Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, φένεται να προκαλεί κάτι πολύ παραπάνω από τριγμούς στη διεθνή σκηνή. Οι Ευρωπαίοι θέλουν να χτίσουν τις δικές τους άμυνες, η Ρωσία βαίνει νικήτρια στον πόλεμο με την Ουκρανία και η Μέση Ανατολή «βράζει» από την επιθετικότητα του Ισραήλ και την άνοδο μιας τζιχαντιστικής κυβέρνησης στη Συρία. Η Ελλάδα, όμως, λάμπει δια της απουσίας της, όπως εκτιμά η ελληνική κοινή γνώμη.
Λίγες μόνο μέρες πριν τη σημερινή εθνική επέτειο της 25ης Μαρτίου και ενώ Ευρώπη και ΗΠΑ βρίσκονται σε διαφορετικά μήκη κύματος σε μια σειρά διεθνών γεγονότων, οι Έλληνες εκφράζουν τη γνώμη τους και τα συναισθήματά τους για τις εξελίξεις στη νέα μεγάλη έρευνα της Prorata.
Η πανελλαδική έρευνα πραγματοποιήθηκε το διάστημα 18-20 Μαρτίου, σε δείγμα 817 σε άτομα ηλικίας 17 ετών και άνω που έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο.
Οι 7 στους 10 νοιάζονται για όλους τους Έλληνες
Το 74% των Ελλήνων νοιάζεται για όλους τους Έλληνες ανεξαρτήτως των πολιτικών του πεποιθήσεων, με ένα 13% να κρατά μια ουδέτερη στάση. Ένα 12% κρατά μια πολωτική στάση, δίχως να σκέφτεται αν οι συμπατριώτες του έχουν διαφορετικές πολιτικές πεποιθήσεις.
Ερμηνεύοντας το 74% ο Καθηγητής Σύγχρονης Πολιτικής και Κοινωνικής Ιστορίας στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Γιώργος Μαργαρίτης, υπογραμμίζει τον ρόλο του έθνος-κράτους. «Υπάρχει μια γενική αντίληψη ότι πρόκειται για εθνικό κράτος, ότι είμαστε καταδικασμένοι να κάνουμε και να υφιστάμεθα πράγματα από κοινού, αυτό μέχρι ενός βαθμού, πέρα από τα συμφέροντα τα επιμέρους κάθε κοινωνικής ομάδας».
«Το συνολικό υψηλό ποσοστό υπέρ της άποψης αυτής (74%) αποτελεί δείγμα ισχυρής κοινωνικής συνοχής» λέει η Κωνσταντίνα Μπότσιου, Καθηγήτρια Ιστορίας και Διεθνών Σχέσεων στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς. «Δείχνει και ένα υψηλό ποσοστό από-ιδεολογικοποίησης αλλά και εθνοκεντρισμού που είναι έννοιες συντήρησης, άρα ανασφάλειας».
Το ποσοστό (13%) των ανθρώπων που δηλώνουν ότι δεν έχει διαφορά για αυτούς ποια πολιτικά πιστεύω έχουν οι άλλοι Έλληνες κυμαίνεται στα ίδια επίπεδα. «Στην θετικότερη εκδοχή του δείχνει έναν κοσμοπολιτισμό που μπορεί να δίνει μικρότερη έμφαση στα εθνικά χαρακτηριστικά» λέει η καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς. Βλέποντας τις πολιτικές πεποιθήσεις των ερωτώμενων, η κα Μπότσιου θεωρεί ότι τα υψηλότερα ποσοστά στην δεξιά/άκρα δεξιά (79%) και στην κεντροδεξιά (87%) οφείλονται στο ότι αισθάνονται βαλλόμενοι λόγω του στίγματος της ακροδεξιάς. Μικρότερη αποδοχή στην αριστερά (30%) και στην κεντροαριστερά (11%) όπου διαπιστώνεται αυστηρότερη ιδεολογική οριοθέτηση με άλλους χώρους, υπογραμμίζει
«Η αίσθηση της διαφοράς συμφερόντων η οποία ανάγεται πέρα από το γενικό εθνικό είναι εντυπωσιακή. Στην Κεντροδεξιά, η οποία έχει τις πιο απόλυτες στις μετρήσεις θέσεις είναι 87% και αν θέλετε περισσότερο και από την τυπική δεξιά -που έχει 79%- και η οποία υποθέτω θα ήθελε ένα έθνος ναι μεν, αλλά καθαρμένο από αυτούς που ενοχλούνε και γι αυτό πέφτει».
