Λες, λοιπόν, ότι το πρόγραμμά σου είναι εξωφρενικά γεμάτο. Η επιστήμη λέει ότι πιθανότατα ψεύδεσαι! Το μικρό, βρώμικο μυστικό της επικρατούσας κουλτούρας του «πάντα απασχολημένος», είναι ότι σε μεγάλο βαθμό αυτό είναι αυταπάτη. Παρότι το «τρέχω» έχει γίνει η νέα απάντηση στην ερώτηση «πώς είσαι;», όταν ειδικοί βάζουν ανθρώπους να καταγράψουν λεπτομερώς πώς περνούν τις μέρες τους, βρίσκουν ότι οι περισσότεροι που «πνίγονται στη δουλειά», στην πραγματικότητα έχουν πολύ περισσότερο ελεύθερο χρόνο απ’ ότι ισχυρίζονται. Άρα, τι συμβαίνει;
Από την Αννίτα Νιάκα
Ένα μεγάλο μέρος της ευθύνης μπορεί να αποδοθεί στην τεχνολογία της καθημερινότητάς μας και την αίσθηση ότι, ακόμα κι όταν επιστρέφεις στο σπίτι, είσαι μόλις έναν ήχο του smartphone σου μακριά από το να επιστρέψεις στη δουλειά νοητικά. Μπορεί να αράζεις στον καναπέ σου, αλλά το μυαλό σου τρέχει ακόμα σε επαγγελματικά ζητήματα. Εξ’ ου και η αίσθηση ότι ποτέ δεν παίρνεις ανάσα.
Η εργασιομανία ως έμβλημα τιμής
Όμως αυτό είναι μόνο ένα μέρος της εξήγησης. Άλλο ένα μεγάλο μέρος της διαφοράς ανάμεσα στις ώρες που πραγματικά εργαζόμαστε και τις ώρες που λέμε ότι εργαζόμαστε είναι απλώς ένα εργασιομανιακό καύχημα. Στη δυτική –και παγκοσμιοποιημένη πλέον- κουλτούρα το να είναι κάποιος συνεχώς απασχολημένος έχει γίνει «έμβλημα τιμής», ένδειξη του πόσο σημαντικός είναι κάποιος και της εργασιακής του ηθικής. Το «πήζω στη δουλειά» έχει γίνει στενογραφία του «αξίζω», «είμαι σημαντικός», «είμαι επιτυχημένος».
Όμως, σύμφωνα με νέα επιστημονική μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο Journal of Management, αυτή η ιδέα, το να χρησιμοποιείς την εργασιομανία σου ως ένα «ταπεινό καύχημα», είναι πολύ χάλια. Για την έρευνα, η επικεφαλής, Μελίσα Κλαρκ του Πανεπιστημίου της Τζόρτζια και η ομάδα της εξέτασαν τα δεδομένα για τις αιτίες και τα αποτελέσματα της εργασιομανίας, για να δουν πόσο επιβλαβής μπορεί να είναι η υπερ-προσήλωση στη δουλειά.
Η αλήθεια σύμφωνα με την επιστήμη
Όπως βρήκαν οι επιστήμονες, η εργασιομανία δεν σχετίζεται με τις επαγγελματικές επιδόσεις (όχι, οι τρελές ώρες «δουλειάς» σου δεν βοηθούν τις επιδόσεις σου…). Προκαλεί όμως τον ίδιο νοσώδη κύκλο ψυχαναγκασμού, ενοχής, απογοήτευσης και εκ νέου ψυχαναγκασμού, τον οποίο βλέπουμε στους πιο παραδοσιακούς εθισμούς.
«Προηγούμενες έρευνές μου έχουν δείξει, ότι οι εργασιομανείς βιώνουν αρνητικά συναισθήματα τόσο στη δουλειά, όσο και στο σπίτι. Όπως και σε άλλους τύπους εξαρτήσεων, οι εργασιομανείς μπορεί να αισθάνονται ένα φευγαλέο ανέβασμα και μία ορμή όταν βρίσκονται στη δουλειά, αλλά σύντομα κατακλύζονται από συναισθήματα ενοχής και ανησυχίας» εξηγεί η Κλαρκ στη δημοσίευση της έρευνας.
«Οι εργασιομανείς φαίνεται ότι ωθούνται να εργαστούν όχι γιατί αγαπούν αυτό που κάνουν, αλλά επειδή αισθάνονται μία εσωτερική πίεση να δουλέψουν. Αυτός ο εσωτερικός καταναγκασμός είναι παρόμοιος με τους αντίστοιχους των εξαρτήσεων» συμπεραίνει.
Μάλιστα, ο εθισμός σου στη δουλειά όχι απλώς έχει τεράστια ομοιότητα με έναν αντίστοιχο με ένα ναρκωτικό, αλλά πιθανότατα συντρίβει και την υπόλοιπη ζωή σου ακριβώς όπως θα έκανε οποιαδήποτε άλλη εξάρτηση (αν και με κάπως πιο μετριασμένο ή λιγότερο εμφανή τρόπο).
Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι, αν και δεν βελτιώνει τις εργασιακές επιδόσεις, η εργασιομανία μεταξύ άλλων προκαλεί εργασιακό στρες, έντονη σύγκρουση εργασίας – ζωής, μειωμένη υγεία και υπερκόπωση.
Φυσικά, το όλο κακό προκαλείται από την εργασιομανία. Το να έχεις πάθος για τη δουλειά που κάνεις είναι κάτι εντελώς διαφορετικό και μπορεί να είναι πάρα πολύ καλό. Η Κλαρκ και η ομάδα της αναγνωρίζουν ότι είναι άλλο το στρες που προκαλεί η εργασιομανία και άλλο το στρες που μεταφράζεται σε κίνητρο. Οι εργασιομανείς αφιερώνουν τόσο πολλές ώρες λόγω τελειομανίας και ψυχαναγκασμού, ενώ οι πραγματικά παθιασμένοι με τη δουλειά τους το κάνουν με ευχαρίστηση.
Μήπως δεν είσαι 100% σίγουρος σε ποια κατηγορία εντάσσεσαι εσύ; Δες αυτό: Αποδοτικός ή Εργασιομανής; Οι έξι λεπτές διαφορές
Σε περίπτωση που τελικά ανακαλύψεις ότι είσαι εργασιομανής, μην ξεγελαστείς και το θεωρήσεις απόδειξη της αφοσίωσής σου στη δουλειά σου και της αξίας σου. Η εργασιομανία δεν είναι κάτι για να καυχιόμαστε, είναι διαταραχή και εάν δεν αντιμετωπιστεί ως τέτοια, μόνο προβλήματα μπορεί να φέρει στη ζωή μας.
