Έρευνα: To 10% των εκδοτικών συ­γκε­ντρώ­νει το 83% του συ­νο­λι­κού τζί­ρου

Ποσοστό 10% των εκδοτικών επι­χει­ρή­σε­ων στην Ελλάδα είναι υπεύθυνες για το 71% της βι­βλιοπα­ρα­γω­γής. Ταυτόχρονα, σχεδόν 9 στους 10 νέ­ους τί­τλους εί­ναι σε έντυ­πη μορ­φή ενώ μικρή είναι η διείσδυση τίτλων σε ψηφιακή μορφή.

Αυτά προκύπτουν από κλαδική έρευνα του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου (ΟΣΔΕΛ) για την επιχειρηματική δραστηριότητα των εκδοτικών επιχειρήσεων που ολοκληρώθηκε πρόσφατα. Ο ΟΣ­ΔΕΛ, στο πλαί­σιο των πο­λι­τι­στι­κών και κοι­νω­νι­κών δρά­σε­ων που ανα­λαμ­βά­νει κά­θε χρό­νο και οι οποί­ες απο­τε­λούν μέ­ρος της απο­στο­λής του, χρη­μα­το­δο­τεί εξ ολο­κλή­ρου ένα πλή­ρες ερευ­νη­τι­κό πρό­γραμ­μα, που ως στό­χο έχει τη συ­νο­λι­κή χαρ­το­γρά­φη­ση του χώ­ρου του βι­βλί­ου. Το πρό­γραμ­μα αυ­τό απαρ­τί­ζε­ται από τις εξής τέσ­σε­ρις έρευ­νες: i) έρευ­να εκ­δο­τι­κών επι­χει­ρή­σε­ων, ii) έρευ­να ανα­γνω­στι­κής συ­μπε­ρι­φο­ράς, iii) έρευ­να βι­βλιο­πα­ρα­γω­γής και, iv) έρευ­να βι­βλιο­πω­λεί­ων-ση­μεί­ων πώ­λη­σης.

Συ­γκε­κρι­μέ­να, η χαρ­το­γρά­φη­ση της επι­χει­ρη­μα­τι­κής δρα­στη­ριό­τη­τας των εκ­δο­τι­κών επι­χει­ρή­σε­ων ξε­κί­νη­σε με την έρευ­να που πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε από την Public Issue, από τον Φε­βρουά­ριο έως τον Ιού­νιο του 2020 και η οποία κά­λυ­πτε τη χρο­νι­κή πε­ρί­ο­δο 2017-2019.

Η χαρ­το­γρά­φη­ση συ­νε­χί­στη­κε με την Έρευ­να Εκ­δο­τι­κών Επι­χει­ρή­σε­ων (ΕΕΕ) για το έτος 2020, η οποία ξε­κί­νη­σε τον Δε­κέμ­βριο 2021 και ολο­κλη­ρώ­θη­κε τον Απρί­λιο 2022. Η εν λό­γω έρευ­να πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε από την εται­ρία έρευ­νας αγο­ράς qed, με τη χρή­ση δο­μη­μέ­νου ερω­τη­μα­το­λο­γί­ου, το οποίο συ­μπλή­ρω­σαν οι εκ­πρό­σω­ποι των εκ­δο­τι­κών επι­χει­ρή­σε­ων, ηλε­κτρο­νι­κά ή τη­λε­φω­νι­κά. Δειγ­μα­το­λη­πτι­κό πλαί­σιο της ΕΕΕ απο­τέ­λε­σε η οσ­δέ­λnet.gr, η βά­ση των εγ­γε­γραμ­μέ­νων εκ­δο­τι­κών επι­χει­ρή­σε­ων του ΟΣ­ΔΕΛ, οι οποί­ες εί­χαν βι­βλιο­πα­ρα­γω­γή (έκ­δο­ση του­λά­χι­στον ενός νέ­ου τί­τλου) τη διε­τία 2019-2020, δη­λα­δή 824 εκ­δο­τι­κές επι­χει­ρή­σεις.

Το μέ­γε­θος του δείγ­μα­τος ήταν 128 επι­χει­ρή­σεις, με πο­σο­στό από­κρι­σης 15,5%. Υψη­λό­τε­ρη αντα­πό­κρι­ση στην έρευ­να εί­χαν οι με­γά­λες επι­χει­ρή­σεις (81+ βι­βλία, 44,0%) και οι με­σαί­ες επι­χει­ρή­σεις (10-80 βι­βλία, 29,0%), ενώ οι μι­κρές επι­χει­ρή­σεις (0-10 βι­βλία) εί­χαν πο­σο­στό από­κρι­σης της τά­ξης του 10,9%.

Τα κύ­ρια ευ­ρή­μα­τα της έρευ­νας για τη δρα­στη­ριό­τη­τα των εκ­δο­τι­κών επι­χει­ρή­σε­ων εί­ναι τα εξής:

