Μείζον διπλωματικό θέμα, με πολιτικές και οικονομικές διαστάσεις, έχει δημιουργήσει η ανακοίνωση του State Department για την έγκριση της πώλησης τεσσάρων φρεγατών στην Ελλάδα, με όλο τον οπλισμό και τα συστήματα που είχε ζητήσει η ελληνική πλευρά και με εξαιρετικά ανταγωνιστικούς οικονομικούς όρους, που εκ των πραγμάτων έχει δημιουργήσει αμφισβήτηση της κυβερνητικής συμφωνίας με τη Γαλλία για τις τρεις φρεγάτες Belharra.
Η αμερικανική ανακοίνωση προκάλεσε έντονη αμηχανία στην Αθήνα, παρά το γεγονός ότι είχε ουδέτερο, υπηρεσιακό χαρακτήρα, ενώ από αμερικανικής πλευράς, σύμφωνα με πληροφορίες, δεν έχει ασκηθεί διπλωματική πίεση για αλλαγή των αποφάσεων για τις φρεγάτες. Το πρόβλημα που τίθεται είναι ότι η ελληνική πλευρά εμφανίζεται να έχει αρχίσει μια διαδικασία επιλογής φρεγατών, να έχει ζητήσει επίσημα προσφορά από τους Αμερικανούς με σχετική επιστολή, και να προχωρά σε απευθείας ανάθεση σε γαλλική κοινοπραξία πριν καν λάβει την επίσημη απάντηση από την Ουάσιγκτον. Επιπλέον, αναπόφευκτα θα γίνουν συγκρίσεις των δύο προσφορών, τώρα που είναι αμφότερες γνωστές, και δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι η γαλλική είναι η πλέον συμφέρουσα για τις Ένοπλες Δυνάμεις, χωρίς βεβαίως να υπολογίζονται οι άλλες παράμετροι της συμφωνίας με το Παρίσι που αφορούν τη διμερή αμυντική συνεργασία.
Ενδεικτική της αμηχανίας που προκλήθηκε στην Αθήνα από την αμερικανική ανακοίνωση ήταν η πολύωρη καθυστέρηση στον σχολιασμό της από την ελληνική πλευρά, που ήλθε τελικά από το υπουργείο Άμυνας με μια εξαιρετικά λιτή ανακοίνωση, στην οποία δεν γίνεται η παραμικρή αναφορά στην αμερικανική πρόταση, αλλά μόνο επιβεβαιώνεται ότι η κυβέρνηση θα ολοκληρώσει τη συμφωνία με τους Γάλλους. Όπως αναφέρει η ανακοίνωση, που εκδόθηκε μετά τις 16.00, πολλές ώρες μετά την αμερικανική,
- «Από το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης ανακοινώνεται ότι η απόφαση της Κυβερνήσεως να προχωρήσει στην προμήθεια τριών γαλλικών Φρεγατών τύπου “Belh@rra” είναι ειλημμένη. Όλες οι διαδικασίες έχουν δρομολογηθεί ώστε σύντομα να έχουν ολοκληρωθεί οι διαπραγματεύσεις. Στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, οι Συμβάσεις θα τεθούν ενώπιον των αρμοδίων οργάνων της Βουλής προς Ψήφιση».
Ίσως ούτε αυτή η ανακοίνωση να είχε εκδοθεί από ελληνικής πλευράς, αν δεν είχαν σπεύσει να αντιδράσουν πρώτοι οι Γάλλοι, με αρκετή ένταση και με τρόπο μάλλον άκομψο έναντι της Ελλάδας, αφού δημοσιοποίησαν πληροφορίες, οι οποίες δεν είχαν ανακοινωθεί ως τώρα από την Αθήνα. Από το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP) έγινε γνωστό, ειδικότερα, πως οι γαλλικές ένοπλες δυνάμεις μόλις υπέγραψαν τη συμφωνία για την αγορά των τριών φρεγατών από την Ελλάδα, καθώς η γαλλική πρόταση ήταν υπέρτερη της αντίστοιχης αμερικανικής που υποβλήθηκε χθες.