Οι 7 στους 10 θα πολεμούσαν για την πατρίδα τους
Το 67% θα έπαιρνε τα όπλα για να υπερασπιστεί την πατρίδα του σε περίπτωση ξένης επίθεσης, ενώ ένα 11% θα ήταν διατεθειμένο να πολεμήσει για άλλη χώρα λόγω συμμαχικών δεσμεύσεων. Σημειώνεται ότι τα ποσοστά το 2024 ήταν 73% και 7% αντίστοιχα (αν και το ερώτημα είχε τεθεί κάπως διαφορετικά).
Ωστόσο, ενώ πέρυσι ένα 17% δεν θα υπερασπιζόταν τη χώρα του σε περίπτωση επίθεσης, στη φετινή έρευνα το ποσοστό αυξήθηκε σημαντικά φτάνοντας στο 28%.
«Το ποσοστό όσων απαντούν θετικά (67%) δείχνει υψηλή εθνική συσπείρωση» εκτιμά η Κωνσταντίνα Μπότσιου. «Οι 2 στους 3 περίπου από τους ερωτηθέντες θα πήγαιναν να υπερασπιστούν την χώρα τους ή την συμμαχία στην οποία ανήκει ακόμη και αν διαφωνούν με τις πολιτικές απόψεις των Ελλήνων» προσθέτει, τονίζοντας πως «η ιδέα του έθνους παραμένει ισχυρότερη από την αποτίμηση του διπλανού πολίτη σε συνθήκες ειρήνης».
Η καθηγήτρια δεν πιστεύει αυτό που υποστηρίζουν κάποιοι, ότι οι Έλληνες δεν θέλουν να πολεμήσουν. «Οι νέοι άνθρωποι είναι ιδεολόγοι και θέλουν να πολεμήσουν αν χρειαστεί. Το ποσοστό ειδικά με όλη αυτή την περιρρέουσα την ατμόσφαιρα είναι σημαντικό».
«Είναι ενδιαφέρον ότι 67% θα υπερασπιστούν τη χώρα, ο μη γένοιτο» προσθέτει ο Γιώργος Μαργαρίτης.
Ωστόστο, σχεδόν ο 1 στους 3 (28%) δεν θα πολεμούσε ούτε για την πατρίδα του. «Υπάρχει ένα πλησίασμα πολέμου, το οποίο αντικρύζουμε στην Ελλάδα με δέος, πολύ καταστροφή, πολλοί νεκροί… δηλαδή το σκέπτεται ο άλλος, ” ου εμπλέξεις”. Είναι λογικό» λέει ο κ. Μαργαρίτης.
Ο κ. Μαργαρίτης υπενθυμίζει την ομόνοια που επέδειξαν οι Έλληνες στη γερμανική εισβολή. «Το 1940 ήταν η μόνη επιστράτευση που δεν υπάρχει λιποταξία και ανυποταξία, προφανώς επειδή η πατρίδα το έθνος σήμαινε τελείως διαφορετικά πράγματα, οπότε οι Έλληνες ήταν απέναντι στον οποιονδήποτε».
Αντίθετα, σήμερα σύμφωνα με τον ιστορικό, το έθνος σημαίνει πολύ λιγότερα πράγματα. «Η παγκοσμιοποίηση, αυτή η κουλτούρα η αόριστη, το τέλος των παραδόσεων, το τέλος των αφηγημάτων των εθνικών, είναι πολύ λογικό αυτό να έχει μειωθεί. Γίνεται συνειδητή προσπάθεια γι αυτό».
Ερμηνεύοντας το 28% που δηλώνει ότι δεν θα έπαιρνε τα όπλα, η κα Μπότσιου το συνδέει και με την ευρύτερη απογοήτευση των Ελλήνων για την εξωτερική πολιτική της χώρας του. Η ίδια όμως προσθέτει, πως εάν υποθετικά στο ερώτημα είχε συμπεριληφθεί η λέξη «Τουρκία» το ποσοστό εκείνων που θα πολεμούσαν θα ήταν μεγαλύτερο.
