Μια νέα σελίδα στην ένταση μεταξύ Πεκίνου και Ουάσιγκτον άνοιξε αυτή την εβδομάδα, όταν το Υπουργείο Εμπορίου της Κίνας ανακοίνωσε την επιβολή αντιμέτρων εναντίον πέντε θυγατρικών εταιρειών της νοτιοκορεατικής Hanwha Ocean που συνδέονται με αμερικανικά συμφέροντα. Η απόφαση, η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 14 Οκτωβρίου, θεωρείται απάντηση στην πρόσφατη έρευνα που ξεκίνησαν οι Ηνωμένες Πολιτείες βάσει του άρθρου Section 301, με στόχο τη διερεύνηση πρακτικών της Κίνας στους τομείς της ναυτιλίας, των εφοδιαστικών αλυσίδων και της ναυπηγικής βιομηχανίας.
Η Κίνα, προχωρώντας σε μια κίνηση υψηλού συμβολισμού αλλά και ουσίας, αποφάσισε να εντάξει στις κυρώσεις πέντε αμερικανοσυνδεδεμένες θυγατρικές της Hanwha Ocean, μιας από τις κορυφαίες ναυπηγικές εταιρείες της Νότιας Κορέας. Η λίστα περιλαμβάνει εταιρείες με έδρα τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες δραστηριοποιούνται στη ναυτιλιακή τεχνολογία, τις μεταφορές και τη συντήρηση πλοίων, τομείς που θεωρούνται νευραλγικοί για την αμερικανική αμυντική και εμπορική πολιτική. Με την κίνηση αυτή, το Πεκίνο επιχειρεί να στείλει ένα σαφές μήνυμα: η Κίνα δεν πρόκειται να αφήσει αναπάντητες τις αμερικανικές ενέργειες που, κατά την κρίση της, στρέφονται κατά των κινεζικών βιομηχανικών και ναυτιλιακών συμφερόντων.
Η υπόθεση ξεκίνησε με την απόφαση των Ηνωμένων Πολιτειών να ενεργοποιήσουν το Section 301, ένα νομοθετικό εργαλείο που επιτρέπει στην Ουάσιγκτον να διερευνά και να τιμωρεί χώρες που, κατά την αμερικανική εκτίμηση, εφαρμόζουν «αθέμιτες εμπορικές πρακτικές». Η έρευνα στοχεύει ειδικά τη ναυπηγική πολιτική της Κίνας, κατηγορώντας το Πεκίνο για υπερβολικές κρατικές ενισχύσεις και επιδοτήσεις που, σύμφωνα με τις ΗΠΑ, στρεβλώνουν τον διεθνή ανταγωνισμό.
Απέναντι σε αυτή την εξέλιξη, το Πεκίνο αντέδρασε με μια συνδυασμένη στρατηγική αντιποίνων. Οι εταιρείες που εντάχθηκαν στη λίστα αντιμετωπίζουν περιορισμούς συναλλαγών, απαγορεύσεις συνεργασιών με κινεζικές επιχειρήσεις και ενδεχόμενους ελέγχους στις εμπορικές τους δραστηριότητες εντός της κινεζικής επικράτειας. Παράλληλα, το Υπουργείο Εμπορίου της Κίνας άφησε να εννοηθεί ότι τα μέτρα ενδέχεται να επεκταθούν και σε άλλες επιχειρήσεις που συνδέονται με τις Ηνωμένες Πολιτείες ή συμμετέχουν στην αμερικανική έρευνα, υπογραμμίζοντας ότι η χώρα «θα υπερασπιστεί με κάθε νόμιμο μέσο τα δικαιώματα και τα συμφέροντα των κινεζικών εταιρειών».