Όπως ανέφερε πηγή από το υπουργείο Άμυνας της Γαλλίας στο AFP, «από τότε που άρχισαν οι συζητήσεις με τους Έλληνες, η αμερικανική πρόταση έχει φύγει από το τραπέζι. Επιπλέον, υπογράψαμε το συμβόλαιο με τους Έλληνες, το οποίο μονογραφήθηκε πριν από λίγες ημέρες». Η αγωνία των Γάλλων αξιωματούχων είναι, προφανώς, να αποφύγουν ένα νέο φιάσκο, όπως αυτό με την προμήθεια υποβρυχίων στην Αυστραλία, όπου έχασαν τη σχετική σύμβαση επειδή οι Αυστραλοί επέλεξαν πυρηνοκίνητα υποβρύχια από τις ΗΠΑ και τη Μ. Βρετανία.
Πέρα από τους διπλωματικούς διαγκωνισμούς μεταξύ νατοϊκών συμμάχων και των αντιπαραθέσεων με οικονομικό και στρατηγικό αντίκρισμα, για την ελληνική κυβέρνηση το πρόβλημα μετά την ανακοίνωση της αμερικανικής προσφοράς είναι ότι καλείται να πείσει, αφενός, ότι ακολούθησε ορθή διαδικασία επιλογής προμηθευτή και, αφετέρου, ότι πράγματι η γαλλική προσφορά είναι η πλέον ανταγωνιστική και κατάλληλη για τις ανάγκες του Πολεμικού Ναυτικού.
Η αμερικανική προσφορά, όπως αποκαλύπτεται πλέον στο σύνολό της στην ανακοίνωση του State Department περιλαμβάνει όλα τα όπλα και αμυντικά και ηλεκτρονικά συστήματα που είχε ζητήσει το Πολεμικό Ναυτικό, παρότι είναι γνωστή η πρακτική των Αμερικανών να εξαιρούν ορισμένα πολύ προηγμένα συστήματα από τις παραγγελίες για εξαγωγές σε τρίτες χώρες.
Επιπλέον, σε οικονομικούς όρους η συνολική εικόνα της αμερικανικής προσφοράς είναι ευθέως ανταγωνιστική με τη γαλλική, καθώς το ανώτατο όριο του κόστους για τις τέσσερις φρεγάτες από τη Lockheed με όλα τα όπλα και τα συστήματά τους ορίζεται στα 6,9 δισ. δολ. (6,1 δισ. ευρώ) και, όπως διευκρινίζεται στην ανακοίνωση, το τελικό ποσό θα είναι χαμηλότερο, αφού ληφθούν υπόψη όλες οι παράμετροι της συμφωνίας.
Τα 6,1 δισ. για τις αμερικανικές φρεγάτες φαίνονται εκ πρώτης όψεως ένα μη ανταγωνιστικό τίμημα, έναντι των 3 δισ. ευρώ που έχει κλείσει η συμφωνία για τις γαλλικές, όμως, στην εξίσωση μπαίνει και μια ακόμη, πολύ σοβαρή παράμετρος: οι Αμερικανοί έχουν εξαρχής ξεκαθαρίσει ότι οι τρεις από τις τέσσερις φρεγάτες της Lockheed θα κατασκευάζονταν σε ελληνικά ναυπηγεία και, μάλιστα, γι' αυτό τον λόγο έχει κινητοποιηθεί η αμερικανική αναπτυξιακή τράπεζα DFC για να χρηματοδοτήσει την ανασυγκρότηση των Ναυπηγείων Ελευσίνας. Επιπλέον, δήλωναν έτοιμοι να συζητήσουν και άλλες συνεργασίες με ελληνικές αμυντικές βιομηχανίες, που θα ανέβαζαν ακόμη περισσότερο την ελληνική προστιθέμενη αξία, με συνέπεια ένα μεγάλο μέρος του τιμήματος των 6,1 δισ. να επέστρεφε στην ελληνική οικονομία. Αντίθετα, οι Γάλλοι έχουν ξεκαθαρίσει ότι δεν θα υπάρξει οποιαδήποτε συμπαραγωγή ή άλλη συνεργασία για τις Belhara, που θα κατασκευασθούν εξ ολοκλήρου στη Γαλλία.
Με αυτά τα δεδομένα, η πολιτική πρόκληση για την κυβέρνηση δεν είναι μόνο να ξεπεράσει την εμπλοκή που εκ των πραγμάτων δημιουργείται στις σχέσεις με τους Αμερικανούς, αλλά και να πείσει πολιτικά στο εσωτερικό ότι η μεγαλύτερη προμήθεια οπλικών συστημάτων εδώ και πολλά χρόνια κατέληξε στο καλύτερη δυνατό αποτέλεσμα για την εθνική άμυνα, τις διεθνείς σχέσεις της χώρας και την ελληνική οικονομία.