«Το να πολεμήσει σε άλλη χώρα λόγω συμμαχικών δεσμεύσεων, ο Έλληνας δεν το έχει κάνει σχεδόν ποτέ. Επειδή η οικογένεια παίζει σημαντικό ρόλο στην Ελλάδα, το να στέλνεις τους ανθρώπους να πεθαίνουν σε διάφορα μέτωπα, δεν είναι αποδεκτό, γιατί είναι η οικογένειά σου, είναι το ιερότερο πράγματα που έχεις» εξηγεί η καθηγήτρια, πιστεύοντας, η ίδια ότι η Ελλάδα δεν θα πήγαινε ποτέ να πολεμήσει σε άλλη χώρα.
Οι 6 στους 10 λένε ναι σε ΝΑΤΟ και ΕΕ
Το 60% αποτιμά θετικά τη συμμετοχή της Ελλάδας σε δυτικούς οργανισμούς, Ωστόσο, ένα 19% πιστεύει ότι δεν έχει φέρει καμία αλλαγή στη διεθνή θέση της χώρας, ενώ ένα 19% θεωρεί ότι η Ελλάδα δεν είναι ωφελημένη από τη συμμετοχή της στο NATO και την ΕΕ.
Οι περισσότεροι ερωτηθέντες (60%) αξιολογούν θετικά την συμμετοχή σε διεθνείς οργανισμούς που ακολουθούν το δόγμα του δυτικού προσανατολισμού της Ελλάδας, εκτιμά η Κωνσταντίνα Μπότσιου. Αν προστεθεί το 19% που θεωρεί ότι δεν έχει παίξει κανέναν ρόλο η ένταξη σε δυτικούς θεσμούς, στο 60% της θετικής αποτίμησης έχουμε 79%, σημαίνει ότι οι Έλληνες θεωρούν πως η θέση της χώρας και η δική τους θέση τουλάχιστον θεωρείται σταθερή τα τελευταία 70 χρόνια, σχολιάζει η καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς.
Για τον κ. Μαργαρίτη όμως είναι αντιφατικό ότι ενώ μόλις το 10% είναι διατεθειμένο να πολεμήσει σε άλλη χώρα, το 60% πιστεύει ότι η συμμετοχή σε ΝΑΤΟ και ΕΕ έχει ωφελήσει την Ελλάδα. «Για την Ελλάδα δεν έχει εξασφαλιστεί στον αμυντικό τομέα ούτε η ασφάλεια (ΝΑΤΟ), ούτε η ευημερία στον οικονομικό τομέα, (παρέμβαση της ΕΕ, τα μνημόνια κτλ). Παρόλα αυτά υπάρχει ένα 60% που λέει υπέρ της συμμετοχής, το οποίο προκύπτει ίσως από φόβο, “που να πας τώρα μόνος σε τέτοιες εποχής”» εξηγεί ο καθηγητής.
Μπορεί να υποστηρίζει το 60% την συμμετοχή στους δυτικούς θεσμούς, αλλά η κα Μπότσιου παρατηρεί ότι το πουλόβερ έχει αρχίσει να «ξηλώνεται». «Ναι είναι θετικό, αλλά από κει και πέρα δεν ξέρεις αν το ΝΑΤΟ θα σε προστατεύει, δεν ξέρεις η ΕΕ πως θα εξελιχθεί. Δώσαμε τέτοιο αγώνα να μείνουμε στη Ευρωζώνη, αλλά ίσως δεν παίζει ιδιαίτερορόλο στο μέλλον της ευρωπαϊκής ενοποίησης “a lacarte”, όπου πρώτη προτεραιότητα της ΕΕ θα είναι η ασφάλειά της και μάλιστα έναντι της Ρωσίας και όχι άμεσων απειλών για την Ελλάδα. Κάποιες χώρες θα συμμετέχουν στην ασφάλεια, κάποιοι στο ευρώ, κάποιοι στο Σέγκεν κτλ. Σε αυτό το εύρημα αποτυπώνεται ο σκεπτικισμός για το αύριο, όχι για το χθες».
Το ποσοστό αυτών που αποδέχονται τους δυτικούς θεσμούς (60%), σύμφωνα με την κα. Μπότσιου είναι αναμενόμενα πιο υψηλό από την κεντροαριστερά και δεξιότερα με το υψηλότερο να εμφανίζεται στην κεντροδεξιά (84%) και χαμηλότερο στην αριστερά (32%). «Εκεί πέρα νομίζω ότι μπαίνουμε στα κλασικά νερά της αριστεράς-κεντροαριστεράς, ότι δηλαδή ότι η Ελλάδα δεν έπρεπε να μπει στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ. Αλλά ίσως δεν είναι σαφές τι σημαίνει συμμαχία και δέσμευση στρατιωτική. Για την Ελλάδα δεν υπάρχει άλλη επιλογή από την Δύση» εξηγεί.
