Υποσχόμενος «ριζοσπαστική αλλαγή», ο υποψήφιος της μεξικανικής αριστεράς Άντρες Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ ελπίζει ότι θα γράψει ιστορία σήμερα, εξασφαλίζοντας μια μεγάλη νίκη στις προεδρικές εκλογές που διεξάγονται στο Μεξικό, στις οποίες είναι αδιαφιλονίκητο φαβορί.
«Αυτή θα είναι μια ιστορική εξέλιξη, η νίκη ενός ολόκληρου λαού επί της ανηθικότητας και της παρακμής των τελευταίων χρόνων», έκρινε ο Λόπες Ομπραδόρ απευθυνόμενος στους υποστηρικτές του στην τελευταία του μεγάλη προεκλογική συγκέντρωση, στο εμβληματικό στάδιο Αστέκα του Μεξικού.
Στα 64 του χρόνια, ο ΑΜΛΟ, όπως τον αποκαλούν οι περισσότεροι Μεξικάνοι, από το ακρώνυμο του ονοματεπωνύμου του, παρουσιάζεται ως αντισυστημικός υποψήφιος αλλά και πολέμιος της διαφθοράς. Στόχος του, λέει, να εκδιώξει «τη μαφία από την εξουσία».
Έπειτα από δυο αποτυχημένες απόπειρες, αυτή τη φορά πιστώνεται προβάδισμα 20 ή περισσότερων μονάδων στις δημοσκοπήσεις έναντι των αντιπάλων του, των υποψήφιων των παραδοσιακών κομμάτων εξουσίας.
Τον ακολουθεί ο, σχετικά νέος, συντηρητικός πολιτικός Ρικάρντο Ανάγια, ο οποίος αυτοπροβάλλεται ως «εκσυγχρονιστής», επικεφαλής μιας συμμαχίας κεντροδεξιάς-κεντροαριστεράς (συμμετέχουν τα κόμματα PAN, PRD και Movimiento Ciudadano). Στην τρίτη θέση φιγουράρει ο Χοσέ Αντόνιο Μιντ, που επελέγη παρότι πολιτικά ανεξάρτητος και τεχνοκράτης από το κυβερνών Θεσμικό Επαναστατικό Κόμμα (PRI).
«Δοκιμάσαμε το PRI και το PAN και ήταν μια καταστροφή, είναι καιρός για αλλαγή, είναι η ώρα του MORENA» (Movimiento Regeneración Nacional, Κίνημα για την Εθνική Αναγέννηση), κρίνει ο Κάρλος Μιγκέλ Σαλίνας, καθηγητής φυσικής αγωγής, 26 ετών.
Ο Λόπες Ομπραδόρ κεφαλαιοποιεί τη γενικευμένη απογοήτευση των Μεξικανών έπειτα από τη θητεία του Ενρίκε Πένια Νιέτο που σημαδεύτηκε από τη διαφθορά, τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και περαιτέρω κλιμάκωση της βίας.
Αν τα προγνωστικά επαληθευτούν, οι σημερινές εκλογές θα σημάνουν μια στροφή στη μεξικανική πολιτική ζωή.
«Ορισμένοι συγκρίνουν αυτή τη στροφή με σεισμό, άλλοι θεωρούν ότι πρόκειται για μια δομική αλλαγή. Αυτό που είναι βέβαιο είναι πως το σύστημα των παραδοσιακών κομμάτων κλονίζεται από την ορμή του MORENA», σχολιάζει ο Ντάνκαν Γουντ, διευθυντής του Ινστιτούτου για το Μεξικό στο Κέντρο Γούντροου Ουίλσον.
Πέραν του προέδρου, οι περίπου 89 εκατομμύρια μεξικανοί ψηφοφόροι καλούνται ταυτόχρονα να αναδείξουν πάνω από 18.000 αιρετούς, από τους 500 βουλευτές και τους 128 γερουσιαστές ως τους αξιωματούχους στο πολιτειακό επίπεδο και τους δημάρχους.
