Ο ΕΟΠΥΥ διαχειρίζεται πολύτιμους πόρους των εργαζομένων και των επιχειρήσεων και λαμβάνει ελάχιστα ποσά χρηματοδότησης από τον κρατικό προϋπολογισμό, ενώ η κυβέρνηση παρεμβαίνει με λειτουργία του και υποβαθμίζει τις παροχές στους ασφαλισμένους.
Για την παροχή υπηρεσιών υγείας ο Οργανισμός διαχειρίζεται ετησίως 5 δισ. ευρώ , που προέρχονται κατά 99,9% από τις εισφορές ασφαλισμένων και εργοδοτών. Ο κρατικός προϋπολογισμός εισφέρει μόλις 87 εκατ. ευρώ στη χρηματοδότηση του ΕΟΠΥΥ.
Του ΓΡΗΓΟΡΗ ΣΑΜΠΑΝΗ*
Το παράδοξο είναι ότι ενώ μειώνεται δραστικά η χρηματοδότησή του από τον κρατικό προϋπολογισμό, ο ΕΟΠΥΥ επιβαρύνεται με την άσκηση κοινωνικής πολιτικής. Η - ορθή σε καιρούς οικονομικής και κοινωνικής κρίσης - πολιτική για την κάλυψη των ανασφάλιστων επιβαρύνει τον ΕΟΠΥΥ με δαπάνες περίπου 200 εκατ. ευρώ μόνο για τα φάρμακα, ενώ συνεχώς διογκώνεται η δαπάνη για νοσήλια στα κρατικά νοσοκομεία.
Ο κρατικός προϋπολογισμός δεν εισφέρει το παραμικρό, ενώ έχει εξαγγελθεί η κάλυψη των ανασφάλιστων ως βασικό μέτρο κοινωνικής πολιτικής. Πρόκειται για κοινωνική πολιτική με τα λεφτά των άλλων.
Ο κλειστός προϋπολογισμός για την φαρμακευτική δαπάνη έχει «παγώσει» στα 1,945 δισ. ευρώ, ενώ η ίδια συμμετοχή των ασφαλισμένων ξεπερνά τα 683 εκατ. ευρώ, ποσό το οποίο είναι υπερβολικά μεγάλο, αν αναλογισθεί κανείς και τις αυξημένες εισφορές που καλούνται να πληρώσουν.
Οι ασφαλισμένοι πληρώνουν ετησίως περίπου 1,5 δισ. ευρώ για αγορές Μη Συνταγογραφούμενων Φαρμάκων, η λίστα των οποίων συνεχώς διευρύνεται. Πρόκειται για φάρμακα, τα οποία στην πλειονότητά τους αφορούν κοινές παθολογικές καταστάσεις, όπως τον βήχα, τους πονοκεφάλους κ.α.
Ως οργανισμός που δεν διαχειρίζεται πόρους του κρατικού προϋπολογισμού αλλά χρήματα των εργαζομένων και των εργοδοτών, ο ΕΟΠΥΥ ιδρύθηκε το 2011 με ισχυρές εγγυήσεις ανεξαρτησίας της διοίκησής του από την κεντρική κυβέρνηση. Εσχάτως, όμως η ανεξαρτησία του έχει καταλυθεί.
Xαρακτηριστικό πρόσφατο παράδειγμα ο νέος Κανονισμός Παροχών (ΕΚΠΥ), που ήλθε στο διοικητικό συμβούλιο χωρίς να προηγηθεί ενημέρωση και διαβούλευση και εγκρίθηκε κατά πλειοψηφία. Μέχρι να φθάσει να γίνει Κοινή Υπουργική απόφαση τροποποιήθηκε δύο φορές, πράγμα που αναδεικνύει την προχειρότητα της διαδικασίας με την οποία εισήχθη στο ΔΣ - ακριβώς επειδή η κυβέρνηση δεν ήθελε να γίνει ουσιαστική συζήτηση.
Μεταξύ άλλων, ο νέος ΕΚΠΥ καθιερώνει συμμετοχή 10%-25% στις δαπάνες για Κέντρα Αποκατάστασης των ατόμων με αναπηρία, επιβαρύνει με συμμετοχή 10% τους ασφαλισμένους για τις φυσικοθεραπείες καμειώνει δραστικά (από 900 σε 600 ευρώ) τη χρηματική αποζημίωση τοκετού, όταν αυτός γίνεται εκτός δημόσιου μαιευτηρίου ή σε μη συμβεβλημένο ιδιωτικό.
Αυτά προστίθενται στο φιάσκο με τους οικογενειακούς γιατρούς, που απειλεί να δημιουργήσει συνθήκες παράλυσης στην Πρωτοβάθμια Υγεία. Στην πρόσκληση που έχει απευθύνει ο ΕΟΠΥΥ για εκδήλωση ενδιαφέροντος από γιατρούς, έχουν κατατεθεί μόλις 420 αιτήσεις. Στο παρελθόν ο αριθμός των οικογενειακών γιατρών έφθανε τους 2.500 και σήμερα εξυπηρετούν τον πληθυσμό συνολικά 1.796 γιατροί (1.258 παθολόγοι, 344 γενικοί ιατροί και 194 παιδίατροι). Για να αποφευχθούν χαοτικές καταστάσεις, η διοίκηση του ΕΟΠΥΥ έχει ζητήσει να παραταθούν οι συμβάσεις των γιατρών μέχρι να συναφθούν οι νέες.
Οι νέες συνθήκες λειτουργίας του ΕΟΠΥΥ δημιουργούν συνεχώς «παγίδες» για τους ασφαλισμένους:
- Συνεχείς είναι οι διαμαρτυρίες για περιπτώσεις όπου ιδιωτικές κλινικές δηλώνουν σε ασφαλισμένους ότι δεν διαθέτουν δωμάτια τεσσάρων κλινών και τους επιβαρύνουν με το κόστος «αναβάθμισης θέσης», για νοσηλεία σε δωμάτια τριών κλινών. Επίσης, υπάρχει αδιαφορία για ειδικές επεμβάσεις, οι οποίες δεν γίνονται στα κρατικά νοσοκομεία ή υπάρχουν μεγάλες λίστες αναμονής, με αποτέλεσμα οι ασφαλισμένοι να πηγαίνουν στον ιδιωτικό τομέα και να επιβαρύνονται επιπλέον.
- Οι ασφαλισμένοι, λόγω της ανεπάρκειας της κρατικής πρωτοβάθμιας περίθαλψης καταφεύγουν στα ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα. Εκεί «φορτώνονται» μια νέα επιβάρυνση, καθώς η ιδία συμμετοχή υπολογίζεται με βάση το τιμολόγιο του Δημοσίου και όχι με βάση την ασφαλιστική τιμή του ΕΟΠΥΥ. Ο ασφαλισμένος καλείται να καλύπτει τη διαφορά, η οποία επιστρέφει στον κρατικό προϋπολογισμό μέσω rebate και claw back, για να συντηρούνται τα θηριώδη πρωτογενή πλεονάσματα!΄
Το αποτέλεσμα είναι θλιβερό: η Υγεία είναι πλέον μόνο κατ’ όνομα δημόσια, αφού η συμμετοχή των ασφαλισμένων στη συνολική δαπάνη ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης υπολογίζεται ότι ξεπερνά το 35%!
*Οικονομολόγος, μέλος ΔΣ του ΕΟΠΥΥ