Ο Γιώργος Μαργαρίτης παρατηρεί πως «είναι ενδιαφέρον ότι η κεντροδεξιά, η οποία είναι το “ακραίο κέντρο” λέει ότι κατά 84% η συμμετοχή της Ελλάδας σε ΕΕ και ΝΑΤΟ. Το ρεκόρ παραδόξως δεν είναι στην ακροδεξιά, αλλά στην κεντροδεξιά».
Οι 6 στους 10 δεν θέλουν τυφλή υπακοή στη Δύση
Παρά την αποδοχή των δυτικών οργανισμών όμως, από την πλειονότητα των ερωτηθέντων, η Ελλάδα δεν θα πρέπει να ακολουθεί τυφλά τη Δύση, λέει το 49%, αλλά να εξισορροπεί ανάμεσα σε Δύση και Ανατολή. Ένα 32% θεωρεί ότι η Ελλάδα πρέπει να διατηρεί ένα σχετικό περιθώριο ευελιξίας στο πλαίσιο όμως των δυτικών συμμαχιών. Το 10% επιδοκιμάζει μια πλήρως ανεξάρτητη πολιτική ενώ μόλις ένα μικρό 7% ταυτίζεται πλήρως με τη Δύση, ανεξαρτήτως των συνεπειών.
Ο Ιστορικός στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, θεωρεί ότι είναι πολύ παράξενο το γεγονός ότι ενώ το 60% αποτιμά θετικά τη συμμετοχή σε ΕΕ και ΝΑΤΟ, ταυτόχρονα το ίδιο ποσοστό ζητά μια πιο πολυδιάστατη και αυτόνομη πολιτική.
«Αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον και αντιφατικό. Δηλαδή εάν συμβεί κάτι, θέλω να το δω πως θα γίνει στην πραγματικότητα, γιατί θα βάλω στοίχημα ότι δεν θα πάνε οι πάντες πρόθυμοι να πολεμήσουν στην Ουκρανία».
Το ίδιο έκπληξη προκαλεί και στην Κωνσταντίνα Μπότσιου το αρκετά υψηλότερο ποσοστό (49%) που τάσσεται υπέρ μιας πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής με την Ελλάδα να εξισορροπεί τη Δύση με άλλες δυνάμεις σε σχέση με το ποσοστό 32% όσων πιστεύουν ότι η Ελλάδα πρέπει να ευθυγραμμίζεται με τις δυτικές αρχές και αξίες αλλά να κρατά ένα περιθώριο αυτονομίας στην εξωτερική της πολιτική.
«Δείχνει και μειωμένη γνώση που έχουν οι έννοιες «συμμαχία» και «αμυντικές δεσμεύσεις». Υπάρχει επίσης απογοήτευση από την ελληνική εξωτερική πολιτική, η οποία θεωρείται δεδομένη και μονοδιάστατη σήμερα» όπως εξηγεί η ίδια. «Επίσης, υποδεικνύει την αίσθηση κορεσμού με τις υπάρχουσες συμμαχίες και τα μαθήματα που παίρνουν οι Έλληνες από γείτονες, π.χ. Τουρκία, για τις μεγαλύτερες δυνατότητες που προσφέρει η πολιτική της ισορροπίας ανάμεσα σε διαφορετικές δυνάμεις».
Καλός ο Τραμπ για Ρωσία και παγκόσμια ειρήνη
Το 74% εκτιμά ότι οι προσπάθειες του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ για τη λήξη του πολέμου στην Ουκρανία θα έχει θετικές συνέπειες για τη Ρωσία, ενώ ένα 51% πιστεύει ότι εξασφαλίζεται η παγκόσμια ειρήνη. Ωστόσο, θα έχει αρνητικές επιπτώσεις για την Ουκρανία (59%), την Ελλάδα (48%) και την Ευρώπη απαντάει το 63%.
