Το 2025 ήταν μια ταραχώδης περίοδος για ζητήματα περιβαλλοντικής, κοινωνικής και εταιρικής διακυβέρνησης (ESG). Οι εξελίξεις ήταν πραγματικά αμέτρητες στην παγκόσμια πολιτική σκηνή, ενώ και σε κανονιστικό επίπεδο είχαμε πολλές νέες μεταρρυθμίσεις, ειδικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Από τη μία πλευρά, η δραματική αλλαγή στάσης της κυβέρνησης στις ΗΠΑ οδήγησε στο «πάγωμα» αμέτρητων πρωτοβουλιών για το κλίμα και την κοινωνική ενσωμάτωση, ενώ ο ίδιος ο όρος ESG έγινε πολιτικά «καυτό» θέμα.
Από την άλλη, πολλές ανεπτυγμένες οικονομίες -ειδικά η Ε.Ε. με την οδηγία CSRD- συνέχισαν να προωθούν κανονισμού που διασφαλίζουν ότι οι επιχειρήσεις συμβάλλουν στη δημιουργία ενός πιο πράσινου και δίκαιου μέλλοντος.
Κοιτάζοντας προς το 2026, είναι καίριο το ερώτημα αν θα συνεχιστεί η πόλωση ή αν θα υπάρξει προσπάθεια γεφύρωσης του χάσματος. Εξάλλου, το αντίστροφο χρονόμετρο της κλιματικής κρίσης και τα ελλιπή μέτρα αντιμετώπισής της αναμένεται να δείξουν ότι το ESG δεν είναι απλά πολιτική επιλογή, αλλά επιχειρηματική αναγκαιότητα του πραγματικού κόσμου.
Υπό αυτό το πρίσμα, σύμφωνα με τους ειδικούς του κλάδου, αναδεικνύονται οι παρακάτω τάσεις στον τομέα του ESG για την επόμενη χρονιά:
1. Οι εταιρείες καλούνται να αποδείξουν ότι δεν έρχεται το τέλος του ΕSG
Οι εταιρείες με παγκόσμια δραστηριότητα αντιμετωπίζουν σήμερα ένα συγκεχυμένο τοπίο δημόσιων στάσεων, κανονισμών και μεταβαλλόμενου πολιτικού κλίματος.
Το σίγουρο είναι ότι η αντι-ESG πολιτική ρητορική εντείνεται και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού Ωκεανού. Στην Ευρώπη, η αυξανόμενη δημοτικότητα των δεξιών λαϊκιστικών κομμάτων δημιουργεί ένα αφήγημα δυσπιστίας και απογοήτευσης απέναντι στην πράσινη μετάβαση και στις πολιτικές που βασίζονται στην κοινωνική δικαιοσύνη.
Σε καμία περίπτωση, όμως, αυτό δεν σηματοδοτεί το τέλος του ESG. Η Ευρωπαϊκή Ένωση συνεχίζει να πρωτοπορεί σε σχέση με πολιτικές για το περιβάλλον και την εταιρική λογοδοσία.
Παράλληλα, πολλές επιχειρήσεις έχουν αποδείξει με τις δράσεις τους τα οφέλη μιας προοδευτικής στάσης απέναντι σε περιβαλλοντικά και κοινωνικά ζητήματα.
Η ιστορία έχει δείξει ότι, ανεξαρτήτως της πολιτικής κατάστασης, όσες εταιρείες επιτυγχάνουν μετρήσιμη πρόοδο προς τους στόχους ESG, συνεχίζουν και να αναπτύσσονται. Το ίδιο θα συμβεί και το 2026.
2. Πραγματική δράση, όχι κενές υποσχέσεις
Οι ψευδείς, υπερβολικές ή παραπλανητικές δηλώσεις γύρω από τη βιωσιμότητα έχουν εδώ και καιρό αναγνωριστεί ως αυξανόμενο πρόβλημα. Το λεγόμενο "greenwashing" έχει μπει για τα καλά στο καθημερινό μας λεξιλόγιο και αυτή η τάση αναμένεται να συνεχιστεί και την επόμενη χρονιά, καθώς αυξάνεται η ευαισθητοποίηση των καταναλωτών.
Κανονισμοί, όπως η Οδηγία της Ε.Ε. για τους Πράσινους Ισχυρισμούς (EU Green Claims Directive), θα υποχρεώσουν τις επιχειρήσεις να τεκμηριώνουν τις δηλώσεις τους, ενώ οι ευαισθητοποιημένοι πελάτες και επενδυτές θα απομακρύνονται ολοένα και περισσότερο από εταιρείες των οποίων το «πράσινο μήνυμα» δεν αντικατοπτρίζεται στις πράξεις τους.
