Ποιες οι νέες απαλλαγές ΦΠΑ για δραστηριότητες πλοίων στην ανοιχτή θάλασσα

Αλλάζουν οι προϋποθέσεις για την χορήγηση απαλλαγών από το φόρο προστιθέμενης αξίας στα πλοία της ανοιχτής θά­λασσας, όπως αναφέρει κοινή εγκύκλιος του υπουργού Ναυτιλίας Φώτη Κουβέλη και της υφυπουργού Οικονομικών, Αικατερίνης Παπανάτσιου.

Συγκεκριμένα, στην ΠΟΛ 1177/19/09/2018 ορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις καθώς και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για τον προσδιορισμό της έννοιας «διενέργεια δραστηριότητας κυρίως στην ανοιχτή θά­λασσα» ως αναγκαίας προϋπόθεσης για την απαλλαγή από το ΦΠΑ της παράδοσης και εισαγωγής πλοίων που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν στην ναυσιπλοία ανοιχτής θαλάσσης, καθώς και της παράδοσης και ει­σαγωγής αντικειμένων και υλικών που προορίζονται να ενσωματωθούν ή να χρησιμοποιηθούν στα πλοία αυτά κατά τον εφοδιασμό τους.

Ακολουθεί η εγκύκλιος:

Άρθρο 1
Πεδίο εφαρμογής

• Για τα πλοία που εκτελούν μεταφορά επιβατών με κόμιστρο ή με τα οποία ασκείται εμπορική, ή βιομηχανι­κή, ή αλιευτική δραστηριότητα, τυγχάνουν εφαρμογής οι απαλλαγές των περιπτώσεων α', γ', δ' και ε' της παρ. 1 του άρθρου 27 του Κώδικα ΦΠΑ, εφόσον διενεργούν δραστηριότητα κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρούσα απόφαση, καθώς και τις λοιπές προϋποθέσεις της περ. α' της παρ. 1 του ίδιου άρθρου σχετικά με τα πλοία αυτά.
• Ως εμπορική ή βιομηχανική ή αλιευτική δραστηριό­τητα νοείται και η επαγγελματική χρήση του πλοίου για ιδία χρήση χωρίς την ύπαρξη αντιπαροχής για το έργο που εκτελεί το πλοίο.

Άρθρο 2 
Ορισμοί

Για την εφαρμογή της παρούσας απόφασης νοούνται ως: 

• «Ανοιχτή θάλασσα»: Θαλάσσιος χώρος πέραν των 6 ναυτικών μιλίων από τη φυσική ακτογραμμή της ηπει­ρωτικής ή νησιωτικής Χώρας- εύρος αιγιαλίτιδας ζώνης της Ελλάδας.
• «Προκαθορισμένος πλους»: Ταξίδι για το οποίο ο λι­μένας άφιξης έχει προσδιοριστεί πριν την έναρξη αυτού.
• «Δρομολογημένο πλοίο»: Πλοίο που δραστηριοποι­είται αποκλειστικά σε τακτική ή έκτακτη γραμμή εσωτε­ρικού, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2932/2001, όπως ισχύει.
• «Ταξίδι στην ανοιχτή θάλασσα»: Προκαθορισμένος πλους εσωτερικού που η διανυθείσα απόσταση μεταξύ του λιμένα αναχώρησης και του λιμένα άφιξης, ή μεταξύ δύο διαδοχικών λιμένων στην περίπτωση που μεσολαβούν εν­διάμεσοι λιμένες, είναι μεγαλύτερη των 12 ναυτικών μιλίων.

Ειδικά στην περίπτωση δρομολογημένων πλοίων ή ημερόπλοιων του ν. 4256/2014 θεωρείται ως ταξίδι στην ανοιχτή θάλασσα ο πλους που η διανυθείσα απόσταση από το λιμένα αναχώρησης έως και την επιστροφή του σε αυτόν είναι μεγαλύτερη των 24 ναυτικών μιλίων, ανεξαρτήτως της ύπαρξης ενδιάμεσων λιμένων.

Τα ανωτέρω ισχύουν, εφόσον το πλοίο δεν παραμένει για το σύνολο της διανυθείσας απόστασης στα εγχώρια ύδατα. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που ο λιμένας αναχώρησης και ο λιμένας άφιξης και όλοι οι τυχόν εν­διάμεσοι λιμένες βρίσκονται στην ηπειρωτική Ελλάδα, ή στο ίδιο νησί.