Πτώση στη μετοχή της Hanwha Ocean
Η αντίδραση των αγορών υπήρξε άμεση. Η μετοχή της Hanwha Ocean κατέγραψε αισθητή πτώση στο χρηματιστήριο της Σεούλ, αντανακλώντας την ανησυχία των επενδυτών για τις επιπτώσεις μιας πιθανής κλιμάκωσης. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι η κίνηση της Κίνας αποτελεί περισσότερο πολιτικό προειδοποιητικό μήνυμα παρά ουσιαστικό πλήγμα στις ίδιες τις θυγατρικές, καθώς οι περισσότερες εξ αυτών έχουν περιορισμένη δραστηριότητα στην κινεζική αγορά. Ωστόσο, η γεωπολιτική σημασία του γεγονότος είναι σαφής: η αντιπαράθεση ΗΠΑ–Κίνας μεταφέρεται πλέον και στον τομέα της ναυπηγικής και της ναυτιλίας, έναν κλάδο που μέχρι σήμερα θεωρούνταν σχετικά «ουδέτερος» στο πλαίσιο του εμπορικού πολέμου.
Η Hanwha Ocean, που μαζί με τη Hyundai και τη Samsung συνθέτει την τριάδα της νοτιοκορεατικής ναυπηγικής βιομηχανίας, έχει επενδύσει σημαντικά στις Ηνωμένες Πολιτείες τα τελευταία χρόνια, ιδίως μέσω της εξαγοράς του Philly Shipyard και της ανάληψης έργων υποστήριξης για το αμερικανικό Πολεμικό Ναυτικό. Αυτή η επέκταση, ωστόσο, φαίνεται πως την έφερε πιο κοντά στην αμερικανική σφαίρα επιρροής και, κατ’ επέκταση, στο επίκεντρο της κινεζικής αντίδρασης.
Οι εξελίξεις αυτές εντείνουν το ήδη τεταμένο διεθνές περιβάλλον εμπορίου. Η Κίνα και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν εμπλακεί τα τελευταία χρόνια σε μια διαρκή αντιπαράθεση που εκτείνεται από την τεχνολογία και τα μικροτσίπ μέχρι τις πρώτες ύλες και την ενέργεια. Η προσθήκη της ναυπηγικής βιομηχανίας σε αυτό το πεδίο σύγκρουσης δείχνει ότι η εμπορική διαμάχη έχει περάσει πλέον σε βαθύτερα στρατηγικά επίπεδα, όπου το οικονομικό διαπλέκεται με το γεωπολιτικό.
Παρά το γεγονός ότι τα μέτρα της Κίνας δεν αναμένεται να επιφέρουν άμεσο οικονομικό πλήγμα στη Hanwha Ocean, η σημασία τους είναι κυρίως πολιτική και συμβολική. Υπενθυμίζουν ότι το Πεκίνο είναι πρόθυμο να χρησιμοποιήσει κάθε διαθέσιμο εργαλείο για να αντιδράσει σε κινήσεις που θεωρεί επιθετικές. Την ίδια στιγμή, για τη Σεούλ, η υπόθεση αυτή αναδεικνύει τις λεπτές ισορροπίες που καλείται να τηρήσει ανάμεσα στους δύο μεγαλύτερους εμπορικούς της εταίρους — τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα.
Σε αυτό το νέο περιβάλλον, οι διεθνείς επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε στρατηγικούς τομείς όπως η ναυπηγική, η ναυτιλία και η τεχνολογία θα χρειαστεί να κινηθούν με εξαιρετική προσοχή. Η παγκοσμιοποίηση, όπως διαμορφώθηκε τις τελευταίες δεκαετίες, υποχωρεί μπροστά σε έναν πιο κατακερματισμένο οικονομικό χάρτη, όπου οι εμπορικές αποφάσεις και οι πολιτικές ισορροπίες συνδέονται στενά. Η υπόθεση της Hanwha Ocean ίσως αποτελεί μόνο την αρχή μιας νέας εποχής εμπορικών αντιπαραθέσεων, όπου η κάθε κίνηση θα έχει πολλαπλές αναγνώσεις — οικονομικές, πολιτικές και στρατηγικές.
