Δυνατότητα αποπληρωμής των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τις επιχειρήσεις ύδρευσης και άρδευσης στην περιφέρεια σε 60 δόσεις δίνει το σχέδιο νόμου του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τις Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ), το οποίο αναρτήθηκε σε δημόσια διαβούλευση έως τις 28 Φεβρουαρίου.
Η ρύθμιση περιλαμβάνει εξόφληση εντός πέντε ετών, σε έως και εξήντα δόσεις, με επιτόκιο 2,5% ετησίως.
Σε αυτήν μπορούν να υπαχθούν νομικά και φυσικά πρόσωπα, ανεξάρτητα από την ύπαρξη εμπορικής ιδιότητας, τη διακοπή της επιχειρηματικής δραστηριότητας, ή τη διακοπή ή αλλαγή της ιδιότητας λόγω της οποίας δημιουργήθηκε η οφειλή, εφόσον ο οφειλέτης έχει υποβάλλει όλες τις δηλώσεις εισοδήματος για την τελευταία πενταετία, μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του οικονομικού έτους, κατά το οποίο υποβάλλεται η αίτηση ρύθμισης οφειλών και κατά τον χρόνο υπαγωγής στη ρύθμιση δεν έχει καταδικαστεί αμετάκλητα για φοροδιαφυγή ή λαθρεμπορία.
Το ελάχιστο ποσό μηνιαίας καταβολής δόσης ανέρχεται σε 30 ευρώ. Οι αιτήσεις των οφειλετών για υπαγωγή στη ρύθμιση υποβάλλονται προς την οικεία Δ.Ε.Υ.Α., μέσω του διαδικτυακού τόπου της, ή μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, ενώ η υπαγωγή του οφειλέτη στη ρύθμιση συντελείται με την καταβολή της πρώτης δόσης. Σύμφωνα με τη διάταξη, ο οφειλέτης μπορεί να επιλέξει, σε οποιοδήποτε στάδιο της ρύθμισης, την εφάπαξ εξόφληση του υπολοίπου των ρυθμισμένων οφειλών, χωρίς επιβάρυνση επιτοκίου.
Η ρύθμιση χάνεται εάν ο οφειλέτης δεν καταβάλει ποσό δόσεων που αντιστοιχεί σε δύο συνεχόμενες δόσεις ή δύο λογαριασμούς, που αντιστοιχούν στις τρέχουσες οφειλές του για ύδρευση και αποχέτευση, εφόσον έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμοι και το ποσό γίνεταιθ άμεσα απαιτητό μαζί με τόκους, τέλη και προσαυξήσεις.
Σε κάθε περίπτωση οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τις ΔΕΥΑ που δεν έχουν ρυθμιστεί, ορίζεται ότι μετά την παρέλευση ενός έτους από τη λήξη της προθεσμίας πληρωμής τους, βεβαιώνονται και εν συνεχεία εισπράττονται κατά τη διαδικασία που προβλέπεται στον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων.
Σε ό,τι αφορά τις διακοπές υδροδότησης, ορίζεται ότι με Κανονισμό της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (Ρ.Α.Α.Ε.Υ) που εκδίδεται έως την 28η.2.2026 καθορίζονται οι γενικοί όροι, οι περιορισμοί και οι εξαιρέσεις για κοινωνικούς λόγους, σχετικά με τη δυνατότητα των παρόχων υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης να επιβάλλουν το μέτρο της διακοπής υδροδότησης στους καταναλωτές. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών μπορούν να προβλεφθούν περισσότερες εξαιρέσεις από αυτές που καθορίζει ο κανονισμός της Αρχής και συνδέονται με τις ιδιαίτερες περιστάσεις και τις συνθήκες της κάθε περιοχής.
