Το 2025 εξελίσσεται σε μια χρονιά με διττά χαρακτηριστικά για τους οίνους Σαντορίνης: ο τρύγος ήταν ο χειρότερος ποσοτικά στην ιστορία, με μόλις 500 τόνους καρπού, αλλά η ποιότητα του σταφυλιού κρίνεται εξαιρετική, θέτοντας βάσεις για κρασιά με ισορροπία και αντοχή στον χρόνο. Ωστόσο, ο αμπελώνας της Σαντορίνης αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις από τον υπερτουρισμό και την έλλειψη θεσμικής προστασίας.
Τρύγος 2025: Ποσότητα vs ποιότητα
Ο Πρόεδρος του Οινοποιητικού Συλλόγου Σαντορίνης, Πέτρος Βαμβακούσης, τονίζει ότι, παρά τη δραματική μείωση της παραγωγής, το σταφύλι ήταν "πολύ καλό, τεχνολογικά ώριμο με μεστή γεύση και άρωμα". Οι οξύτητες του Ασύρτικου κινήθηκαν σε ιδανικά όρια, προεξοφλώντας κρασιά εξαιρετικής ποιότητας.
Προκλήσεις στην αγορά και τιμολογιακή πολιτική
-
Διεθνής Αγορά: Το ελληνικό ποιοτικό κρασί, και ειδικά οι τοποποικιλίες ΠΟΠ της Σαντορίνης, εκπλήσσουν ευχάριστα, αλλά η τιμή παραμένει καθοριστικός παράγοντας. Χρειάζεται περισσότερη προσπάθεια για να ανταγωνιστεί επώνυμα διεθνή κρασιά σε ποσότητα και τιμή.
-
Ελληνική Αγορά: Το ΠΟΠ Σαντορίνη συγκαταλέγεται στα πιο ακριβά λευκά κρασιά λόγω της τιμής της πρώτης ύλης. Ο κ. Βαμβακούσης εκτιμά ότι για σταθερότητα και προοπτική, το ΠΟΠ Σαντορίνης πρέπει να επιστρέψει σε χαμηλότερες τιμές, οι οποίες θα προκύπτουν από έναν βιώσιμο πρωτογενή τομέα με έμφαση στην παραγωγικότητα.
Τουρισμός και αμπελώνας: Μια σχέση κινδύνου
Ο υπερτουρισμός στη Σαντορίνη ασκεί τεράστιες πιέσεις στον αμπελώνα και το περιβάλλον:
-
Δόμηση: Η τουριστική ανάπτυξη οδηγεί σε αυξημένη δόμηση, μειώνοντας τις αγροτικές εκτάσεις.
-
Κυκλοφοριακή Συμφόρηση: Επηρεάζει ακόμα και τα αμπελοτόπια.
-
Επιβάρυνση Περιβάλλοντος: Η γενική τουριστική πίεση έχει αρνητικές επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον του νησιού.
Ο κ. Βαμβακούσης τονίζει την απουσία "διχτυού προστασίας" από την Πολιτεία. Το Προεδρικό Διάταγμα του 2012, που προστατεύει τη «γη υψηλής παραγωγικότητας», είναι το μόνο εργαλείο, με σημαντικά τρωτά σημεία. Οι "Ομάδες Προστασίας Ζώνης" που προτείνει η Ε.Ε. παραμένουν "στα χαρτιά".
Στόχοι του Οινοποιητικού Συλλόγου Σαντορίνης
Ο Σύλλογος έχει σαφείς στόχους για τη διαχείριση γης και περιβάλλοντος:
-
Να σταματήσει η εκτός σχεδίου δόμηση.
-
Να παραμείνουν στο νησί 25.000 στρέμματα αγροτικής γης που δεν θα αλλάξουν χρήση, για βιώσιμες αγροτικές επενδύσεις και έργα εγγείων βελτιώσεων.
Το μέλλον του αμπελώνα και οι προοπτικές
Ο κ. Βαμβακούσης εκφράζει συγκρατημένη απαισιοδοξία για το μέλλον:
-
Από τη δεκαετία του '70 έχουν χαθεί 15.000 στρέμματα, και σήμερα ο αμπελώνας ανέρχεται μετά βίας στις 10.000 στρέμματα.
-
Εκτιμά ότι έως τα τέλη της δεκαετίας, η Σαντορίνη ίσως μείνει με 5.000−6.000 στρέμματα, τα οποία όμως θα παράγουν κρασιά κορυφαίας ποιότητας με παραγωγή που θα ξεπερνά τα 500 κιλά ανά στρέμμα.
Η προστασία της ταυτότητας των κρασιών Σαντορίνης από μιμήσεις είναι κρίσιμη. Το μέλλον βρίσκεται στην προσήλωση στο ΠΟΠ Σαντορίνη και στην ανάδειξη του Ασύρτικου με διαφορετικές εκφράσεις (single vineyard, βαρέλι, αμφορέας, ανοξείδωτες δεξαμενές). Οι άλλες μορφές (χύμα κρασιά, ποικιλιακά εκτός ΠΟΠ) πρέπει να απασχολούν ελάχιστα τον παραγωγικό ιστό.
Τρεις βασικές κατευθύνσεις για το μέλλον είναι:
-
Μείωση του ηλικιακού μέσου όρου των αμπελιών με αναδιαρθρώσεις.
-
Θωράκιση του αμπελώνα απέναντι στο κλιματικό στρες.
-
Προσέλκυση νέων αμπελουργών με όραμα.
"Η Σαντορίνη είναι μοναδικό αμπελοτόπι και πρέπει να παραμείνει ένα βήμα μπροστά από τα υπόλοιπα Ασύρτικα της Ελλάδας", καταλήγει ο κ. Βαμβακούσης.
