Το αφιέρωμα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στον Στέφανο Λαζαρίδη κορυφώνεται με τη μεγάλη έκθεση για το καλλιτεχνικό του έργο, η οποία θα παρουσιάζεται από τις 4 Φεβρουαρίου έως τις 10 Μαρτίου 2018, καθημερινά 09.30-21.00, στο αίθριο του 4ου ορόφου της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Η έκθεση πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης και αποτελεί την πρώτη συνδιοργάνωση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος. Η έκθεση πραγματοποιείται με δωρεά από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.
Η επιμέλεια της έκθεσης ανήκει στον εικαστικό Αντώνη Βολανάκη, ο οποίος μαθήτευσε κοντά στον Στέφανο Λαζαρίδη στο Λονδίνο και εργάστηκε μαζί του στην Εθνική Όπερα της Αγγλίας. Πρόκειται για την πρώτη σε παγκόσμιο επίπεδο ατομική παρουσίαση του καλλιτεχνικού έργου του σπουδαίου Έλληνα σκηνογράφου και πρώην Καλλιτεχνικού Διευθυντή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Ο Στέφανος Λαζαρίδης με βάση το Λονδίνο ανέδειξε το εύρος της σκηνογραφίας σε δραματουργικούς εικαστικούς χώρους, θέτοντας σε βάθος ερωτήματα και αποφεύγοντας τις διακοσμητικές λύσεις, στις σημαντικότερες σκηνές όπερας της Ευρώπης αλλά και σε μεγαλύτερους χώρους, όπως στάδια, όπου σχεδίασε ιστορικές παραστάσεις διαρρηγνύοντας την παραδοσιακή αντίληψη για τον σχεδιασμό. Η έκθεση αναπτύσσει ένα οπτικό χρονολόγιο ξεκινώντας από την αρχή της καριέρας του, με ζωγραφικές μελέτες σκηνικών και σχέδια κοστουμιών, όπου διαφαίνεται η επιρροή της μαθητείας του πλάι στον επίσης διεθνή Νικόλα Γεωργιάδη, και συνεχίζει με έργα μικτής τεχνικής και κολάζ και τρισδιάστατες μακέτες υπό κλίμακα, καθώς και με βίντεο από παραστάσεις και συνεντεύξεις του. Η έκθεση έχει παιγνιώδη χαρακτήρα και ολοκληρώνεται με φωτογραφίες από τη δική του εικαστική έρευνα, σκηνοθετικές σημειώσεις πάνω σε κείμενα και δείγματα από επιστολογραφία. Μεγάλη εντύπωση στο έργο του προκαλεί το γεγονός ότι δύσκολα μπορεί κανείς να ξεχωρίσει τις φωτογραφίες των με απόλυτη λεπτομέρεια κατασκευασμένων μακετών, από τις φωτογραφίες των πραγματικών παραστάσεων.
Το λάιτ μοτίφ που συναντά κανείς περισσότερο στο έργο του Λαζαρίδη είναι ο κύβος και αυτό είναι το στοιχείο έμπνευσης της έκθεσης. Έτσι, σε κύβους-δωμάτια, αναπτύσσονται οι σημαντικές συνεργασίες του με σκηνοθέτες θεάτρου και όπερας. Με τον διάσημο Γιούρι Λιουμπίμοφ δημιούργησε τους Δαιμονισμένους (1985) του Ντοστογιέφσκι σε Λονδίνο, Παρίσι, Μιλάνο και τον Ριγολέττο (1983) που προκάλεσε σκάνδαλο στο συντηρητικό κοινό της Ιταλίας. Με τον Ντέιβιντ Πάουντνι, έγραψαν ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία της Εθνικής Όπερας της Αγγλίας με τις πολλαπλές συνεργασίες τους τη δεκαετία του '80, ενώ ιστορικές θεωρούνται οι παραγωγές του Ιπτάμενου Ολλανδού (1989) και του Ναμπούκκο (1991) στην πλωτή όπερα της Μπρέγκεντς στην Αυστρία με σαφείς αναφορές στην Επίδαυρο. Με τον Στήβεν Πίμλοτ υπέγραψαν την Κάρμεν (1989) στο Ερλς Κορτ (Λονδίνο), παράσταση που δινόταν μπροστά σε 15.000 θεατές κάθε βράδυ, ενώ με τον Κηθ Γουώρνερ τον Λόενγκριν (1999) στο Μπαιρόιτ και την "Τετραλογία" του Βάγκνερ (2004-6) στη Βασιλική Όπερα του Λονδίνου.
