Λύσεις για την δημιουργία ενός «μαξιλαριού ασφαλείας» για τις τράπεζες, προκειμένου να περιοριστούν οι επιπτώσεις από την εφαρμογή αρνητικών επιτοκίων, αναζητεί ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι. Ο προβληματισμός σχετικά με το πόσο μακριά κάτω από το μηδέν μπορεί να μειώσει τα επιτόκια η ΕΚΤ, χωρίς να προκαλέσει ζημιά στις τράπεζες, αναμένεται να αποτελέσει κλειδί για τις αποφάσεις στην επόμενη συνεδρίαση νομισματικής πολιτικής, με ορισμένους ανώτερους αξιωματούχους να επεξεργάζονται μια αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο καθορίζεται το κόστος δανεισμού. Η ανησυχία έγκειται στο γεγονός ότι τα αρνητικά επιτόκια μπορούν να βλάψουν την κερδοφορία των τραπεζών ή να τις αναγκάσουν να μετακυλήσουν το κόστος στους δανειολήπτες. Αντί να παρακινήσουν σε δανεισμό τις τράπεζες, τα αρνητικά επιτόκια θα μπορούσαν να είναι τελικά πρόβλημα παρά λύση.
Πόσο κάτω θα μπορούσαν να φτάσουν τα επιτόκια κατάθεσης; Αρκετά, σύμφωνα με τους οικονομολόγους τους οικονομολόγους της JPMorgan Chase. Πάντως μόνο ένα τμήμα των διαθεσίμων των εμπορικών τραπεζών που κατατίθενται στις κεντρικές τράπεζες χρεώνονται με αρνητικό επιτόκιο. Σε αυτή τη βάση, εκτιμάται ότι αν η ΕΚΤ απλά επικεντρωθεί σε τραπεζικά διαθέσιμα που ισοδυναμούν στο 2% του ΑΕΠ θα μπορούσε να φτάσει στο -4,5%. Αυτό συγκρίνεται με το μείον -0,3% που είναι σήμερα και με το -0,7% που η JPMorgan λέει ότι θα μπορούσε να φτάσει μέχρι τα μέσα του τρέχοντος έτους.
Το φράγμα για την Τράπεζα της Ιαπωνίας μπορεί να είναι -3,45% ενώ για τη Σουηδία θα μπορούσε να είναι -3,27%, σύμφωνα με τους οικονομολόγους. Πάντως, οι οικονομολόγοι της JPMorgan λένε ότι οι τράπεζες είναι απίθανο να είναι σε θέση να μετακυλίσουν το κόστος της πολιτικής στους δανειολήπτες, μειώνοντας τις πιθανές επιπτώσεις που θα έχουν στην κερδοφορία τους.
Ο Vítor Constâncio, αντιπρόεδρος της ΕΚΤ, την Παρασκευή έδωσε τη σαφέστερη υπόδειξη ότι οι κεντρικοί τραπεζίτες της ευρωζώνης εξετάζουν σοβαρά μια προσαρμογή στο καθεστώς των επιτοκίων τους για να προστατεύσουν τις τράπεζες από τις επιπτώσεις των αρνητικών επιτοκίων. Ο κ Constâncio, δήλωσε η ΕΚΤ θα μπορούσε να μειώσει τα επιτόκια κατά τρόπο που να μετριάζει την «άμεση επίπτωση» στις τράπεζες που έχουν θωρακίσει τους πελάτες τους από το κόστος της πολιτικής αυτής, η οποία επιβάλλεται επί των αποθεματικών των κεντρικών τραπεζών. Ανέφερε το παράδειγμα από τους Ιάπωνες και άλλες κεντρικές τράπεζες σχετικά με την εισαγωγή ενός κλιμακωτού συστήματος, το οποίο προστατεύει ένα μέρος των καταθέσεων των τραπεζών από το κόστος των αρνητικών επιτοκίων.
Η αγορά προεξοφλεί νέα παρέμβαση τον Μάρτιο
Η κεντρική τράπεζα είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα κάνει κάτι στην επόμενη συνεδρίαση νομισματικής πολιτικής της στις 10 Μαρτίου, την ώρα που τα στοιχεία για τον δείκτη υπευθύνων προμηθειών είναι αδύναμα, σε μια τελευταία ένδειξη ότι η ανάκαμψη της ευρωζώνης βρίσκεται σε κίνδυνο από την αδύναμη παγκόσμια ζήτηση και τις πιέσεις στις τιμές.
Κάποιοι παρατηρητές της ΕΚΤ αναμένουν μια πιο επιθετική μείωση του επιτοκίου καταθέσεων κατά 20 μονάδες βάσης. Οι οικονομολόγοι προεξοφλούν αυτήν την κίνηση από την ευρωτράπεζα, κρίνοντας από τον ρυθμό, με τον οποίο οι αποδόσεις των ομολόγων της Ευρωζώνης υποχωρούν σε νέα χαμηλά επίπεδα. Συγκεκριμένα, η αξία των ομολόγων με αποδόσεις χαμηλότερες από το -0,3% αυξήθηκαν περισσότερο από ένα τρίτο, σε τουλάχιστον 1,22 τρις. δολάρια, από τη συνεδρίαση της ΕΚΤ στις 21 Ιανουαρίου, όταν ο Ντράγκι έστειλε το μήνυμα ότι μπορεί να υπάρξουν νέα μέτρα χαλάρωσης.
Να σημειωθεί ότι ο Μάριο Ντράγκι έστειλε μήνυμα σταθερότητας και αποφασιστικότητας στους επενδυτές, διαμηνύοντας ότι η ΕΚΤ είναι έτοιμη να δράσει παρά τις πιέσεις που δέχεται από την γερμανική πλευρά.
Κατά τη διάρκεια ομιλίας του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με τον τραπεζικό κλάδο, ο Μάριο Ντράγκι τόνισε ότι «εάν διαπιστωθεί ότι υπάρχουν κίνδυνοι για τη σταθεροποίηση των τιμών, σας διαβεβαιώνω ότι δεν θα διστάσουμε να δράσουμε», σχολιάζοντας την πρόσφατη χρηματοπιστωτική αναταραχή.
Αντίθετες κατευθύνσεις επιλέγουν οι κεντρικές τράπεζες
Μετά από σχεδόν δέκα χρόνια απραξίας η Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) τον Δεκέμβριο του 2015 αποφάσισε να αυξήσει τα επιτόκια κατά 0,25% κάτι που ανέμεναν οι επενδυτές και η αγορά είχε προεξοφλήσει. Η πρόεδρος της Fed ωστόσο αναγνώρισε, εκ των υστέρων, ότι το σχέδιό της για 4 αυξήσεις επιτοκίων μέσα στο 2016, είναι μάλλον όνειρο θερινής νυκτός. Η οικονομία είναι πολύ πιο εύθραυστη από ό,τι αρχικά είχε εκτιμήσει η Γέλεν. H αμερικανική κεντρική τράπεζα άφησε «παράθυρο» επανάχαραξης της επιτοκιακής πολιτικής της φέτος, υπό το πρίσμα της πτώσης των τιμών του πετρελαίου, των αναταράξεων στις διεθνείς αγορές και της επιβράδυνσης της Κίνας. Την ίδια στιγμή, όμως, εμφανίστηκε αισιόδοξη για τις προοπτικές της αμερικανικής οικονομίας, σε μια εξέλιξη που αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο νέας αύξησης των επιτοκίων του δολαρίου στην κρίσιμη συνεδρίαση του Μαρτίου (15-16 του μηνός), εάν βέβαια δεν έχουν μεσολαβήσει δραματικές εξελίξεις έως τότε.
