Μόλις 10 εταιρείες στην Ελλάδα φέρεται να καρπώθηκαν 2,5 δισ.ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, κερδίζοντας δημόσιους διαγωνισμούς, μέσω διαδικασιών που ελέγχονται από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία.
Όπως υποστηρίζει το Politico, οι ευρωπαϊκές αρχές ερευνούν καταγγελίες για απάτη που συνδέονται με τον τρόπο με τον οποίο χορηγήθηκαν κονδύλια της Ε.Ε. ύψους 2,5 δισεκατομμυρίων ευρώ σε μόλις 10 εταιρείες στην Ελλάδα. Στο στόχαστρο βρίσκονται τρεις εταιρείες τηλεπικοινωνιών, οι Cosmote, Vodafone, Nova, πέντε εταιρείες πληροφορικής και λογισμικού Byte, Uni Systems, Netcompany-Intrasoft, Space Hellas, Cosmos Business Systems και δύο εταιρείες συμβούλων Toolbox και Active. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, τα γραφεία των παραπάνω εταιρειών δέχτηκαν έφοδο από ερευνητές της ελληνικής επιτροπής ανταγωνισμού τον περασμένο μήνα, ενώ η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) επιβεβαίωσε ότι έχει επίσης ξεκινήσει έρευνα.
Η ελληνική έρευνα επικεντρώνεται σε διαδικασίες δημόσιων διαγωνισμών όπου εταιρείες φέρεται να συμπράττουν για να αποφύγουν περισσότερες από μία από αυτές να ανταγωνίζονται για την ίδια σύμβαση – περιορίζοντας τον αριθμό των εταιρειών που επωφελήθηκαν. Με έργα ύψους 35,95 δισεκατομμυρίων ευρώ, η Ελλάδα είναι ένας από τους κύριους δικαιούχους του ταμείου, γνωστό ως Διευκόλυνση Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF).
Μέχρι σήμερα, περίπου 600 ψηφιακά έργα αξίας άνω των 2,5 δισ. ευρώ έχουν δημοπρατηθεί και συναφθεί συμβάσεις, σύμφωνα με στοιχεία του Κεντρικού Ηλεκτρονικού Μητρώου Δημοσίων Συμβάσεων. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και η Ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού διερευνούν πώς κατακυρώθηκαν αυτά τα έργα.
Σε ανακοίνωσή της, η επιτροπή ανταγωνισμού της Ελλάδας ανέφερε ότι εξετάζει εάν υπάρχει παραβίαση της συνθήκης της Ε.Ε. που «απαγορεύει αντιανταγωνιστικές συμφωνίες και αποφάσεις ενώσεων επιχειρήσεων που εμποδίζουν, περιορίζουν ή νοθεύουν τον ανταγωνισμό, μονομερείς πρακτικές που συνιστούν πρόσκληση για συμπαιγνία ή μελλοντική ανακοινώσεις τιμών σε ανταγωνιστές και κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης».
Η Vodafone επιβεβαίωσε την έρευνα από την επιτροπή ανταγωνισμού, ενώ οι άλλες εταιρείες δεν απάντησαν σε αιτήματα για σχολιασμό.
Οι επίμαχες συμβάσεις στο επίκεντρο των ερευνών
Η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα της ΕΕ όπου υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με τον τρόπο κατανομής αυτών των κεφαλαίων, ωστόσο, τα προβλήματα με τις δημόσιες συμβάσεις φαίνεται να αποτελούν ιδιαίτερο πρόβλημα στη χώρα μας. Οι 10 εταιρείες που αποτελούν αντικείμενο έρευνας κέρδισαν συμβάσεις για περισσότερα από 600 έργα στον τομέα της τεχνολογίας μεταξύ 2020 και 2023, αξίας τουλάχιστον 100.000 ευρώ το καθένα. Λίγα από αυτά τα έργα είχαν περισσότερες από μία προσφορές κατά τη διαδικασία του διαγωνισμού.
Η έρευνα ξεκίνησε όταν η European Dynamics, μια ελληνική εταιρεία λογισμικού και υπηρεσιών πληροφορικής, υπέβαλε καταγγελία τον Νοέμβριο του 2023 στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία επιβλέπει τη διαχείριση του RRF, υποστηρίζοντας ότι ένας δημόσιος διαγωνισμός ήταν μεροληπτικός υπέρ συγκεκριμένων εταιρειών.
Όταν δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά, ο διαγωνισμός όρισε τον προϋπολογισμό για ένα έργο ψηφιακού εκσυγχρονισμού που συνδέεται με το Εθνικό Ηλεκτρονικό Σύστημα Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ) στα 44 εκατομμύρια ευρώ, πολλαπλάσια από το κόστος ενός εθνικού έργου ηλεκτρονικών προμηθειών σε άλλες χώρες της ΕΕ.
Σύμφωνα με το Politico, υπήρξε επίσης μια καταγγελία για παράτυπη πρόσβαση μη εξουσιοδοτημένων λογαριασμών στα συστήματα ΕΣΗΔΗΣ.
Εκπρόσωπος της Επιτροπής επιβεβαίωσε ότι είχε λάβει επιστολή από την European Dynamics σχετικά με τον διαγωνισμό ΕΣΗΔΗΣ και είχε μοιραστεί όλες τις σχετικές πληροφορίες με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης, OLAF.
«Θα συνεχίσουμε να αντιμετωπίζουμε κάθε πληροφορία ή καταγγελία που ενδέχεται να λάβουμε στο πλαίσιο των εξουσιών που προβλέπονται από τις Συνθήκες της ΕΕ και τον κανονισμό RRF», πρόσθεσε ο εκπρόσωπος.
Αξιωματούχος με γνώση του θέματος είπε στο POLITICO ότι η EPPO ζήτησε από την ελληνική επιτροπή ανταγωνισμού να συγκεντρωθούν στοιχεία.
Σε λίγους και εκλεκτούς τα κονδύλια μέσω δανείων
Μια έρευνα προ μηνών του Ινστιτούτου ΕΝΑ έδειξε ότι οι «λιμνάζοντες» και αναξιοποίητοι πόροι από το Ταμείο φτάνουν τα 4,5 δισ. ευρώ και μόλις το 8% των κονδυλίων έχει απορροφηθεί. Εξόχως σημαντικό στοιχείο που προκύπτει από την έρευνα είναι πως η συντριπτική πλειοψηφία, το 85,9%, του συνολικού ποσού αφορά δανειοδοτήσεις που έχουν δοθεί σε μόλις 35 εταιρείες-ομίλους μεγάλη δυναμικής και εμβέλειας.
Όχι μόνο, δηλαδή, η απορρόφηση των πόρων είναι αναιμική αλλά και τα ευρωπαϊκά κονδύλια-μέσω του δανειακού σκέλους- έχουν μοιραστεί στους μεγάλους του ελληνικού επιχειρείν.
Η βεντάλια των δανειοδοτήσεων και της ουσιαστικής ενίσχυσης του επιχειρηματικού κόσμου είναι πολύ περιορισμένη, κάτι που προφανώς λειτουργεί αρνητικά κυρίως προς τις μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που ούτως ή άλλως έχουν δυσκολίες πρόσβασης στη δανειοδότηση από τις τράπεζες.