Άρθρο 3
Διενέργεια δραστηριότητας κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα

• Τα πλοία που εκτελούν αποκλειστικά προκαθορι­σμένους πλόες θεωρείται ότι διενεργούν δραστηριό­τητα κυρίως στην ανοικτή θάλασσα για μια συγκεκρι­μένη ημερολογιακή περίοδο, εφόσον εκτελούν ταξίδια στην ανοιχτή θάλασσα και σε διεθνείς προορισμούς, σε ποσοστό άνω του 70% των συνολικών ταξιδιών τους για την περίοδο αυτή, χωρίς να εξετάζεται καμία άλλη προϋπόθεση αναφορικά με το σύνολο των μιλίων που διανύονται στην ανοιχτή θάλασσα.
• Τα επαγγελματικά πλοία αναψυχής του ν. 4256/2014 θεωρείται ότι διενεργούν δραστηριότητα κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα, για μία συγκεκριμένη ημερολογιακή περίοδο, εφόσον άνω του 50% της συνολικά διανυό­μενης απόστασης για την εν λόγω περίοδο, βάσει των ναύλων που πραγματοποιούν, διενεργείται στην ανοιχτή θάλασσα. Στην περίπτωση που τα πλοία αυτά χρησιμο­ποιούνται και ως επαγγελματικά τουριστικά ημερόπλοια, βάσει του ίδιου νόμου, στον ανωτέρω υπολογισμό λαμ­βάνονται υπόψη και οι διανυόμενες αποστάσεις που διενεργούνται από την δραστηριότητά τους αυτή.
• Θεωρείται ότι διενεργούν σε κάθε περίπτωση δρα­στηριότητα κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα τα πλοία που διενεργούν κυρίως διεθνείς πλόες (εξωτερικού) καθώς και τα αλιευτικά πλοία.

Θεωρείται ότι δεν διενεργούν δραστηριότητα κυρί­ως στην ανοιχτή θάλασσα:

1. Τα πλοία που δραστηριοποιούνται αποκλειστικά ως ημερόπλοια του ν. 4256/2014. Κατ' εξαίρεση, με την επιφύλαξη της παρ. 1 του άρθρου 3 και του άρθρου 4 της παρούσας, τα πλοία αυτά θεωρείται ότι μπορεί να διενεργούν δραστηριότητα κυρίως στην ανοιχτή θά­λασσα, εάν από τη δήλωση της περ. δ' της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 4256/2014 προκύπτει ότι διενεργούν πλόες στην ανοιχτή θάλασσα σύμφωνα με τα οριζόμενα στην περ. 4 του άρθρου 2.
2. Οι λέμβοι (λάντζες) του Γεν. Κανονισμού Λιμένα αρ. 17.
3. Οι βυθοκόροι και τα συναφή με αυτά πλοία.
4. Τα πλωτά εφοδιαστικά μέσα, ανεξαρτήτως χωρη­τικότητας, καυσίμων, λιπαντικών και πετρελαιοειδών αποβλήτων, που δραστηριοποιούνται εντός και πέριξ λιμένων.
5. Τα θαλάσσια ταξί του Γεν. Κανονισμού Λιμένα αρ. 16. 
6. Τα πλοία που χρησιμοποιούνται σε λίμνες ή πο­τάμια.
7. Τα οστρακοκαλλιεργητικά πλοία καθώς και τα πλοία υποστήριξης ιχθυοκαλλιεργιών και βατραχοτροφίας. 
8. Τα φουσκωτά σκάφη ανεξαρτήτως μήκους, πλην των επαγγελματικών πλοίων αναψυχής του ν.4256/2014.
9.  Τα πλοία αναψυχής εκτός των επαγγελματικών πλοί­ων αναψυχής του ν. 4256/2014, τα πλοία που χρησιμο­ποιούνται για αναψυχή ή αθλητισμό, τα εκπαιδευτικά πλοία που ανήκουν σε ναυτικούς ομίλους, ναυτικά σω­ματεία ή άλλες ενώσεις που προωθούν την ναυσιπλοία αναψυχής, καθώς και τα συναφή με αυτά.

