Η επιστροφή των ορχηστρών σε συναυλίες, για να είναι πιο ασφαλής, θα μπορούσε να συνοδευτεί με μια αναδιάταξη στις θέσεις των μουσικών και των οργάνων τους, με βασικό κριτήριο την μείωση της πιθανότητας μόλυνσης από τον κορονοϊό. Αυτό προτείνουν Αμερικανοί μηχανικοί, σύμφωνα με τους οποίους δεν αρκεί η απόσταση των δύο μέτρων ανάμεσα στους μουσικούς, αλλά καλό θα ήταν να αλλάξουν θέσεις ορισμένοι μουσικοί που είναι πιο «ύποπτοι» για μετάδοση της Covid-19 εξαιτίας της ίδιας της φύσης του οργάνου τους, ιδίως των πνευστών.
Οι ερευνητές του Τμήματος Χημικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου της Γιούτα, με επικεφαλής τον Τόνι Σάαντ, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science Advances», σύμφωνα με τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης» και το «New Scientist», πραγματοποίησαν μελέτες μοντελοποίησης και προσομοίωσης για να δουν με ποια διάταξη των μουσικών οργάνων ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος μετάδοσης του κορονοϊού αερογενώς στο χώρο της ορχήστρας.
Προηγούμενη μελέτη που ελήφθη υπόψη, με επικεφαλής τον μηχανολόγο μηχανικό Τζιαρόνγκ Χονγκ του Πανεπιστημίου της Μινεσότα, είχε συμπεράνει ότι τον μεγαλύτερο κίνδυνο αερογενούς μετάδοσης του κορονοϊού έχουν κατ' εξοχήν οι τρομπέτες, καθώς επίσης τα όμποε και τα μπάσα τρομπόνια.
Οι επιστήμονες υπολόγισαν τον όγκο και την ταχύτητα των αερολυμάτων που εκπέμπονται από τα διάφορα πνευστά όργανα. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι αίθουσες συναυλιών πρέπει να έχουν ανοιχτές πόρτες στη σκηνή για την απομάκρυνση των πιθανώς μολυσμένων αερολυμάτων. Επίσης οι μουσικοί που παίζουν τρομπέτες, όμποε και κλαρινέτα, όργανα που απαιτούν δυνατό φύσημα και συνεπάγονται μεγάλη εκροή αέρα, θα πρέπει να μετακινηθούν στο πίσω μέρος μιας ορχήστρας και κοντά στους αεραγωγούς εξαερισμού ή στις ανοικτές πόρτες.
Όπως ανέφερε ο χημικός μηχανικός Τζέημς Σάδερλαντ, «μπορεί να κάθεσαι μισό μέτρο απόσταση από κάποιον και να είναι απόλυτα ασφαλές ή να βρίσκεσαι οκτώ μέτρα μακριά και αυτό να αποτελεί πρόβλημα».
Όσοι παίζουν έγχορδα, μπορούν να κάθονται μπροστά και θεωρείται ότι, εφόσον φοράνε μάσκα, δεν ενέχουν κινδύνους μετάδοσης του ιού, σε σύγκριση με όσους παίζουν πνευστά. Το πιάνο και τα κρουστά μετατίθενται στο κέντρο της διάταξης της ορχήστρας. Η αναδιάταξη που δοκιμάστηκε στη Συμφωνική Ορχήστρα της Γιούτα, μείωσε κατά 100 φορές τη μέση συγκέντρωση αερολυμάτων στη ζώνη αναπνοής των μουσικών.
Αν και κάθε ορχήστρα και χώρος συναυλιών έχει διαφορές, οι γενικές αρχές της αναδιάταξης ισχύουν παντού, σύμφωνα με τους ερευνητές. Η μελέτη πάντως δεν εξέτασε τι πρέπει να γίνει με τους τραγουδιστές, ούτε κατά πόσο μια αναδιάταξη των οργάνων θα διαταράξει την ομαλή λειτουργία μιας ορχήστρας και την καλλιτεχνική απόδοσή της, καθώς οι μουσικοί γενικά δεν θέλουν να αλλάζουν θέσεις. Πάντως στην Γιούτα, έστω και μετά από πολλούς δισταγμούς, αποδέχτηκαν τελικά να το δοκιμάσουν.
«Ήταν μια τεράστια πρόκληση για τους μουσικούς. Αλλά όλοι το δέχτηκαν και είπαν "ας κάνουμε μια προσπάθεια"», δήλωσε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Συμφωνικής Ορχήστρας και της Όπερας της Γιούτα Στίβεν Μπρόσβικ. Οι μουσικοί χρειάστηκαν λίγες εβδομάδες για να νιώσουν άνετα με τη νέα διάταξη, αν και δεν κρύβουν πάντως ότι σχεδιάζουν να επιστρέψουν στην παραδοσιακή διάταξη το συντομότερο δυνατό.
Μια ευφάνταστη εναλλακτική λύση είναι μάσκες για τα ίδια τα…όργανα. Μια πρόσφατη μελέτη του Χονγκ βρήκε ότι η κάλυψη μιας τρομπέτας με ένα μονό στρώμα κατάλληλου ακουστικού υφάσματος μπορεί να μειώσει κατά περίπου 60% τις εκπομπές σωματιδίων από την εκπνοή του μουσικού, χωρίς να χειροτερέψει την ποιότητα του ήχου.
