Οι παγκόσμιοι γεωπολιτικοί κίνδυνοι παραμένουν αυξημένοι, δημιουργώντας ανησυχίες για τις πιθανές επιπτώσεις τους στην οικονομική και χρηματοπιστωτική σταθερότητα, σημειώνουν οικονομολόγοι στο Blog του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Σοκ όπως πόλεμοι, διπλωματικές εντάσεις ή τρομοκρατία μπορούν να διαταράξουν το διασυνοριακό εμπόριο και τις επενδύσεις. Αυτό μπορεί να πλήξει τις τιμές των περιουσιακών στοιχείων, να επηρεάσει τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και να περιορίσει τον δανεισμό προς τον ιδιωτικό τομέα, επιβαρύνοντας την οικονομική δραστηριότητα και θέτοντας σε κίνδυνο τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Τέτοιοι κίνδυνοι είναι δύσκολο να τιμολογηθούν από τους επενδυτές λόγω της μοναδικής τους φύσης, της σπάνιας εμφάνισής τους και της αβέβαιης διάρκειας και έκτασης.
Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε απότομες αντιδράσεις της αγοράς όταν υλοποιούνται οι γεωπολιτικοί κλυδωνισμοί. Όπως φαίνεται στην Έκθεση για την Παγκόσμια Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα, οι τιμές των μετοχών τείνουν να μειώνονται σημαντικά κατά τη διάρκεια σημαντικών γεγονότων γεωπολιτικού κινδύνου,. Η μέση μηνιαία πτώση είναι περίπου 1 ποσοστιαία μονάδα σε όλες τις χώρες, αν και είναι πολύ μεγαλύτερη κατά 2,5 ποσοστιαίες μονάδες στις αναδυόμενες οικονομίες της αγοράς.
Από τους διάφορους τύπους σημαντικών γεγονότων γεωπολιτικού κινδύνου, οι διεθνείς στρατιωτικές συγκρούσεις έπληξαν περισσότερο τις μετοχές των αναδυόμενων αγορών, πιθανότατα λόγω των σοβαρότερων οικονομικών διαταραχών σε σύγκριση με άλλα γεγονότα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η μέση μηνιαία πτώση των αποδόσεων των μετοχών είναι σημαντική 5 ποσοστιαίες μονάδες, διπλάσια από ό,τι για όλους τους άλλους τύπους γεγονότων.
Οι αυξημένοι γεωπολιτικοί κίνδυνοι μπορεί επίσης να επηρεάσουν τον δημόσιο τομέα, καθώς η οικονομική ανάπτυξη επιβραδύνεται και οι κυβερνήσεις δαπανούν περισσότερα. Κατά συνέπεια, τα ασφάλιστρα κρατικού κινδύνου - μετρούμενα από τις τιμές των πιστωτικών παραγώγων που προστατεύουν από αθέτηση πληρωμών - συχνά αυξάνονται μετά από γεωπολιτικά γεγονότα κατά μέσο όρο περίπου 30 μονάδες βάσης για τις προηγμένες οικονομίες και 45 μονάδες βάσης για τις αναδυόμενες οικονομίες της αγοράς. Τέτοιες χρηματοοικονομικές πιέσεις είναι ιδιαίτερα σημαντικές στις αναδυόμενες οικονομίες της αγοράς, όπου τα ασφάλιστρα αυξάνονται έως και τέσσερις φορές περισσότερο.
Διασυνοριακές επιπτώσεις
Τα γεγονότα γεωπολιτικού κινδύνου μπορούν επίσης να μεταδοθούν σε άλλες οικονομίες μέσω των εμπορικών και χρηματοπιστωτικών δεσμών, αυξάνοντας τον κίνδυνο μετάδοσης. Οι αποτιμήσεις των μετοχών μειώνονται κατά μέσο όρο κατά περίπου 2,5% μετά την εμπλοκή μιας κύριας χώρας εμπορικού εταίρου σε μια διεθνή στρατιωτική σύγκρουση. Ομοίως, τα ασφάλιστρα κρατικού κινδύνου αυξάνονται όταν οι εμπορικοί εταίροι εμπλέκονται σε γεγονότα γεωπολιτικού κινδύνου και η επίδραση είναι τουλάχιστον διπλάσια για τις αναδυόμενες οικονομίες της αγοράς με υψηλό δημόσιο χρέος σε σχέση με την οικονομική παραγωγή, χαμηλή επάρκεια διεθνών αποθεμάτων και αδύναμους θεσμούς.
Η αυξημένη αβεβαιότητα είναι ένας βασικός δίαυλος για τις αντιδράσεις των τιμών των περιουσιακών στοιχείων. Τα γεωπολιτικά σοκ τείνουν να αυξάνουν τη μακροοικονομική αβεβαιότητα για αρκετούς μήνες. Οι επενδυτές, ωστόσο, αναγνωρίζουν αυτούς τους κινδύνους και ζητούν αποζημίωση για τη διακράτηση μετοχών που ενδέχεται να έχουν χειρότερη απόδοση όταν πλήττονται από ένα σοκ. Τελικά, μια ξαφνική πτώση των τιμών των περιουσιακών στοιχείων μπορεί να επιβαρύνει τα τραπεζικά και μη τραπεζικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα με πιθανές δευτερογενείς επιπτώσεις στο ευρύτερο χρηματοπιστωτικό σύστημα και την πραγματική οικονομία. Για παράδειγμα, οι τράπεζες τείνουν να περιορίζουν τη χορήγηση δανείων και τα επενδυτικά κεφάλαια αντιμετωπίζουν χαμηλότερες αποδόσεις και αυξημένο κίνδυνο εξαγοράς όταν εκτίθενται σε γεγονότα γεωπολιτικού κινδύνου.
Μετριασμός των κινδύνων
Παρόλο που μπορεί να φαίνεται ότι η παγκόσμια οικονομία και οι χρηματοπιστωτικές αγορές ανατρέπονται τακτικά από απρόβλεπτα και ακόμη και πρωτοφανή γεγονότα, υπάρχουν ακόμη πολλά που ο χρηματοπιστωτικός τομέας και όσοι είναι επιφορτισμένοι με τη διαφύλαξή του μπορούν να κάνουν για την προστασία της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και οι ρυθμιστικές τους αρχές θα πρέπει να διαθέσουν επαρκείς πόρους για τον εντοπισμό, την ποσοτικοποίηση και τη διαχείριση των γεωπολιτικών κινδύνων. Για παράδειγμα, μέσω τεστ αντοχής και άλλων αναλύσεων που ενσωματώνουν τον τρόπο με τον οποίο οι κίνδυνοι αυτοί είναι πιθανό να αλληλεπιδράσουν με τις χρηματοπιστωτικές αγορές. Επιπλέον, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα πρέπει να διαθέτουν επαρκή κεφάλαια και ρευστότητα για να τα βοηθήσουν να αντέξουν πιθανές ζημίες από γεωπολιτικούς κινδύνους.
Οι αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες θα πρέπει να αναπτύξουν και να εμβαθύνουν περαιτέρω τις χρηματοπιστωτικές αγορές για να βοηθήσουν τους επενδυτές να διαχειριστούν τους κινδύνους. Τέλος, δεδομένου ότι οι χώρες με ασθενέστερα αποθέματα ασφαλείας είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε γεωπολιτικούς κλυδωνισμούς, ο επαρκής χώρος άσκησης δημοσιονομικής πολιτικής και τα επαρκή διεθνή αποθέματα θα μπορούσαν να τις βοηθήσουν να αμυνθούν καλύτερα έναντι τέτοιων διαταραχών
