Το Φιλελεύθερο Κόμμα του Καναδά αναμένεται να κερδίσει για τέταρτη συνεχόμενη φορά τις εθνικές εκλογές, προσφέροντας εντολή στον πρώην κεντρικό τραπεζίτη Mark Carney (Μαρκ Κάρνι), ο οποίος δεσμεύτηκε να ενισχύσει την οικονομική ανάπτυξη και να σταθεί απέναντι στον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ σε έναν εμπορικό πόλεμο.
Ωστόσο, η νίκη ήρθε με περιορισμένο περιθώριο. Οι υποψήφιοι των Φιλελευθέρων προηγούνταν ή είχαν εκλεγεί σε 155 από τις 343 έδρες, έναντι 150 εδρών των Συντηρητικών, σύμφωνα με τα αποτελέσματα στις 11:21 μ.μ. ώρα Οτάβα (σήμερα 6:21 π.μ. ώρα Ελλάδας). Το κόμμα φαίνεται να υπολείπεται της πλειοψηφίας των 172 εδρών που απαιτούνται για να κυβερνήσει μόνο του, γεγονός που σημαίνει ότι η κυβέρνηση Carney θα πρέπει να συνεργαστεί με άλλα κόμματα για να προωθήσει τη νομοθεσία.
Το καναδικό δολάριο σημείωσε αρχικά άνοδο μετά την ανακοίνωση της νίκης των Φιλελευθέρων από τα μεγάλα τηλεοπτικά δίκτυα, αλλά στη συνέχεια υποχώρησε, καθώς έγινε σαφές ότι το αποτέλεσμα θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια ασταθή κυβέρνηση. Το "loonie" διαπραγματευόταν στα C$1,386 ανά δολάριο ΗΠΑ.
Οι Φιλελεύθεροι κατέγραψαν κέρδη στο Κεμπέκ και έδιναν μάχη με τους Συντηρητικούς στο πλούσιο σε έδρες Οντάριο, κέντρα μεταποίησης όπου κλάδοι όπως η αυτοκινητοβιομηχανία, ο χάλυβας και το αλουμίνιο πλήττονται από τους δασμούς του Τραμπ. Το κόμμα του Carney διατήρησε επίσης την κυριαρχία του στις τέσσερις επαρχίες του Ατλαντικού Καναδά.
Η επικράτηση του Carney σηματοδοτεί μια τεράστια ανατροπή για τους Φιλελεύθερους, ένα κόμμα που κυβερνά τον Καναδά το μεγαλύτερο μέρος του τελευταίου αιώνα, αλλά πριν τέσσερις μήνες φαινόταν να οδεύει προς ιστορική ήττα.
Ο πρώην διοικητής της Τράπεζας του Καναδά και της Τράπεζας της Αγγλίας ανέλαβε την ηγεσία του κόμματος στις 9 Μαρτίου και προκήρυξε εκλογές μόλις δύο εβδομάδες αργότερα. Στηρίχθηκε στην εικόνα του ως ενός πρωθυπουργού που θα υπερασπιστεί τον Καναδά απέναντι σε έναν επιθετικό Λευκό Οίκο.
Ο Carney, 60 ετών, προσπάθησε να διαφοροποιηθεί άμεσα από τον προκάτοχό του, Τζάστιν Τριντό, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στην οικονομία και στη σύναψη νέων εμπορικών και αμυντικών συμμαχιών, υπό το πρίσμα της αλλαγής της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Ανάμεσα στα πρώτα του μέτρα ήταν η κατάργηση μη δημοφιλών πολιτικών του Τριντό, όπως ο φόρος άνθρακα στους καταναλωτές, ενώ επισκέφθηκε τον Γάλλο Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν και τον Βρετανό Πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ.
Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας, τόνισε ότι "η στενή σχέση του Καναδά με τις ΗΠΑ έχει ραγίσει" λόγω των ενεργειών του Τραμπ, ο οποίος έφτασε στο σημείο να δηλώσει ότι "ο Καναδάς θα έπρεπε να είναι η 51η πολιτεία". Όταν ο Τραμπ υπέγραψε διατάγματα για την επιβολή δασμών στα αυτοκίνητα στα τέλη Μαρτίου, ο Carney δήλωσε: «Είναι πλέον σαφές ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι ένας αξιόπιστος εταίρος».