Για την εφαρμογή του παρόντος άρθρου λαμβάνο­νται υπόψη οι πλόες που διενεργούνται για ιδία επαγγελματική χρήση του πλοίου χωρίς την ύπαρξη αντιπαροχής για το έργο που εκτελεί, ενώ δεν λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό της διενέργειας δραστηριότητας κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα οι πλόες που πραγματοποιού­νται για ιδιωτική χρήση ή για τις ανάγκες μετακίνησης, επισκευής, συντήρησης, κατασκευής ή άλλων εργασιών που κρίνονται αναγκαίες για την ασφαλή πλεύση και λει­τουργία του πλοίου.

Άρθρο 4
Απόδειξη της διενέργειας δραστηριότητας κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα

1. Η απόδειξη πραγματοποίησης ταξιδιού ή χρήσης του πλοίου στην ανοιχτή θάλασσα πραγματοποιείται με χρήση ηλεκτρονικών συστημάτων αυτόματης ανα­γνώρισης (AIS) (κατηγορίας Α), το οποίο ανταποκρίνε­ται στα πρότυπα απόδοσης του ΙΜΟ, όπως αναφέρεται στα άρθρα 6 και 6α της Οδηγίας 2002/59/ΕΚ, η οποία έχει ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο με το π.δ. 49/2005 (ΦΕΚ Α' 66), όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει.
2. Οι υποκείμενοι στο φόρο που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας, έχουν υποχρέωση εγκατάστα­σης, σε κάθε πλοίο που εκμεταλλεύονται, συστημάτων αυτόματης αναγνώρισης (AIS) σύμφωνα με τα οριζόμε­να στην παράγραφο 1 προκειμένου να αποδεικνύεται η πραγματοποίηση δραστηριότητας κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα, ανεξάρτητα εάν εμπίπτουν ή όχι στο πεδίο εφαρμογής του π.δ. 49/2005. Το AIS πρέπει να διατηρείτε πάντοτε σε λειτουργία, εκτός από τις περιπτώσεις για τις οποίες διεθνείς συμφωνίες, κανόνες ή πρότυπα προ­βλέπουν την προστασία των σχετικών με τη ναυσιπλοία πληροφοριών ή την ασφάλεια από έκνομες ενέργειες.
3. Υπό την επιφύλαξη τήρησης των προβλέψεων τή­ρησης της εμπιστευτικότητας σύμφωνα με το άρθρο 24 του π.δ. 49/2005 (ΦΕΚ Α' 66) όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει, το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, στα πλαίσια αρμοδιοτήτων του ως Εθνική Αρμόδια Αρχή για το SafeSeaNet, όπως αυτές περιγράφονται στο άρθρο 22a και το Παράρτημα 111 του ανωτέρω διατάγματος, πα­ρέχει πρόσβαση στα στοιχεία της παραγράφου 1 στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων η οποία αποθη­κεύει και επεξεργάζεται τα στοιχεία αυτά σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.
4. Στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.) δημιουργείται ηλεκτρονική εφαρμογή αποθήκευσης και επεξεργασίας των στοιχείων της παραγράφου 1, προ­κειμένου για την διαπίστωση της διενέργειας δραστη­ριότητας κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα σύμφωνα με τα οριζόμενα στις παραγράφους 1, 2 και 3 του άρθρου 3, ανά ημερολογιακή περίοδο. Η εφαρμογή χρησιμο­ποιείται από τις αρμόδιες φορολογικές, τελωνειακές και ελεγκτικές αρχές της Α.Α.Δ.Ε. για την παρακολούθηση και τον έλεγχο της δραστηριότητας αυτής.

Άρθρο 5
Διαλειτουργική Πλατφόρμα Ανταλλαγής Δεδομένων

Για την εφαρμογή της παρ. 1 του άρθρου 4 χρησιμο­ποιείται από την Α.Α.Δ.Ε., πέραν από τα συστήματα αυτόματης αναγνώρισης (AIS) και η Διαδικτυακή Πλατφόρμα Ανταλλαγής Δεδομένων (IMDatE- lntergrated Maritime Data Environment) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια στη Θάλασσα (EMSA), ως περιγράφεται στην παρ. 2.2 του Παραρτήματος 111 του π.δ. 49/2005 (ΦΕΚ Α' 66), όπως ισχύει, κατόπιν χορήγησης παροχής πρόσβασης από την αρμόδια Υπηρεσία του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής.