Οι απαντήσεις σε αυτή την ερώτηση δείχνουν την πεποίθηση ότι ο τερματισμός του πολέμου στην Ουκρανία θα είναι θετικός για τις αμερικανο-ρωσικές σχέσεις (74%) και για την παγκόσμια ειρήνη (51%) και δυσμενέστερος για την Ευρώπη (63%) και την Ουκρανία (59%) από ό,τι για την Ελλάδα (48%) εξηγεί η κα Μπότσιου.
«Ο κόσμος καταλαβαίνει» προσθέτει ο Γιώργος Μαργαρίτης. «Το πρόβατο επί σφαγή είναι η Ουκρανία. Για τις σχέσεις Ρωσίας-ΗΠΑ, πάλι καταλαβαίνει. Παγκόσμια Ειρήνη, τρέχα γύρευε τώρα, είναι μισό-μισό. Για την Ελλάδα είναι αρνητικό, και αυτό είναι ενδιαφέρον. Δηλαδή η ειρήνευση τύπου Τραμπ στην Ουκρανία θα είναι αρνητική για την Ελλάδα και για την Ευρώπη πολύ αρνητική».
«Η Ελλάδα θα έπρεπε να είναι υπέρ της ειρήνης και ας την κάνει ο Τραμπ. Να σταματήσει το κακό. Θα περίμενα να είναι μεγαλύτερο το ποσοστό, γιατί όταν συμβαίνουν δύο πόλεμοι από πάνω και από κάτω, άμα είσαι στη μέση θεωρητικά δεν πρέπει να αισθάνεσαι πολύ καλά. Και την ίδια στιγμή από τα ανατολικάνα έχεις μια δύναμη, την Τουρκία, η οποία σε κάθε πόλεμο στην γειτονιά κερδίζει»
«Εγώ βλέπω μια λογική αντίφαση. Θα έπρεπε να συμφέρει η ειρήνη, να σταματήσει αυτό το κακό» προσθέτει ο καθηγητής.
Για την καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Κωνσταντίνα Μπότσιου, η αρνητική αποτίμηση στην ελληνική περίπτωση «συνδέεται και με την ανασφάλεια για την πορεία της ευρωπαϊκής ασφάλειας και άμυνας στο μέλλον, ενώ αντανακλά και φόβους για την προβολή εντός άτυπου αναθεωρητισμού από τις δύο Υπερδυνάμεις».
Ανασφάλεια και αγανάκτηση για την ελληνική εξωτερική πολιτική
Τα συναισθήματα που επικρατούν για την διεθνή θέση της χώρας μας μεταξύ των Ελλήνων είναι μόνο αρνητικά. Το 55% νιώθει ανασφάλεια, το 34% αγανάκτηση και τον θυμό με την ηττοπάθεια μοιράζεται ένα 26%.
Η δημοσκόπηση επιβεβαιώνει την πρωτοκαθεδρία αισθημάτων οργής και αγανάκτησης (60%) και φόβου, ανασφάλειας (78%), ενώ σημαντικό ποσοστό καταγράφει και η ηττοπάθεια (26%). Αυτό δείχνει μια τάση» σύμφωνα με την Κωνσταντίνα Μπότσιου.
«Ενώ ο κόσμος απαντάει πως η Ελλάδα είναι σωστά σε στρατιωτικές και οικονομικές συμμαχίες, αλλά αυτό δεν μειώνει καθόλου την αγωνία για τον μέλλον, δηλαδή δεν διασφαλίζεται σε τίποτα. Είναι καταπληκτική η αντίθεση» σχολιάζει ο κ. Μαργαρίτης.
Ανίσχυρη η Ελλάδα στο εξωτερικό απαντούν οι 9 στους 10
Το 95% των Ελλήνων αποδοκιμάζει τη στάση που έχει κρατήσει η Αθήνα στα βασικότερα γεγονότα της ευρύτερης περιοχής, τον πόλεμο στην Ουκρανία, τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς και τις εξελίξεις στη Συρία, όπου διώκονται χριστιανοί και άλλες θρησκευτικές μειονότητες από το καθεστώς των τζιχαντιστών.
Η συμμετοχή της Ελλάδας στους οργανισμούς αυτούς θεωρείται ότι δεν είχε ισχυρή επιρροή (85%) και ότι οι οργανισμοί μάλλον λειτουργούν με «Διευθυντήρια», λέει η Κωνσταντίνα Μπότσιου. «Η ερώτηση αφορά το Παλαιστινιακό που απασχολεί διακαώς τους Έλληνες και την Συρία που αγγίζει έμμεσα τα ελληνοτουρκικά. Για τον λόγο αυτό η θέση περί καμίας επιρροής της Ελλάδας είναι υψηλότερη στην αριστερά και μικρότερη στην κεντροδεξιά που βρίσκεται στην κυβέρνηση».