Η ήρεμη και τεχνοκρατική του προσέγγιση καθησύχασε τους ψηφοφόρους, που αναζητούσαν έναν σταθερό ηγέτη σε μια ασταθή παγκόσμια συγκυρία. Δημοσκόπηση λίγο πριν τις εκλογές έδειχνε τον Carney να προηγείται κατά 10 μονάδες του ηγέτη των Συντηρητικών Πιερ Πουαλιέβρ ως καταλληλότερος πρωθυπουργός.
Μπροστά σε τεράστιες προκλήσεις
Ο Carney καλείται τώρα να επιβεβαιώσει τη φήμη του ως δεινού διαχειριστή κρίσεων, αφού είχε οδηγήσει δύο κεντρικές τράπεζες της Ομάδας των Επτά μέσα από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και το Brexit.
Η μεγαλύτερη του πρόκληση θα είναι να διαχειριστεί τις σχέσεις με τον απρόβλεπτο Τραμπ, ο οποίος έχει απειλήσει με «οικονομική πίεση» τον Καναδά και έχει στοχοποιήσει τη βιομηχανία αυτοκινήτων και άλλους στρατηγικούς τομείς. Ο Carney σκοπεύει να ξεκινήσει «εκτενείς διαπραγματεύσεις για μια νέα οικονομική και αμυντική σχέση» με την κυβέρνηση Τραμπ, που θα περιλαμβάνουν αναθεώρηση της συμφωνίας USMCA.
Με δεδομένο ότι περίπου το 75% των καναδικών εξαγωγών —συμπεριλαμβανομένων των περισσότερων ποσοτήτων πετρελαίου και φυσικού αερίου— κατευθύνονται προς τις ΗΠΑ, ένα παρατεταμένο εμπορικό μέτωπο θα μπορούσε να έχει δραματικές επιπτώσεις.
Ο Carney κληρονομεί μια οικονομία στα πρόθυρα ύφεσης, με χρόνιο πρόβλημα χαμηλής παραγωγικότητας, ενώ οι δασμοί των ΗΠΑ ήδη πλήττουν σημαντικά την καναδική οικονομία.
Νέα στρατηγική ανάπτυξης
Ο νέος πρωθυπουργός σχεδιάζει φιλόδοξα έργα υποδομών και ενεργειακής ανάπτυξης, χωρίς όμως να εγκαταλείπει την περιβαλλοντική προστασία. Παράλληλα, προωθεί σχέδια διπλασιασμού της οικοδομικής δραστηριότητας μέσω προγραμμάτων κρατικής ενίσχυσης για προκατασκευασμένες κατοικίες, ενώ το πρόσφατο «πάγωμα» των στόχων μετανάστευσης περιορίζει τις δυνατότητες προσέλκυσης νέων ειδικευμένων εργαζομένων.
Ωστόσο, ήδη προκύπτουν αντιδράσεις: ο πρωθυπουργός της πετρελαιοπαραγωγού Αλμπέρτα έχει εκδώσει λίστα απαιτήσεων και απειλεί με «πρωτοφανή κρίση εθνικής ενότητας» αν αυτές δεν ικανοποιηθούν.
Δύσκολη ήττα για τους Συντηρητικούς
Η ήττα ήταν ιδιαίτερα πικρή για τον ηγέτη των Συντηρητικών, Πιερ Πουαλιέβρ, ο οποίος είχε προηγηθεί στις δημοσκοπήσεις πέρυσι με διψήφια διαφορά, υποσχόμενος μειώσεις φόρων και δαπανών και ενίσχυση της δημόσιας ασφάλειας.
Παρά την παραίτηση του Τριντό και την κατάργηση του φόρου άνθρακα για τους καταναλωτές —δύο βασικά αιτήματα της εκστρατείας του— οι Συντηρητικοί δεν κατάφεραν να αναπροσαρμόσουν γρήγορα το μήνυμά τους. Επιπλέον, η ρητορική του Πουαλιέβρ, που θύμιζε τον Τραμπ, αποξένωσε πολλούς Καναδούς σε μια περίοδο όπου οι ενέργειες του Αμερικανού προέδρου θεωρούνται απειλή για την εθνική κυριαρχία.
Ο Πουαλιέβρ δυσκολεύτηκε επίσης να προσελκύσει υψηλού προφίλ υποψηφίους και να χτίσει συμμαχίες —ενώ ακόμα και σύμμαχοι του επαρχιακού πρωθυπουργού του Οντάριο, Νταγκ Φορντ, εξέφρασαν δυσαρέσκεια για τη στρατηγική του. Ο Φορντ, μάλιστα, πραγματοποίησε φωτογραφική εμφάνιση υποστήριξης προς τον Carney τον Μάρτιο.