Άρθρο 6
Διαδικασία απόδειξης της διενέργειας δραστηριότητας κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα

1. Ο υποκείμενος που κάνει χρήση των απαλλαγών του άρθρου 1 της παρούσας για μια συγκεκριμένη ημε­ρολογιακή περίοδο, έχει υποχρέωση να υποβάλλει στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.) δήλωση, απολογιστικά, για κάθε πλοίο, με την οποία δηλώνει ότι για την εν λόγω ημερολογιακή περίοδο πραγματοποίησε δραστηριότητα κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα, σύμφω­να με τα οριζόμενα στις παραγράφους 1, 2 και 3 του άρ­θρου 3. Εξαιρούνται από την ανωτέρω υποχρέωση οι μη εγκατεστημένοι στο εσωτερικό της Χώρας υποκείμενοι στο φόρο οι οποίοι δεν έχουν υποχρέωση απόκτησης ΑΦΜ/ΦΠΑ για την διενεργούμενη δραστηριότητά τους στο εσωτερικό της Χώρας. Από την δήλωση αυτή πρέπει να προκύπτει εάν για ολόκληρη την ημερολογιακή περίοδο το σκάφος χρη­σιμοποιήθηκε με τον ίδιο τρόπο ή αντίστοιχα προέκυψε διαφορετική χρήση του σκάφους σύμφωνα με τα οριζό­μενα στις παραγράφους 1, 2 και 3 του άρθρου 3.
2. Ειδικά για τα πλοία της παρ. 3 του άρθρου 3 της παρούσας που πραγματοποιούν κυρίως διεθνείς πλόες συνυποβάλλεται με την ανωτέρω δήλωση αντίγραφο του ΦΕΚ της εγκριτικής πράξης νηολόγησης των πλοίων που έχουν νηολογηθεί σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 13 του ν.δ. 2687/1953 (Α'317) ή, σχετική βεβαί­ωση του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής όσον αφορά πλοία τα οποία φέρονται διαχειριζόμενα από γραφεία εταιρειών εγκατεστημένων στην Ελλάδα σύμφωνα με το άρθρο 25 του ν. 27/1975 (Α'77), ενώ για τα αλιευτικά πλοία συνυποβάλλεται η σχετική άδεια αλι­είας με τη διάκριση εάν αφορά υπερπόντια αλιεία.Ως πλοία που ενεργούν κυρίως διεθνείς πλόες θεω­ρούνται τα πλοία τα οποία νηολογούνται με εγκριτική πράξη κοινή υπουργική απόφαση στη βάση του αρ. 13 του ν.δ. 2687/1953 (Α' 317) ή διαχειρίζονται από γραφεία εταιριών εγκατεστημένων στην Ελλάδα βάσει του αρ. 25 του ν. 27/1975 (Α '77), τα οποία διενεργούν αποκλειστικά διεθνείς πλόες, καθώς και τα πλοία που έχουν εφοδια­σθεί με πιστοποιητικά αξιοπλοΐας διεθνών πλόων, βάσει των αντίστοιχων Διεθνών Συμβάσεων (SOLAS, MARPOL, Load Lines).Ως πλοία υπερπόντιας αλιείας θεωρούνται τα αλιευτικά πλοία που διαθέτουν άδειες αλίευσης εκτός χωρικών υδάτων του άρθρου 59 του ν. 4235/2014 και της κοινής υπουργικής απόφασης 4023/64557/16.5.2014. Από την ανωτέρω βεβαίωση καθώς και την άδεια αλιείας ή υπερπόντιας αλιείας πρέπει να προκύπτει η ημερομηνία που αυτές αφορούν.
3. Ειδικά για τα πλοία της παρ. 1 του άρθρου 3 συνυ­ποβάλλεται με την ανωτέρω δήλωση «κατάσταση πραγ­ματοποιηθέντων ταξιδιών» για ολόκληρη την ημερολο­γιακή περίοδο, στην οποία θα αναγράφονται, ανά ταξίδι, η ημερομηνία, ο λιμένας αναχώρησης, ο λιμένας προο­ρισμού και η διανυθείσα απόσταση, ενώ για το σύνολο της ημερολογιακής περιόδου θα αναγράφονται το σύ­νολο των ταξιδιών που πραγματοποιήθηκαν καθώς και ο αριθμός αυτών που πραγματοποιήθηκαν στην ανοιχτή θάλασσα, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 2.Τα πλοία αυτά εάν διενεργούν αποκλειστικά δραστη­ριότητα βάσει συμβατικών υποχρεώσεων τους αντί της ανωτέρω κατάστασης συνυποβάλλουν τα παραστατικά που εκδίδονται ή τις συμβάσεις συμβολαίων - ναυλο­συμφώνων που συνάπτονται για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων τους αυτών. Ειδικά τα επιβατηγά και επι­βατηγά - οχηματαγωγά πλοία τα οποία είναι δρομολογη­μένα, αντί της ανωτέρω κατάστασης συνυποβάλλουν τη δήλωση δρομολόγησής τους καθώς και τυχόν σύμβαση ανάθεσης δημόσιας υπηρεσίας.
4. Οι λεπτομέρειες για την εφαρμογή του άρθρου 27 του Κώδικα ΦΠΑ, μεταξύ των οποίων ο τρόπος, ο χρό­νος και η διαδικασία υποβολής των ανωτέρω δηλώσεων και καταστάσεων, η ημερολογιακή περίοδος που αυτές αφορούν, καθώς και ο τρόπος ελέγχου της διενεργού­μενης δραστηριότητας κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα, ορίζονται με απόφαση του Διοικητή Α.Α.Δ.Ε., σύμφωνα με την παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου.