Στους υπόλοιπους κύβους παρουσιάζονται οι παραγωγές με τον Λαζαρίδη σε διπλό ρόλο σκηνοθέτη/σκηνογράφου: η επιτυχημένη περιοδεία του βρετανικού συγκροτήματος Duran Duran στην Αμερική (1993), ο Ορφέας και Ευρυδίκη του Γκλουκ για την Όπερα του Σύδνεϋ (1993), ο Οιδίποδας τύραννος του Στραβίνσκι (1989) και ο Πύργος του Κυανοπώγωνα του Μπάρτοκ (1990) για την Όπερα της Σκωτίας, αλλά και η Αρχή της ζωής (1995) του Δημήτρη Δημητριάδη στην Ελλάδα στο Θέατρο Αμόρε. Το 2000 ως επιτελικός οραματιστής σχεδίασε καλλιτεχνικά αλλά και εικαστικά οκτώ παραγωγές για το "Ιταλικό Φεστιβάλ" της Εθνικής Όπερας της Αγγλίας.
Ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Γιώργος Κουμεντάκης, ο οποίος προγραμμάτισε και επιμελήθηκε το αφιέρωμα στον Στέφανο Λαζαρίδη, σημειώνει: "Ο προγραμματισμός μας για την επόμενη τριετία κινείται προς ανανεωτικές κατευθύνσεις, διευρύνοντας προοπτικές που άνοιξε το πέρασμα του Στέφανου Λαζαρίδη στην Εθνική Λυρική Σκηνή. Η έκθεση αυτή έρχεται να γνωρίσει στο ελληνικό κοινό το εύρος της δουλειάς του μέσα από μακέτες, φωτογραφίες και αρχειακό υλικό, το οποίο καλύπτει περίπου σαράντα χρόνια δημιουργικής πορείας. Πρόκειται για έναν ελάχιστο φόρο τιμής στον σπουδαίο Έλληνα καλλιτέχνη της όπερας, ο οποίος άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του".
ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ: κυνικός ρομαντικός
Έκθεση για το έργο του σπουδαίου Έλληνα σκηνογράφου – σκηνοθέτη και πρώην Καλλιτεχνικού Διευθυντή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο Αίθριο 4ου ορόφου της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
4 Φεβρουαρίου - 10 Μαρτίου 2018
Ώρες λειτουργίας: καθημερινά 09.30-21.00
Επίσημα εγκαίνια: Κυριακή 4 Φεβρουαρίου στις 18.00
Έρευνα, Επιμέλεια: Αντώνης Βολανάκης
Σύμβουλος αρχείου, Συντονισμός φορέων: Ορσία Σοφρά
Σχεδιασμός: Αντώνης Βολανάκης, Γιάννης Αρβανίτης
Συνεργάτιδα: Ίσμα Τουλάτου
Μελέτη φωτισμού: Βαλεντίνα Ταμιωλάκη
Υπεύθυνη Εργαστηρίου Συντήρησης Χάρτινου Υλικού του ΜΙΕΤ: Μαρία Αλεξίου Υπεύθυνη Τμήματος Παραστατικών Τεχνών του ΕΛΙΑ /ΜΙΕΤ: Κωνσταντίνα Σταματογιαννάκη
Συνεργάτης Επιμελητή: Γιάννης Θανασούλιας
Συνεργάτες Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού: Λυδία Αντωνίου, Γιώργος Καλύβης, Σοφία Τεκτονίδου
Ανασύσταση Μακετών: Matt Deely
Είσοδος ελεύθερη
Ο επιμελητής της έκθεσης, Αντώνης Βολανάκης, θα κάνει προγραμματισμένες ξεναγήσεις τις ακόλουθες ημέρες και ώρες:
Κυριακή 11/2 στις 12.00
Τρίτη 20/2 στις 19.00
Τετάρτη 1/3 στις 19.00
Σάββατο 10/3 στις 19.00
Για κρατήσεις θέσεων: 2130885700 (Καθημερινά 09.00-21.00).
Για ειδικές ξεναγήσεις σε εκπαιδευτικά ιδρύματα & σχολεία, καθώς και ξεναγήσεις στην αγγλική γλώσσα: info@nationalopera.gr