Στο μεταξύ σημαντικά επιβαρυμένα αναμένονται στο μέλλον και τα τιμολόγια ύδρευσης και άρδευσης στην περιφέρεια, καθώς το σχέδιο νόμου αφενός προβλέπει συμμόρφωση με την ΚΥΑ για την τιμολόγηση του νερού και αφετέρου θεσμοθετεί το ειδικό τέλος έργων ύδρευσης και αποχέτευσης και τη διαδικασία επιβολής του από τις Δ.Ε.Υ.Α. σε ποσοστό που θα φτάνει έως και στο 80%, της αξίας του καταναλισκόμενου ύδατος, με σκοπό τη μελέτη, κατασκευή ή επέκταση έργων ύδρευσης και αποχέτευσης. Το τέλος θα βεβαιώνεται και θα εισπράττεται από την επιχείρηση.
Η συγχώνευση των ΔΕΥΑ
Με κίνητρο την κάλυψη του 70% των ληξιπρόθεσμων οφειλών τους προς τους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας από τα έσοδα του ειδικού λογαριασμού του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης, επιχειρεί το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας να οδηγήσει στη μεταξύ τους συγχώνευση ή στη συγχώνευσή τους με την ΕΥΔΑΠ ή την ΕΥΑΘ τις Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ).
Οπως ορίζει το νομοσχέδιο, στις ΔΕΥΑ που θα συγχωνευτούν θα καλυφθεί το μεγαλύτερο ποσοστό των οφειλών που έχουν καταστεί ληξιπρόθεσες μέχρι το τέλος Οκτωβρίου 2024, χωρίς να γίνεται καμία σχετική αναφορά για όσες δεν επιλέξουν το δρόμο της συνένωσης. Υστερα από τις σφοδρές αντιδράσεις της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), αλλά και της αντιπολίτευσης, που είχαν χαρακτηρίσει εκβιαστική τη διάταξη της κάλυψης των χρεών σε ποσοστό 70% για τις ΔΕΥΑ που συγχωνεύονται έναντι 30% όσων δε συγχωνευτούν, από την οριστική μορφή του νομοσχεδίου έχει απαλειφθεί κάθε αναφορά σε κάλυψη οφειλών των ΔΕΥΑ που θα ακολουθήσουν μοναχικό δρόμο.
Να σημειωθεί ότι το ζήτημα των χρεών στους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας αποτελεί ένα τεράστιο αγκάθι για τη λειτουργία αυτών των επιχειρήσεων, δεδομένου ότι σύμφωνα με τα στοιχεία που είχε δώσει το υπουργείο, οι οφειλές οι οποίες πριν την ενεργειακή κρίση ήταν 147 εκατομμύρια ευρώ, έχουν πλέον εκτοξευτεί προσεγγίζοντας το μισό δισεκατομμύριο ευρώ.
Για το σκοπό αυτό το υπουργείο είχε ανακοινώσει ότι θα συνδράμει τις ΔΕΥΑ με ποσό 250 εκατομμυρίων ευρώ, εκ των οποίων, σύμφωνα με παλαιότερες δηλώσεις του υπουργού, Θεόδωρου Σκυλακάκη, τα 150 εκατομμύρια θα είναι επιδότηση και τα υπόλοιπα 100 θα είναι μακροχρόνιος χαμηλότοκος δανεισμός.
Το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο προβλέπει και κυρώσεις στις διοικήσεις των ΔΕΥΑ, οι οποιες θα επανασυσσωρεύσουν χρέη στο μέλλον. Συγκεκριμένα ορίζεται ότι προϋπόθεση για την αξιολόγηση προτάσεων των Δ.Ε.Υ.Α., καθώς και για την υλοποίηση προγραμμάτων μέσω χρηματοδοτικών εργαλείων στον τομέα των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης, αποτελεί η πληρωμή των τιμολογίων ηλεκτρικής ενέργειας εντός τριών μηνών, από την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας πληρωμής τους.
Αν για τρία συνεχόμενα τρίμηνα διαπιστώνεται απόκλιση σε ποσοστό μεγαλύτερο του 10%, αναφορικά με την εξόφληση των ληξιπρόθεσμων οφειλών, ανεξαρτήτως του εάν έχουν υπαχθεί σε ρύθμιση, ο Γενικός Διευθυντής της οφειλέτιδας Δ.Ε.Υ.Α. παύεται αυτοδικαίως από την άσκηση των καθηκόντων του.