«Και εδώ καταλαβαίνει ο κόσμος ότι έχουμε γίνει «του κλώτσου και του μπάτσου». Ουδείς μας δίνει σημασία», λέει χαρακτηριστικά ο Γιώργος Μαργαρίτης.
Επίσης, αυτό έχει ενδιαφέρον ότι αυτό μηδενίζεται στην κατηγορία Αριστερά. Είναι 29% σε κεντροδεξιά και μόλις 22% στην ακροδεξιά. Δηλαδή η κεντροδεξιά έχει πιο απόλυτες θέσεις από την παραδοσιακή δεξιά. Αυτό είναι συνεχές εύρημα. Το ακραίο κέντρο είναι αυτό που κρατάει τα ηνία της αδιαλλαξίας, ότι “πάμε καλά”.
Αποδοκιμασία του 55% την στάση της Αθήνας στο Ουκρανικό
Το 55% των ερωτηθέντων αποδοκιμάζουν τη στάση που κράτησε η Ελλάδα στον πόλεμο της Ουκρανίας, τηρώντας μια άτεγκτη αντιρωσική πολιτική. Ένα 28% θεωρεί ότι η κυβέρνηση έπραξε ορθά ενώ το 14% απαντάει ουδέτερα, «ούτε σωστά ούτε άσχημα».
Εδώ είναι κάπως δύσκολο γιατί ο κόσμος δεν ξέρει τι έχει δώσει η Ελλάδα, πως έχει αναμιχθεί στον πόλεμο. Είναι πιο προβληματικό.
Αλλά είναι ενδιαφέρον που λέει το 55% ότι είναι λάθος. Είναι μια αποδοκιμασία της εξωτερικής πολιτικής, σύμφωνα με τον καθηγητή.
Εξηγώντας την αποδοκιμασία του κόσμου (55%) η κα Μπότσιου θεωρεί ότι αυτή συνδέεται με την ακρίβεια, την μονόπλευρη πολιτική που άσκησε η Ελλάδα σε σχέση με τη Ρωσία, την αδυναμία να νικήσει η Ουκρανία σε έναν τέτοιο πόλεμο, το κόστος του πολέμου για την ελληνική άμυνα και το ατελέσφορο της ελληνικής στάσης στον πόλεμο, π.χ. την μη κλήση της στις συνόδους κορυφής για την ευρωπαϊκή ασφάλεια και άμυνα.
Όσον αφορά τις πολιτικές πεποιθήσεις, η κα Μπότσιου βλέπει ότι την ελληνική στάση στην Ουκρανία «υπερασπίζεται περισσότερο η κεντροδεξιά που κυβερνά (63%) και λιγότερο η αριστερά (89%) που παραδοσιακά θέλει μια πιο φιλική σχέση με την Ρωσία».
Από την πλευρά του ο Γιώργος Μαργαρίτης βλέπει ξανά το “ακραίο κέντρο”. «Εμένα δεν με φοβίζει ότι θα έρθει ο φασισμός με τη μορφή του 1930. Ήταν άλλα τα διακυβεύματα τότε. Αλλά αυτή η ριζοσπατικοποίηση της κεντροδεξιάς είναι τρομερά ανησυχητικό. Τρέμω στην πολιτική Μακρόν, ο οποίος είναι ασυνάρτητος και βάζει και πυρηνικά στο τραπέζι, χωρίς να του το ζητήσει κανείς. Και αυτοί δεν είναι ακροδεξιοί, δεν είναι Μαρίν Λε Πεν , Μελόνι, AfD. Είναι αυτοί που λένε τα τρελά. Είναι τρελός να σκέφτεσαι ότι θα κάνεις έχοντας μόνο 4 πυρηνικά υποβρύχια και τίποτα άλλο. Η Ρωσία έχει 7.000 πυρηνικές, έτσι και αρχίσει και αμολάει θα γίνει το «έλα να δεις. Το ακραίο κέντρο εφαρμόζει αυτή τη στιγμή τις πολιτικές του πολέμου».
