Σε χαμηλές αποδόσεις για τα κεφάλαια τους φαίνεται ότι θα παραμείνουν εγκλωβισμένοι οι Έλληνες αποταμιευτές, καθώς διαπιστώνεται ότι είναι πολύ δύσκολο να εφαρμοσθεί το σχέδιο του Κωστή Χατζηδάκη για εκδόσεις «λαϊκών» ομολόγων που θα πίεζαν και τις τράπεζες να αυξήσουν ταχύτερα τα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων.
Λίγοι ενδιαφερόμενοι για κρατικούς τίτλους υψηλής απόδοσης πήραν σήμερα ένα μερίδιο από την έκδοση εντόκων γραμματίων 12μηνης διάρκειας, με επιτόκιο 3,81%, πολύ υψηλότερο από τα αντίστοιχα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων. Σε ιδιώτες αποταμιευτές διατέθηκαν τίτλοι αξίας 187 εκατ. ευρώ από αυτή την έκδοση, ποσό που μοιάζει με... σταγόνα στον ωκεανό, τη στιγμή που αποταμιευτικά κεφάλαια πολλών δισεκατομμυρίων αναζητούν καλύτερες αποδόσεις.
Αυτή η παροχή κρατικών τίτλων υψηλής απόδοσης στους αποταμιευτές με το... σταγονόμετρο φαίνεται ότι θα συνεχίσει να αποτελεί τον κανόνα όχι μόνο φέτος, αλλά και το 2024, καθώς διαπιστώνεται ότι δεν υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες για να προσφέρει το Δημόσιο τίτλους σε μεγαλύτερη κλίμακα και να γίνει πραγματικά μια ανταγωνιστική δύναμη προς τις τράπεζες, ώστε και αυτές να πιεσθούν να αυξήσουν τα επιτόκια ταχύτερα.
Στην καλύτερη -για τους αποταμιευτές- περίπτωση, θα μπορούσε να εφαρμοσθεί το σχέδιο για μια μικρή έκδοση ενός «λαϊκού» ομολόγου στις αρχές του 2024, με διάρκεια 3 - 5 έτη και με απόδοση που θα ξεπερνά ελαφρώς το επίπεδο του μέσου πληθωρισμού για το 2023. Σε κάθε περίπτωση, όμως, θα πρόκειται για μια έκδοση μικρού ύψους σχετικά με τις ανάγκες της αγοράς, της τάξεως του 1 δισ. ευρώ.
Το πρόβλημα του υπουργείου Οικονομικών και του ΟΔΔΗΧ είναι ότι η χώρα δεν έχει πολλά περιθώρια για παρεκκλίσεις στη διαχείριση του δημοσίου χρέους, καθώς κάθε «ακριβή» έκδοση χρέους αλλάζει προς το χειρότερο το προφίλ και μπορεί να επηρεάσει δυσμενώς τη βιωσιμότητα του χρέους, σε μια περίοδο όπου αυτή παρακολουθείται πολύ στενά από τους ευρωπαϊκούς Θεσμούς αλλά και από τους οίκους αξιολόγησης. Έτσι, όσο και αν επιθυμεί η κυβέρνηση να ικανοποιήσει τη «δίψα» των αποταμιευτών για αποδόσεις και να «στριμώξει» τις τράπεζες, τα περιθώρια για εκδόσεις «λαϊκών» ομολόγων είναι, στην πραγματικότητα, πολύ στενά.
Οι τράπεζες... το βιολί τους
Γνωρίζοντας αυτές τις αντικειμενικές δυσκολίες, οι τράπεζες ποτέ δεν πήραν στα σοβαρά τις προθέσεις του ΥΠΟΙΚ να προσφέρει ανταγωνιστικά προς τις προθεσμιακές καταθέσεις αποταμιευτικά προϊόντα. Τον Ιούλιο, η «ψαλίδα» επιτοκίων χορηγήσεων και καταθέσεων, στην οποία είχε αναφερθεί με έντονες παρεμβάσεις και ο Κ. Χατζηδάκης, άνοιξε ακόμη περισσότερο, με το spread να αυξάνεται στο 5,86%, καθώς τα επιτόκια των χορηγήσεων συνέχισαν να αυξάνονται με ταχύτερους ρυθμούς από τα επιτόκια καταθέσεων.
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι τράπεζες πρόκειται εντός του Σεπτεμβρίου και αμέσως μετά την ανακοίνωση των αποφάσεων της ΕΚΤ για τα επιτόκια του ευρώ (στις 14 Σεπτεμβρίου) να προχωρήσουν σε νέες αυξήσεις στα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων, οι οποίες όμως θα μικρές και θα λαμβάνουν καλύτερη απόδοση μόνο όσοι «κλείνουν» τα χρήματά τους για μεγάλη περίοδο, πάνω από ένα έτος.
Οι ελληνικές τράπεζες προχώρησαν στην πρώτη σοβαρή αναπροσαρμογή των επιτοκίων στις καταθέσεις προθεσμίας στα τέλη Φεβρουαρίου και έκτοτε δεν έχουν κάνει άλλες, σημαντικές κινήσεις. Είναι ενδεικτικό, όπως φαίνεται στον πίνακα, ότι μόλις τον Ιούλιο το μέσο επιτόκιο για τις προθεσμιακές καταθέσεις ενός έτους των νοικοκυριών «πάτησε» το 1,50% -αντίθετα, οι τράπεζες πιέζονται από τον ανταγωνισμό και έχουν αυξήσει σε σημαντικότερο βαθμό τα επιτόκια για τις επιχειρήσεις, που έφθασαν το 2,71%.
Σε αυτούς τους ρυθμούς θα κινηθούν οι τράπεζες τουλάχιστον ως το τέλος του έτους, προκειμένου να προστατεύσουν την κερδοφορία τους, φροντίζοντας ώστε ο συνδυασμός αυξήσεων στα επιτόκια καταθέσεων προθεσμίας (που αποτελούν μικρό μέρος της καταθετικής βάσης) και μηδενικών επιτοκίων στις καταθέσεις μίας ημέρας να διατηρήσει για φέτος το μέσο επιτόκιο για όλες τις νέες καταθέσεις έως το 0,50%.
Στις πιέσεις της κυβέρνησης για κάτι καλύτερο, η μόνιμη επωδός των τραπεζιτών είναι ότι οι αποταμιευτές μπορούν να βρουν και άλλα προϊόντα υψηλότερης απόδοσης, πέραν των καταθέσεων.