Συνεπώς, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να στηρίζουν τους ισχυρισμούς τους σε πραγματικά δεδομένα, αν θέλουν να αποφύγουν κυρώσεις, αγωγές και κυρίως την απώλεια της εμπιστοσύνης των πελατών τους.
3. Παρακολούθηση και reporting ESG με ενίσχυση από την τεχνητή νοημοσύνη
Καθώς τα δεδομένα ESG γίνονται ολοένα και πιο περίπλοκα και πιο πολλά σε όγκο, η τεχνητή νοημοσύνη θα αρχίσει να χρησιμοποιείται περισσότερο ως εργαλείο ανάλυσης και reporting.
Kολοσσοί, όπως η IBM και η Salesforce, έχουν ήδη λανσάρει προϊόντα, που βοηθούν τις επιχειρήσεις να μετρούν το ανθρακικό τους αποτύπωμα και να προσφέρουν μεγαλύτερη διαφάνεια στους ενδιαφερόμενους, επιτρέποντας έλεγχο και ανάλυση σε πραγματικό χρόνο.
Έτσι, οι εταιρείες μπορούν ευκολότερα να τεκμηριώνουν τις επιδόσεις τους και να προστατεύονται από κατηγορίες για greenwashing, ενώ οι πελάτες μπορούν να αξιολογούν πόσο ευθυγραμμίζεται μια επιχείρηση με τις δικές τους αξίες.
4. Το ζήτημα της ηθικής της τεχνητής νοημοσύνης
Μιας και αναφερθήκαμε στην ΑΙ, μια άλλη τάση που διαμορφώνεται για το 2026 είναι η ενσωμάτωση της υπεύθυνης χρήσης της ως αναπόσπαστο στοιχείο της ορθής διακυβέρνησης.
Ιδίως σε αυστηρά ρυθμιζόμενους τομείς, όπως τα χρηματοοικονομικά και η υγεία, αναμένεται οι οργανισμοί να έχουν περισσότερες υποχρεώσεις διαφάνειας και αναφοράς για τα μέτρα που λαμβάνουν ώστε η ΤΝ να μην προκαλεί κοινωνική ή περιβαλλοντική ζημία.
5. Επιστροφή στο κυκλικό μοντέλο
Οι επιχειρήσεις μετακινούν σταδιακά τους κύκλους ζωής των προϊόντων τους από το σπάταλο μοντέλο «χρησιμοποιώ και πετάω» προς μια λογική «επισκευάζω, επαναχρησιμοποιώ, ανακυκλώνω». Αυτό ανταποκρίνεται στη ζήτηση των καταναλωτών για προϊόντα που όχι μόνο διαρκούν περισσότερο, αλλά και είναι σχεδιασμένα εξαρχής ώστε να ενθαρρύνουν τη βιώσιμη συμπεριφορά.
Το 2026, αυτή η κυκλικότητα θα αποτελέσει βασικό στοιχείο των δεικτών ESG, με τις επιχειρήσεις να καλούνται να αποδείξουν έμπρακτα, ότι έχουν μειώσει τα απόβλητά τους ή ότι διαχειρίζονται ορθά το «τέλος ζωής» των προϊόντων τους.
Και αυτό δεν είναι μόνο καλό για τον πλανήτη· είναι και καλή επιχειρηματική πρακτική, καθώς μειώνει τα κόστη υλικών και δημιουργεί νέες ροές εσόδων, όπως υπηρεσίες μεταπώλησης και επισκευής.
Συμπερασματικά, το ESG δεν πρόκειται να «πεθάνει» το 2026, αλλά να εξελιχθεί. Γίνεται λιγότερο θέμα εντυπωσιασμού ή πολιτικών αντιδράσεων και περισσότερο ζήτημα αξιοποίησης της τεχνολογίας για την επίτευξη πραγματικής προόδου.
Αυτό σημαίνει ότι οι εταιρείες που θέλουν να ξεχωρίσουν και να αναπτυχθούν ουσιαστικά, πρέπει να ξεπεράσουν τη λογική της «συμμόρφωσης για τα μάτια του κόσμου», ενσωματώνοντας την τεχνητή νοημοσύνη στις ESG στρατηγικές τους και συνεχίζοντας να καλλιεργούν ηθικές και κοινωνικά ευαισθητοποιημένες πρακτικές.
