Ενεργοποιείται στις επόμενες μέρες η πλατφόρμα για την εξαγορά των καταπατημένων δημοσίων εκτάσεων, με το πλαίσιο του νόμου που προβλέπει την απόκτηση τίτλων ιδιοκτησίας, πληρώνοντας με έκπτωση μέχρι και 80% επί της αντικειμενικής αξίας.
Τα συναρμόδια υπουργεία Οικονομικών και Περιβάλλοντος, εκδίδουν άμεσα τις σχετικές αποφάσεις και τις εγκυκλίους ώστε μέσα στον Οκτώβριο να ξεκινήσει η διαδικασία νομιμοποίησης των χιλιάδων ακινήτων, τα οποία κατέχουν ιδιώτες αλλά εμφανίζονται να ανήκουν στην ιδιοκτησία του δημοσίου.
Μέχρι τώρα, τα συγκεκριμένα ακίνητα ανήκουν μεν σε ιδιώτες, αλλά δεν μπορούν να τα μεταβιβάσουν ενώ τίθενται περιορισμοί στην αξιοποίησή τους, καθώς δεν τους χορηγούνται άδειες, όσο στα επίσημα έγγραφα φαίνονται πως ανήκουν στο δημόσιο.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, πάνω από 9 στα 10 δημόσια κτήματα έχουν καταπατηθεί, αφού σε σύνολο 97.029 καταγεγραμμένων δημόσιων και ανταλλάξιμων κτημάτων έχουν καταπατηθεί τα 89.928, δηλαδή ποσοστό 92%.
Στα καταπατημένα δημόσια κτήματα έχουν ανεγερθεί κατοικίες, ακόμη και πολυκατοικίες, εργοστάσια, αποθήκες, αγροτικά ακίνητα και κτίρια για οποιαδήποτε επαγγελματική χρήση, που είτε ιδιοκατοικούνται είτε εκμισθώνονται σε τρίτους.
Άλλωστε, σύμφωνα με τα στοιχεία της κτηματικής υπηρεσίας του υπουργείου Οικονομικών, η μισή Γλυφάδα έχει χτιστεί σε καταπατημένες εκτάσεις, ενώ δεν είναι τυχαίο ότι μεγάλες εκτάσεις, όπως στην Ηλιούπολη (Κτήμα Νάστου), στο Γαλάτσι (Κτήμα Βεΐκου), στη Νέα Ερυθραία, στο Νέο Ηράκλειο και στην Αγία Παρασκευή, δεν έχουν σαφές ιδιοκτησιακό καθεστώς μέχρι σήμερα και το Δημόσιο αντιμάχεται με τους κληρονόμους καταπατημένων εκτάσεων.
Το ερώτημα είναι, τι θα γίνει με όσους καταπατητές δεν νομιμοποιήσουν τα κτήματά τους και πώς θα υποχρεωθούν να τη νομιμοποιήσουν. Με βάση τον νόμο, η εξαγορά καταπατημένων εκτάσεων του Δημοσίου αφορά στις ακόλουθες περιπτώσεις:
- Κατοχή από ιδιώτη για τουλάχιστον 30 χρόνια, αν υπάρχουν τίτλοι αγοράς ή ιδιοκτησίας και κτίσματα προ του 1992.
- Όταν ο ιδιώτης ασκεί κατοχή αδιαλείπτως για τουλάχιστον 40 έτη επί του ακινήτου στο οποίο:
- Βρίσκεται η κύρια και μοναδική κατοικία του, που καλύπτει τις στεγαστικές ανάγκες του ίδιου ή της οικογένειάς του.
- Ασκείται τουριστική, βιοτεχνική, βιομηχανική δραστηριότητα, με χρήση κτιριακών εγκαταστάσεων και άλλων έργων που συνδέονται λειτουργικά με αυτές.
- Ασκείται αγροτική δραστηριότητα με χρήση ή μη κτιριακών εγκαταστάσεων. Κάθε αίτηση εξαγοράς υποβάλλεται στον φορέα υποδοχής εντός ενός έτους από την έκδοση των σχετικών αποφάσεων.
Με απόφαση του υπουργού Οικονομικών, η προθεσμία μπορεί να παραταθεί για δύο χρόνια. Ως τιμή εξαγοράς των καταπατημένων ακινήτων ορίζεται η αντικειμενική αξία, επί της οποίας εφαρμόζεται σειρά εκπτώσεων που μπορεί να φτάσουν έως και το 80%.
