Μια δεκαετία μετά την πρώτη του κυκλοφορία, το Ethereum έχει εξελιχθεί από ένα ριζοσπαστικό πείραμα προγραμματιστών, σε έναν πυλώνα του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Το καλοκαίρι του 2015, μια ομάδα προγραμματιστών, με επικεφαλής τον 21χρονο Βιτάλικ Μπουτέριν, ενεργοποίησε το πρώτο δίκτυο Ethereum, με το κωδικό όνομα “Frontier”, από έναν πρόχειρο χώρο σε μια σοφίτα στο Βερολίνο. Χωρίς επενδυτικά κεφάλαια, εταιρική στήριξη ή καθόλου "interface", απλώς με ενθουσιασμό και αποστολή: να φτιάξουν το πρώτο αποκεντρωμένο σύστημα “έξυπνων συμβολαίων”.
Αυτό που ακολούθησε, ξεπέρασε τις πιο αισιόδοξες προσδοκίες. Σήμερα, το Ethereum αποτελεί τη βάση για χιλιάδες εφαρμογές, διαχειρίζεται δισεκατομμύρια σε περιουσιακά στοιχεία και σταθερά νομίσματα (stablecoins) και διασυνδέεται πλέον με την καρδιά του παραδοσιακού χρηματοοικονομικού συστήματος.
Ενώ το Bitcoin καθιερώθηκε ως «ψηφιακός χρυσός», το Ethereum ανέδειξε μια εντελώς νέα έννοια: την προγραμματιζόμενη οικονομία. Κώδικας που μπορεί να εκτελέσει χρηματοοικονομικές λειτουργίες, να διαχειρίζεται συμβόλαια, να οργανώνει επιχειρήσεις — όλα χωρίς την ανάγκη μεσαζόντων, τραπεζών ή δικηγόρων.
Ο Πολ Μπρόντι, σημερινός επικεφαλής blockchain της EY, θυμάται την πρώτη φορά που γνώρισε τον Μπουτέριν, όταν ακόμη δούλευε στην IBM: «Ήταν ένας νεαρός με μια ξεκάθαρη ιδέα: να κάνει το Bitcoin προγραμματιζόμενο. Και τότε σκέφτηκα: ‘Αυτό είναι. Αυτό χρειάζεται ο κόσμος’».
Ο ίδιος ο Μπουτέριν θυμάται τις πρώτες ημέρες της κοινότητας των κρυπτονομισμάτων ως «ένα μικρό σύνολο cypherpunks». Πριν δύο χρόνια είχε δώσει συνέντευξη στο CNBC από το Paralelní Polis στην Πράγα, έναν χώρο που εξέφραζε την ιδέα μιας παράλληλης κοινωνίας μακριά από τον κρατικό έλεγχο. Σήμερα, μιλά από το κεντρικό συνέδριο Ethereum στην Κρουαζέτ των Καννών — το ίδιο venue που φιλοξενεί το Φεστιβάλ Κινηματογράφου.
Μια εντυπωσιακή συμβολική διαδρομή: από τα αναρχικά κινήματα στις πολυτελείς αίθουσες όπου κυβερνήσεις, τράπεζες και χρηματιστήρια συζητούν το μέλλον του χρηματοοικονομικού κόσμου πάνω στο Ethereum.
Η νέα υποδομή της Wall Street
Η αληθινή επανάσταση όμως δεν φαίνεται με την πρώτη ματιά. Οι περισσότερες μεταβολές σήμερα γίνονται «κάτω από την επιφάνεια». Το Ethereum έχει γίνει η υποδομή μέσω της οποίας αρχίζουν να κινούνται τεράστιες χρηματοοικονομικές ροές.
- Τα σταθερά νομίσματα, όπως το USDC της Circle, διεκπεραιώνουν τρισεκατομμύρια σε πληρωμές μέσω του Ethereum.
- Η Deutsche Bank ανακοίνωσε πλατφόρμα tokenization πάνω στο zkSync, ένα γρήγορο layer-2 του Ethereum.
- Η Robinhood και η Coinbase φέρνουν tokenized μετοχές και χρηματοοικονομικές αγορές σε on-chain μορφή.
- Ακόμα και η BlackRock λάνσαρε το BUIDL, ένα tokenized money market fund που προσφέρει real-time εξαργυρώσεις μέσω του Ethereum.
Σύμφωνα με στοιχεία της Deutsche Bank, οι συναλλαγές stablecoin άγγιξαν τα 28 τρισεκατομμύρια δολάρια πέρυσι — ξεπερνώντας Visa και Mastercard.
Παρά την επιτυχία του, το Ethereum έχει ακόμη σημαντικά τεχνικά εμπόδια να ξεπεράσει. Η μετάβαση από proof-of-work σε proof-of-stake το 2022 μείωσε την ενεργειακή του κατανάλωση κατά 99%, αλλά η ανάγκη για κλιμάκωση χωρίς να υπονομευτεί η αποκέντρωση και η ασφάλεια παραμένει.
Ο Μπουτέριν επισημαίνει την ανάγκη για εφαρμογή τεχνολογιών όπως τα zero-knowledge proofs, που θα επιτρέψουν αύξηση της χωρητικότητας συναλλαγών και περισσότερη ιδιωτικότητα, χωρίς να θυσιαστεί η ακεραιότητα του δικτύου.
Η μεγαλύτερη ανησυχία του όμως είναι πολιτική: να μην καταλήξει το Ethereum σε λίγα χέρια. «Δεν θέλουμε μια κατάσταση όπου λίγοι intermediaries κρατούν όλα τα “κλειδιά” του οικοσυστήματος», προειδοποιεί.
Ο Brody συνοψίζει την πορεία του Ethereum με έναν όρο: «το νέο σύστημα σωληνώσεων του χρηματοοικονομικού κόσμου». Η τελική επιτυχία, λέει, δε θα έρθει με εκκωφαντική αλλαγή, αλλά με αργή, αθόρυβη ενσωμάτωση.
Η πραγματική επανάσταση δεν θα έρθει με πρωτοσέλιδα. Απλώς θα γίνει το default. Ο τρόπος που κινείται το χρήμα — αόρατος, αλλά ασταμάτητος
Το Ethereum σήμερα φιλοξενεί σχεδόν το 50% των συναλλαγών stablecoins παγκοσμίως και είναι το βασικό settlement layer για εταιρείες όπως Circle, Robinhood, Deutsche Bank και BlackRock.
Η “καθαρότητα” των συναλλαγών του Ethereum -χωρίς προτεραιότητες, χωρίς χειραγώγηση, με απόλυτη διαφάνεια- είναι το χαρακτηριστικό που, σύμφωνα με τους υποστηρικτές του, θα το καθιερώσει ως το λειτουργικό σύστημα της παγκόσμιας οικονομίας.
Από υπόγεια και σοφίτες μέχρι τη Wall Street, το Ethereum στα δέκα του χρόνια δείχνει ότι η επανάσταση δεν χρειάζεται να είναι φαντασμαγορική. Αρκεί να είναι αναπόφευκτη.
