Σε λίγες μέρες συμπληρώνονται 2 χρόνια από την υιοθέτηση της συμφωνίας Ευρωπαϊκής Ένωσης και Τουρκίας για τη διαχείριση του προσφυγικού – μεταναστευτικού ζητήματος.
Η συμφωνία εξακολουθεί να αποτελεί μέχρι σήμερα αντικείμενο έντονης συζήτησης.
Στις ακόλουθες γραμμές οι Γιατροί του Κόσμου εξηγούν ότι ορισμένες πολύ διαδεδομένες αντιλήψεις για τη Συμφωνία, στην πραγματικότητα δεν ισχύουν.
Πιο συγκεκριμένα αναφέρεται:
Μύθος 1. Η συμφωνία σταμάτησε τις ροές
Αλήθεια: Από τις 20 Μαρτίου 2016 μέχρι και σήμερα πάνω από 60.000 άνθρωποι έχουν φτάσει στα ελληνικά νησιά (27.944 το 2016 μετά την εφαρμογή της Συμφωνίας και 29.718 το 2017). Ήδη, τους πρώτους μήνες του 2018, 3.545 ακόμα άνθρωποι έφτασαν στα νησιά μας. Ο αριθμός αυτός είναι σημαντικός και εξακολουθεί να ασκεί ασφυκτική πίεση στο ελληνικό σύστημα υποδοχής και ασύλου. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι η Ελλάδα, σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία της Eurostat, αποτελεί την τρίτη κατά σειρά χώρα με τον μεγαλύτερο αριθμό αιτήσεων ασύλου στην Ευρώπη. Στην πραγματικότητα λοιπόν, η συμφωνία ουδέποτε σταμάτησε τις ροές, οι οποίες σήμερα κινούνται στα ίδια επίπεδα με εκείνα προ «κρίσης».
Μύθος 2. Η συμφωνία σταμάτησε τους θανάτους και μείωσε τον ανθρώπινο πόνο
Αλήθεια: Ο αριθμός των ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους προσπαθώντας να φτάσουν στην Ευρώπη σε απόλυτους αριθμούς φαίνεται να έχει πράγματι μειωθεί. 133 περίπου άνθρωποι χάθηκαν στο Αιγαίο τα δύο αυτά χρόνια που μεσολάβησαν από την εφαρμογή της Συμφωνίας, όταν μόνο το 2015 799 πρόσφυγες και μετανάστες πνίγηκαν στην προσπάθειά τους να φτάσουν τις ελληνικές ακτές. Αν όμως διαβάσει κανείς τους αριθμούς πιο προσεκτικά, θα διαπιστώσει ότι στην πραγματικότητα η πιθανότητα να χάσει κάποιος τη ζωή του στο Αιγαίο είναι σήμερα μεγαλύτερη από ότι το 2015. Παράλληλα, δεν μπορούμε να μην λάβουμε υπόψη μας τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης και τα προβλήματα που έχει προκαλέσει αυτή στην φυσική και ψυχική υγεία των προσφύγων και μεταναστών που παραμένουν εγκλωβισμένοι για μήνες στα νησιά μας. Στην πραγματικότητα, λοιπόν, η συμφωνία όχι μόνο δεν σταμάτησε τους θανάτους αλλά αντίθετα αύξησε τον ανθρώπινο πόνο.