Παράβολο 300 ευρώ
Με την υποβολή της αίτησης εξαγοράς, καταβάλλεται παράβολο 300 ευρώ, το οποίο συμψηφίζεται με το τίμημα εξαγοράς, ενώ στην περίπτωση που εγκριθεί από την αρμόδια επιτροπή, εντός πέντε ημερών εκδίδεται πιστοποιητικό αποδοχής, το οποίο κοινοποιείται στον αιτούντα.
Στο πιστοποιητικό αποδοχής περιλαμβάνονται η περιγραφή του εξαγοραζόμενου ακινήτου (εμβαδόν και όρια), τα στοιχεία του αιτούντος, το τίμημα εξαγοράς, καθώς και το ποσό της εφάπαξ και της τμηματικής καταβολής.
Το τίμημα εξαγοράς εξοφλείται είτε εφάπαξ είτε τμηματικά σε 60 ισόποσες, άτοκες, μηνιαίες δόσεις και το ποσό της κάθε δόσης δεν μπορεί να μικρότερο των 100 ευρώ. Σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής, παρέχεται έκπτωση 10% επί του τιμήματος εξαγοράς.
Στην περίπτωση που αποπληρωθεί εφάπαξ, το υπουργείο Οικονομικών εκδίδει την απόφαση εξαγοράς και καταχωρίζεται στο υποθηκοφυλακείο ή στο κτηματολογικό γραφείο. Εάν καταβληθεί τμηματικά το ποσό, η διαδικασία ολοκληρώνεται με την καταβολή της τελευταίας δόσης.
Στην περίπτωση που υπάρχει αυθαίρετο κτίσμα εντός του οικοπέδου, μετά την κοινοποίηση του πιστοποιητικού αποδοχής, θα πρέπει ο υπόχρεος να υποβάλει αίτηση για την υπαγωγή του στον Νόμο 4495/2017 (έλεγχος και προστασία του δομημένου περιβάλλοντος), ενώ η απόφαση εξαγοράς δεν εκδίδεται αν δεν καταβληθεί το τίμημα, καθώς και το πρόστιμο υπαγωγής. Από το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης θα δημιουργηθεί ειδικό πληροφοριακό σύστημα «Αιτήσεων Εξαγοράς Δημοσίων Ακινήτων». Η αίτηση συνοδεύεται από τα ακόλουθα δικαιολογητικά:
- Τοπογραφικό διάγραμμα.
- Αεροφωτογραφίες ή του έτους 1992 ή προγενέστερες ή του 1982, ανάλογα με την περίπτωση.
- Φύλλο προσδιορισμού της αντικειμενικής αξίας οικοπέδου ή γηπέδου.
- Βεβαίωση όρων δόμησης.
- Οικοδομική άδεια, εφόσον αυτή υπάρχει.
- Απόσπασμα κτηματολογικού διαγράμματος.
- Πράξη προσδιορισμού ΕΝΦΙΑ των τελευταίων πέντε ετών.
Εκπτώσεις
Το τίμημα εξαγοράς αντιστοιχεί σε ποσοστό 100% της αντικειμενικής αξίας του οικοπέδου ή του γηπέδου. Το τίμημα εξαγοράς απομειώνεται κατά ποσοστό 1% ανά έτος κατοχής μετά την πάροδο 30 ετών (για όσους το όριο είναι 30 έτη) και 40 ετών (για όσους το όριο είναι 40 έτη) με ανώτατο όριο έκπτωσης 50% επί του ποσού που προκύπτει. Δηλαδή, μπορεί το τίμημα να περιοριστεί και στο μισό της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου.
Το ποσό όμως μπορεί να περιοριστεί και εφόσον ο δικαιούχος εμπίπτει σε μια από τις ακόλουθες περιπτώσεις:
- 30% για αναπήρους (80% αναπηρία και άνω) με ετήσιο ατομικό εισόδημα έως 40.000 ευρώ ή οικογενειακό έως 60.000 ευρώ.
- 20% για αναπήρους με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω με ετήσιο ατομικό εισόδημα έως 18.000 ευρώ ή έως 24.000 ευρώ οικογενειακό.