Η προεκλογική εκστρατεία, που άρχισε τον περασμένο Σεπτέμβριο, αποδείχθηκε «η πιο αιματηρή» στην ιστορία του Μεξικού, με 136 δολοφονίες πολιτικών, συμπεριλαμβανομένων 48 υποψήφιων ή επίδοξων υποψήφιων, σύμφωνα με την εταιρεία συμβούλων Etellekt. Αυτός ο αριθμός είναι τεράστιος αν συγκριθεί με την εκστρατεία του 2012, όταν εννέα πολιτικοί και ένας υποψήφιος είχαν δολοφονηθεί.
Το επίπεδο της βίας στη χώρα είναι τέτοιο που πολλοί Μεξικανοί λένε ότι πως φοβούνται να πάνε να ψηφίσουν: «φοβόμαστε ότι δεν γυρίσουμε ζωντανοί», εξηγεί η Μαργαρίτα Ροδάρτε, κάτοικος της Σιουδάδ Χουάρες (βόρεια), μια από τις μεξικανικές πόλεις που έχουν γίνει διαβόητες εξαιτίας της βίας των συμμοριών.
Η αντιμετώπιση της βίας και τις διαφθοράς είναι ανάμεσα στις προτεραιότητες του ΑΜΛΟ. Ο πρώην δήμαρχος του Μεξικού (2000-2005) υπόσχεται επίσης να κάνει προσπάθειες για να μειωθεί η φτώχεια, η οποία δημιουργεί εύφορο έδαφος για τα καρτέλ των ναρκωτικών, ενώ θέλει να πατάξει τη διαφθορά για να χρηματοδοτήσει κοινωνικά προγράμματα.
Η πρότασή του να δοθεί αμνηστία σε μικροκακοποιούς που δούλευαν για τα καρτέλ προκάλεσε πολεμική. Αλλά «αμνηστία δεν σημαίνει ατιμωρησία», τόνισε.
Υπόσχεται να σχηματίσει μια κυβέρνηση «λιτή, χωρίς πολυτέλειες, ούτε προνόμια», που θα μειώσει ως και 50% τις απολαβές των ανώτερων και ανώτατων κρατικών λειτουργών, συμπεριλαμβανομένου του δικού του μισθού. Υπόσχεται να μεταμορφώσει σε πολιτιστικό κέντρο την προεδρική κατοικία Λος Πίνος, που είναι «στοιχειωμένη», κατ' αυτόν.
Πολλοί Μεξικανοί και αναλυτές πάντως επικρίνουν το ότι δεν μοιάζει να έχει ξεκάθαρη πολιτική, ή συγκεκριμένες προτάσεις, και καταφεύγει σε μια «λαϊκιστική», αόριστη ρητορική. Στη δεξιά πολλοί φοβούνται ότι θα οδηγήσει τη χώρα στον δρόμο της Βενεζουέλας, κάτι που ο ίδιος απορρίπτει, όπως και στελέχη του μηχανισμού του, που διαβεβαίωσαν επενδυτές και παράγοντες της αγοράς ότι ο Λόπες Ομπραδόρ είναι στην πράξη κεντροαριστερός.
Πολλοί εξάλλου διερωτώνται ποια θα είναι η σχέση του Λόπες Ομπραδόρ με τον Ντόναλντ Τραμπ. Ο επόμενος πρόεδρος του Μεξικού θα κληρονομήσει προβλήματα που καίνε --από την κρίση των μεταναστών ως την επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας για τις ελεύθερες εμπορικές συναλλαγές στη Βόρεια Αμερική, τη NAFTA-- και παραμένουν στο τραπέζι.
Ο Τραμπ απειλεί να σύρει τις ΗΠΑ και τα άλλα μέρη της συμφωνίας σε έναν δαπανηρό εμπορικό πόλεμο, ενώ η επιμονή του το Μεξικό να πληρώσει το τείχος που θέλει να ανεγερθεί στα σύνορα των δύο χωρών έχει εξοργίσει πολλούς Μεξικανούς.
ΑΜΠΕ