Για την κάλυψη των αναγκών τους, οι Δ.Ε.Υ.Α. μπορούν να προσλαμβάνουν προσωπικό με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, μέσω διαγωνισμού, ο οποίος διεξάγεται ετησίως ή προσωπικό με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου και με σύμβαση μίσθωσης έργου.
Επιπλέον ενισχύεται ο ρόλος της Ρ.Α.Α.Ε.Υ, καθώς αναλαμβάνει την αρμοδιότητα να πιστοποιεί τη διαχειριστική επάρκεια των παρόχων υπηρεσιών ύδατος, ώστε να θεωρηθούν επαρκείς ως προς τις παρεχόμενες υπηρεσίες τους, εκδίδοντας αντίστοιχο πιστοποιητικό διαχειριστικής επάρκειας.
Η διαχειριστική επάρκεια περιλαμβάνει τέσσερις τύπους που αφορούν σε:
α. οικονομική βιωσιμότητα, καθημερινή διαχείριση του δικτύου, υλοποίηση έργων συντήρησης των υποδομών και επιδιόρθωσης βλαβών με ίδιους πόρους,
β. είσπραξη των τρεχουσών και ληξιπρόθεσμων οφειλών,
γ. μελέτη και κατασκευή των συγχρηματοδούμενων υποδομών της περιοχής αρμοδιότητας του παρόχου υπηρεσιών ύδατος,
δ. παροχή υπηρεσιών και λειτουργία ύδρευσης, αποχέτευσης και ομβρίων υδάτων άλλων παρόχων υπηρεσιών ύδατος, συμπεριλαμβανομένης της μελέτης και κατασκευής των απαιτούμενων υποδομών.
Ολοι οι πάροχοι ύδρευσης είναι υποχρεωμένοι εντός του 2025 να συντάξουν σχεδίο ασφάλειας τροφοδοσίας νερού καθώς αποτελεί προαπαιτούμενο προκειμένου να λάβουν τη διαχειριστική επάρκεια.
Μεγαλώνουν ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ
Παράλληλα θεσμοθετείται η γεωγραφική επέκταση των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ αν και σε μικρότερο βαθμό από αυτόν που αναμενόταν.
Ετσι, ορίζεται η υποχρεωτική απορρόφηση από την Ε.ΥΔ.Α.Π. όλων των παρόχων ύδρευσης και αποχέτευσης της Περιφέρειας Αττικής και των Δήμων Κέας, Καρύστου και Κύμης - Αλιβερίου. Ειδικά για τους Δήμους Κυθήρων, Ύδρας, Σπετσών, Τροιζηνίας - Μεθάνων, Κέας, Καρύστου και Κύμης - Αλιβερίου δίνεται, με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου εντός εξαμήνου, η δυνατότητα εξαίρεσης.
Σε ό,τι αφορά την ΕΥΑΘ προβλέπεται να απορροφήσει όλους τους παρόχους ύδρευσης και αποχέτευσης στην Περιφερειακή Ενότητα Θεσσαλονίκης, ενώ δίνεται η δυνατότητα να μην ενταχθούν στην Ε.Υ.Α.Θ., όσες Δ.Ε.Υ.Α. το επιθυμούν, εφόσον προβούν σε εθελοντική συνένωση με όμορη Δ.Ε.Υ.Α.
Παράλληλα με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου μπορεί να προχωρήσει και η οικειοθελής απορρόφηση σε Ε.ΥΔ.Α.Π. - Ε.Υ.Α.Θ. παρόχων υπηρεσιών ύδατος που γειτνιάζουν γεωγραφικά ή έχουν ενιαίο υδροδοτικό σύστημα με αυτές, ενώ διευκολύνεται η διαδικασία ανάθεσης έργων αντιμετώπισης της λειψυδρίας από την Ε.ΥΔ.Α.Π. Α.Ε. ή την Ε.Υ.Α.Θ. Α.Ε., στην περίπτωση κήρυξης κατάστασης έκτακτης ανάγκης λόγω λειψυδρίας.