• Οι πα­ρα­δο­σια­κές και μα­κρο­βιό­τε­ρες επι­χει­ρή­σεις του χώ­ρου (ίδρυ­ση προ του 1974), εκ­προ­σω­πούν το 17% των επι­χει­ρή­σε­ων με βι­βλιο­πα­ρα­γω­γή τη διε­τία 2019-2020.
• Η πλειο­ψη­φία των επι­χει­ρή­σε­ων ιδρύ­θη­καν με­τά τη δε­κα­ε­τία του 1990, με κύ­ρια συ­γκέ­ντρω­ση (38%) στην πε­ρί­ο­δο της οι­κο­νο­μι­κής κρί­σης (έτος ίδρυ­σης με­τά το 2008), ενώ σχε­δόν 1 στις 3 επι­χει­ρή­σεις (28%) ιδρύ­θη­καν την ει­κο­σα­ε­τία που προη­γή­θη­κε της οι­κο­νο­μι­κής κρί­σης (1990-2008).
• Οι ενερ­γές επι­χει­ρή­σεις απα­σχο­λούν σή­με­ρα 5.878 ερ­γα­ζό­με­νους/ες, εκ των οποί­ων οι μι­σοί και πλέ­ον (3.286, 56%) εί­ναι πλή­ρους απα­σχό­λη­σης, ενώ ένας ση­μα­ντι­κός αριθ­μός (1.909, 32%) εί­ναι εξω­τε­ρι­κοί συ­νερ­γά­τες και 684 (12%) εί­ναι με­ρι­κής ή επο­χι­κής απα­σχό­λη­σης.
• Η πλειο­νό­τη­τα των επι­χει­ρή­σε­ων (82%) απα­σχο­λούν 1-10 άτο­μα προ­σω­πι­κό (πλή­ρους, με­ρι­κής, επο­χι­κής απα­σχό­λη­σης ή εξω­τε­ρι­κούς συ­νερ­γά­τες) και μό­νο 1 στις 10 (11%) πά­νω από 10 άτο­μα, ενώ ένα 7% δεν απα­σχο­λεί κα­νέ­να άτο­μο.
• Η βι­βλιο­πα­ρα­γω­γή του έτους 2020 πα­ρα­μέ­νει σε με­γά­λο βαθ­μό συ­γκε­ντρο­ποι­η­μέ­νη. Σύμ­φω­να με τα δια­θέ­σι­μα στοι­χεία της οσ­δέ­λnet.gr, το 10% των επι­χει­ρή­σε­ων πα­ρή­γα­γαν το 71% της βι­βλιο­πα­ρα­γω­γής του 2020 (6.749 τί­τλοι).
• Σχε­δόν 9 στους 10 νέ­ους τί­τλους (8.807, 86%) εί­ναι σε έντυ­πη μορ­φή, οι νέ­οι τί­τλοι σε ηλε­κτρο­νι­κή μορ­φή εί­ναι μό­λις το 14% και οι νέ­οι τί­τλοι σε ηχη­τι­κή μορ­φή εί­ναι κά­τω του 1%.
• Τα ακα­δη­μαϊ­κά/επαγ­γελ­μα­τι­κά βι­βλία αντι­προ­σω­πεύ­ουν το 27% των νέ­ων τί­τλων του 2020, τα λο­γο­τε­χνι­κά βι­βλία το 31%, το παι­δι­κό/νε­α­νι­κό βι­βλίο το 20% και ακο­λου­θούν τα βι­βλία γε­νι­κού εν­δια­φέ­ρο­ντος (πρα­κτι­κά βι­βλία, ψυ­χα­γω­γία κλπ.) με 13% και τα εκ­παι­δευ­τι­κά βι­βλία (σχο­λι­κά βι­βλία, ELT) με 9%.
• Τα έσο­δα των εκ­δο­τι­κών επι­χει­ρή­σε­ων για το έτος 2020 ανέρ­χο­νται σε 189.354.983€, εκ των οποί­ων το 76% εί­ναι έσο­δα με­γά­λων και με­σαί­ων επι­χει­ρή­σε­ων (144.170.621€) και 24% μι­κρών επι­χει­ρή­σε­ων (45.184.362€).
• Τα έσο­δα των επι­χει­ρή­σε­ων, όπως και στη βι­βλιο­πα­ρα­γω­γή, εί­ναι συ­γκε­ντρο­ποι­η­μέ­να. Το 10% των επι­χει­ρή­σε­ων συ­γκε­ντρώ­νει το 83% του συ­νο­λι­κού τζί­ρου (157.030.494€).
• Τα έσο­δα από πω­λή­σεις δι­καιω­μά­των αντι­προ­σω­πεύ­ουν μό­λις το 1% των συ­νο­λι­κών εσό­δων.
• Ως προς την κα­τη­γο­ρία βι­βλί­ων, το 40% των εσό­δων αφο­ρά ακα­δη­μαϊ­κά/επαγ­γελ­μα­τι­κά βι­βλία (εκ­δό­σεις για την τρι­το­βάθ­μια εκ­παί­δευ­ση, εγκυ­κλο­παί­δειες, κλπ.), το 22% λο­γο­τε­χνι­κά βι­βλία, το 20% παι­δι­κά/νε­α­νι­κά βι­βλία, το 14% γε­νι­κού εν­δια­φέ­ρο­ντος (εγ­χει­ρί­δια, πρα­κτι­κά βι­βλία, ψυ­χα­γω­γία κλπ.) και 4% εκ­παι­δευ­τι­κά βι­βλία (σχο­λι­κά βι­βλία).

Mπο­ρεί­τε να δεί­τε ανα­λυ­τι­κά τα ευ­ρή­μα­τα της Έρευ­νας Εκ­δο­τι­κών Επι­χει­ρή­σε­ων (ΕΕΕ) για το έτος 2020 στην έκ­θε­ση https://www.osdel.gr/el/news/3792 και στη δια­γραμ­μα­τι­κή πα­ρου­σί­α­ση. Επί­σης, η έρευ­να συμπλη­ρώ­νε­ται με τον κα­τά­λο­γο των 30 με­γα­λύ­τε­ρων εκ­δο­τι­κών επι­χει­ρή­σε­ων, με βά­ση τον κύ­κλο ερ­γα­σιών τους, όπως αυ­τός προ­κύ­πτει από τους δη­μο­σιευ­μέ­νους ισολογισμούς τους (χωρίς να συμπεριλαμβάνονται τα έσοδα από εμπορεύματα).