Μύθος 3. Η συμφωνία παρέχει μια νόμιμη και εναλλακτική δίοδο προς την Ευρώπη μακριά από τους διακινητές
Αλήθεια: Όλοι όσοι έχουν φτάσει στα ελληνικά νησιά από τις 20 Μαρτίου 2016 μέχρι και σήμερα έχουν αποκλειστεί από οποιοδήποτε πρόγραμμα μετεγκατάστασης σε ευρωπαϊκά κράτη. Πρακτικά, οι άνθρωποι έχουν δύο μόνο επιλογές. Είτε να γυρίσουν πίσω είτε να μείνουν στην Ελλάδα. Σίγουρα όμως, όχι να φτάσουν νόμιμα στην Ευρώπη. Σε αντίθεση με όσα πιστεύουν πολλοί, οι πρόσφυγες δεν μπορούν να μετακινηθούν σε άλλο κράτος της Ε.Ε. ακόμα και μετά τη χορήγηση ασύλου από τις ελληνικές αρχές. Όσο για την απευθείας επανεγκατάσταση τους από την Τουρκία προς άλλα κράτη μόνο ένας ελάχιστος αριθμός ανθρώπων έχει πράγματι επανεγκατασταθεί. Παράλληλα, τα κυκλώματα των διακινητών όχι μόνο δεν έχουν αποδυναμωθεί αλλά αντίθετα έχουν ισχυροποιηθεί. Τα κλειστά σύνορα, οι φράχτες και οι αυστηρές πολιτικές όχι μόνο δεν μειώνουν αλλά αντίθετα αυξάνουν συνεχώς το τζίρο των διακινητών. Την ίδια στιγμή νέα κυκλώματα έκαναν την εμφάνισή τους. Αυτή τη φορά όχι μόνο από την Τουρκία προς την Ελλάδα και την Ευρώπη, αλλά τώρα και από τα νησιά προς την ηπειρωτική χώρα.
Μύθος 4. Για τα προβλήματα στα νησιά φταίει η Ελλάδα που δεν έχει κάνει όσα έπρεπε
Αλήθεια: Το γεγονός ότι η Ελλάδα δεν είχε ένα λειτουργικό σύστημα υποδοχής και ασύλου ήταν ήδη γνωστό κατά το χρόνο σύναψης της Συμφωνίας. Εξάλλου, όλοι γνωρίζουν ότι οι σχετικές διαδικασίες ασύλου συχνά παίρνουν αρκετό χρόνο - όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε όλη την Ευρώπη. Η απαίτηση να στηθεί ένα νέο και πλήρως λειτουργικό σύστημα μέσα σε λίγους μήνες είναι μη ρεαλιστική. Αυτό, βέβαια, δεν απαλλάσσει τις ελληνικές αρχές από τις ευθύνες τους για καθυστερήσεις κι αστοχίες στην εφαρμογή της συμφωνίας. Δεν είναι όμως μόνο οι ελληνικές αρχές που φταίνε. Ευθύνες υπάρχουν και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Κάποιοι θα πουν ότι πρόκειται για λάθος εκτιμήσεις των ευρωπαίων. Άλλοι για συνειδητή επιλογή στο πλαίσιο μια γενικότερης αποτρεπτικής μεταναστευτικής πολιτικής. Το σίγουρο είναι ότι, στην πραγματικότητα, η Συμφωνία δεν θα μπορούσε ποτέ να εφαρμοστεί, όπως τουλάχιστον τη συνέλαβαν οι συντάκτες της.
Μύθος 5. Αν καταπέσει η συμφωνία θα έχουμε χιλιάδες αφίξεις
Αλήθεια: Το να θεωρούμε ότι αν καταπέσει η Συμφωνία θα ζήσουμε ξανά εικόνες του 2015 με χιλιάδες αφίξεις καθημερινά στα νησιά μας, είναι μάλλον απλουστευτικό. Δεν είμαστε στο 2015. Τα δύο χρόνια που μεσολάβησαν από τη Συμφωνία, σύνορα έκλεισαν, φράχτες υψώθηκαν, οι έλεγχοι εντάθηκαν σε όλη την Ευρώπη. Οι άνθρωποι πλέον γνωρίζουν καλά ότι η δυνατότητα τους να προχωρήσουν προς την κεντρική και τη βόρεια Ευρώπη είναι πολύ πιο δύσκολη από ότι ήταν πριν από μερικά χρόνια. Ακόμη και αν δεν υπήρχε η Συμφωνία είναι μάλλον αβέβαιο το αν οι άνθρωποι θα επιχειρήσουν ξανά να εισέλθουν μαζικά στην Ελλάδα από την Τουρκία.
