Εναλλακτικές λύσεις για την προστασία της πρώτης κατοικίας εξετάζουν οι τράπεζες και το υπουργείο Οικονομικών.
Μάλιστα, όπως δήλωσε την περασμένη εβδομάδα, ο Γ. Σταθάκης η προστασία της πρώτης κατοικίας παραμένει στρατηγικό σημείο της κυβερνητικής πολιτικής ενώ προανήγγειλε νέα ρύθμιση που θα αντικαταστήσει τον νόμο Κατσέλη-Σταθάκη που ολοκληρώνεται τα Χριστούγεννα του 2018.
Μεταξύ των σχεδίων που εξετάζονται φέρεται να είναι και το κυπριακό μοντέλο, που προβλέπει τη μείωση του δανείου στο επίπεδο της εμπορικής αξίας του ακινήτου καθώς και την επιδότηση από την πλευρά του Δημοσίου του ενός τρίτου της μηνιαίας δόσης που ορίζεται να πληρώνει ο δανειολήπτης του οποίου η πρώτη κατοικία προστατεύεται, εφόσον όμως πληροί συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Προϋποθέσεις και κριτήρια
Συγκεκριμένα το κυπριακό μοντέλο, που έχει ήδη τεθεί σε εφαρμογή με την επωνυμία ΕΣΤΙΑ, καλύπτει όχι μόνον ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, αλλά και οφειλέτες μεσαίας τάξης, καθώς τα όρια της προστασίας για την πρώτη κατοικία συνδέονται με την εμπορική αξία του ακινήτου που μπορεί να φθάνει έως 350.000 ευρώ. Διευρυμένα είναι και τα εισοδηματικά κριτήρια που έχουν τεθεί καθώς ξεκινούν από 20.000 και φθάνουν έως και 60.000 ευρώ.
Ωστόσο βασική προϋπόθεση για την εφαρμογή του σχεδίου ΕΣΤΙΑ είναι η υποχρέωση της τράπεζας ή της εταιρείας που έχει εξαγοράσει το δάνειο, να αναδιαρθρώσει την οφειλή από στεγαστικό δάνειο βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων, όπως το επιτόκιο, και η διάρκεια αποπληρωμής. Στη συνέχεια και πάντα στον βαθμό που ο δανειολήπτης είναι συνεπής με την πληρωμή των μηνιαίων καταβολών, το κράτος συνεισφέρει, από την πλευρά του, το ένα τρίτο της δόσης.
Το συγκεκριμένο μοντέλο αν και φαίνεται αρκετά ενδιαφέρον δεν συνεπάγεται ότι θα μεταφερθεί αυτούσιο στη χώρα μας. Εξετάζεται ωστόσο ως εναλλακτική επιλογή ενώ μπορεί να αποτελέσει μπούσουλα για να υποκαταστήσει τον νόμο Κατσέλη εάν και εφόσον κυβέρνηση, τράπεζες και θεσμοί δεν συμφωνήσουν στην παράταση της ισχύος του.
Αξίζει να σημειωθεί ότι παράταση για έναν ακόμη χρόνο έχει εισηγηθεί το υπουργείο Οικονομικών, ενώ οι τράπεζες εμφανίζονται πρόθυμες να συμφωνήσουν μόνον υπό την προϋπόθεση ότι θα μειωθεί δραστικά στις 100.000 ευρώ το όριο για την αξία της πρώτης κατοικίας που σήμερα προστατεύεται.
Να σημειωθεί ότι σήμερα η προστασία της πρώτης κατοικίας για όσους έχουν κάνει αίτηση να ενταχθούν στον νόμο Κατσέλη αφορά σπίτια εμπορικής αξίας από 180.000 ευρώ έως και τις 280.000 ανάλογα με τον αριθμό των τέκνων και, σύμφωνα με την επιχειρηματολογία των τραπεζών, καλύπτει το 95% όσων έχουν πάρει στεγαστικό δάνειο.
Στον σημερινό νόμο προβλέπεται επίσης η συνεισφορά του Δημοσίου, πληρώνοντας μέρος της δόσης, εφόσον η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας κυμαίνεται μεταξύ 120.000 και 220.000 ευρώ, προσαυξημένη ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση του οφειλέτη (ένας ενήλικος: 120.000 ευρώ, ζευγάρι: 160.000 ευρώ και 20.000 ανά τέκνο), και το ετήσιο εισόδημα δεν υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης, δηλαδή κυμαίνεται από 8.180 έως 24.000 ευρώ. Η σχετική διάταξη, παρά το γεγονός ότι ισχύει από το 2015, αναμένεται να ενεργοποιηθεί το 2019.
Η τελική πρόταση της κυβέρνησης αναμένεται να ανακοινωθεί στο τέλος του έτους και στόχος είναι να σχεδιαστεί μεν ένα προστατευτικό πλαίσιο για την πρώτη κατοικία, αλλά ταυτόχρονα να πάρει και το «πράσινο φως» από τους δανειστές.