Άρθρο 7
Μεταβατικές Διατάξεις

1. Για το ημερολογιακό έτος 2018, προκειμένου για την απόδειξη της διενέργειας δραστηριότητας κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα, λαμβάνεται υπόψη η δραστηριότητα που πραγματοποιείται από κάθε πλοίο από την έναρξη ισχύος της παρούσας και έως την 31 η Δεκεμβρίου 2018. Ο υποκείμενος ωστόσο έχει δικαίωμα να συνυπολογίσει το σύνολο της δραστηριότητάς που πραγματοποίησε από την έναρξη του ημερολογιακού έτους και έως την ημερομηνία έναρξης ισχύος της παρούσας, εφόσον είναι σε θέση να αποδείξει την διενέργεια της δραστηριότη­τάς του κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρούσα.
2. Ειδικά για το ημερολογιακό έτος 2018 τα πλοία της παραγράφου 2 του άρθρου 3 τα οποία δεν έχουν υπο­χρέωση χρησιμοποίησης ηλεκτρονικών συστημάτων αυτόματης αναγνώρισης σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 4 κατά το χρόνο δημοσίευσης της παρούσας, θεωρείται ότι διενεργούν δραστηριότητα κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα για το ημερολογιακό έτος αυτό, εφό­σον προσκομίζουν αναφορές, ανά ναύλο, από ηλεκτρο­νικά συστήματα αυτόματης αναγνώρισης θαλάσσιου στίγματος (AIS) άλλων από αυτών του άρθρου 4, ή λοι­πά στοιχεία, από τα οποία να αποδεικνύεται ότι, το 70% των πραγματοποιηθέντων ναύλων έχει διενεργηθεί στην ανοιχτή θάλασσα, ήτοι για καθένα από τους ναύλους αυτούς έχει διενεργηθεί ταξίδι στην ανοιχτή θάλασσα.
3. Για την ημερολογιακή περίοδο από 1.4.2018 έως την έναρξη ισχύος της παρούσας και για τις χορηγηθείσες απαλλαγές του άρθρου 27 παρ. 1περ. α' υποπερ. αα εντός της περιόδου αυτής θεωρούνται ως πλοία που δι­ενεργούν δραστηριότητα κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα τα πλοία της περίπτωσης (i) της παραγράφου 1 του άρ­θρου 27 που διενήργησαν πλόες στην ανοιχτή θάλασσα.

Άρθρο 8 
Λοιπά θέματα

Η αποθήκευση των δεδομένων που απαιτούνται για την απόδειξη της χρήσης στην ανοιχτή θάλασσα, σύμ­φωνα με τα άρθρα 4 και 5 της παρούσας, πραγματοποι­είται για χρονική περίοδο που δεν μπορεί να υπερβαίνει αυτή του χρόνου παραγραφής της αξίωσης του Δημοσί­ου για τη βεβαίωση του φόρου, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας.

Άρθρο 9 
Έναρξη ισχύος

Η παρούσα απόφαση ισχύει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.