- 20% εάν είναι πολύτεκνος με ετήσιο ατομικό εισόδημα έως 40.000 ευρώ ή οικογενειακό έως 80.000 ευρώ.
- 15% εάν είναι τρίτεκνος με ετήσιο ατομικό εισόδημα έως 25.000 ευρώ ή οικογενειακό έως 40.000 ευρώ.
- 15% εάν είναι μακροχρόνια άνεργος.
- 20% εάν είναι δικαιούχος του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος.
- 15% εάν εντός του δημόσιου ακινήτου υφίσταται κτίσμα που αποτελεί την κύρια και μοναδική κατοικία του αιτούντος.
Οι ανωτέρω εκπτώσεις δεν εφαρμόζονται σωρευτικά και σε κάθε περίπτωση το ποσό που προκύπτει δεν μπορεί να υπολείπεται του 20% του τιμήματος εξαγοράς (δηλαδή της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου).
Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, δεν ισχύουν εκπτώσεις για εκτάσεις άνω των 10 στρεμμάτων, ενώ, στην περίπτωση που το ακίνητο πωληθεί πριν από την παρέλευση 10 ετών, επιστρέφονται οι εκπτώσεις.
Ακριβότερα για τις επιχειρήσεις
Το σχέδιο νόμου δίνει το δικαίωμα εξαγοράς ακινήτων του Δημοσίου τα οποία χρησιμοποιούνται για επιχειρηματικές δραστηριότητες. Τα ακίνητα που ανήκουν στην ιδιωτική περιουσία το υπουργείου Οικονομικών μπορούν να εξαγοραστούν στο διπλάσιο της αντικειμενικής αξίας, προσαυξανόμενο κατά 25% για τις εγκαταστάσεις.
Συγκεκριμένα, η διάταξη ορίζει ότι «τμήματα ακινήτων που ανήκουν στην ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου και υπάγονται στην αρμοδιότητα του υπουργείου Οικονομικών, σε όμορα προς τα οποία τμήματα των ιδίων ακινήτων έχουν ανεγερθεί βιοτεχνικές, βιομηχανικές, αγροτικές, κτηνοτροφικές και τουριστικές επιχειρήσεις, εγκαταστάσεις πάσης φύσεως που αποτελούν ενιαίο λειτουργικό σύνολο με τις υπόλοιπες εγκαταστάσεις της επεκταθείσας επιχείρησης, εκποιούνται απευθείας στις επιχειρήσεις αυτές, κατόπιν σχετικής τους αίτησης, με αντάλλαγμα ίσο με το 200% της αντικειμενικής αξίας, προσαυξανόμενο κατά 25% για τις εγκαταστάσεις». Οι εκποιήσεις αυτές επιτρέπονται μόνο εφόσον:
- Το εκποιούμενο τμήμα προς την όμορη επιχείρηση είναι μη άρτιο και μη οικοδομήσιμο και εντάσσεται υποχρεωτικά στο όμορο άρτιο και οικοδομήσιμο ακίνητο της επιχείρησης.
- Οι υφιστάμενες εγκαταστάσεις επί των τμημάτων αυτών από τις όμορες επιχειρήσεις έχουν ανεγερθεί μέχρι τις 28/7/2011.
- Η εκποίηση του τμήματος προς την όμορη επιχείρηση δεν είναι αντίθετη στον ισχύοντα χωροταξικό σχεδιασμό.
- Η αίτηση υποβάλλεται στην κτηματική υπηρεσία της περιοχής εντός δύο ετών από την έναρξη ισχύος του νόμου. Το αντάλλαγμα καταβάλλεται εφάπαξ εντός έξι μηνών από την υποβολή της αίτησης. Με την εξόφληση, εκδίδεται η απόφαση εκποίησης.
Ποια εξαιρούνται
Δεν είναι δυνατή η εξαγορά ακινήτων του Δημοσίου, παρά το γεγονός ότι οι υπόχρεοι πληρούν τις προϋποθέσεις, εφόσον συντρέχουν επιτακτικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος, όπως:
- Εθνικής άμυνας.
- Δημόσιας ασφάλειας.
- Δημόσιας υγείας.
- Χωροταξικού ή πολεοδομικού σχεδιασμού ή άλλης αιτιολογημένης κρατικής ανάγκης.
