσης στο κράτος μέλος αναχώρησης και μία ενδοκοινοτική απόκτηση στο κράτος μέλος άφιξης.
5. Όσον αφορά τον αριθμό φορολογικού μητρώου ΦΠΑ σε σχέση με την απαλλαγή για την παράδοση αγαθών στο ενδοκοινοτικό εμπόριο, πρέπει να συμπεριληφθεί ο αριθμός φορολογικού μητρώου ΦΠΑ του αποκτώντος στο σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών ΦΠΑ (VIES), ο οποίος αποδίδεται από κράτος μέλος διαφορετικό από το κράτος αναχώρησης της μεταφοράς των αγαθών, μαζί με την προϋπόθεση μεταφοράς των αγαθών εκτός του κράτους μέλους παράδοσης να αποτελεί πλέον ουσιαστική προϋπόθεση για την εφαρμογή της απαλλαγής και όχι τυπική απαίτηση.
6. Τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίσουν ότι όταν ο προμηθευτής δεν συμμορφώνεται με τις υποχρεώσεις του όσον αφορά τον κατάλογο VIES, δεν ισχύει η απαλλαγή, εκτός εάν ο προμηθευτής ενεργεί με καλή πίστη, δηλαδή όταν μπορεί να αιτιολογήσει δεόντως ενώπιον των αρμόδιων φορολογικών αρχών ενδεχόμενες παραλείψεις του που συνδέονται με τον ανακεφαλαιωτικό πίνακα, ο οποίος θα μπορούσε επίσης να περιλαμβάνει κατά τον χρόνο αυτό την παροχή των ακριβών στοιχείων που απαιτούνται από τον προμηθευτή σύμφωνα με το άρθρο 264 της οδηγίας 2006/112/ΕΚ.