Μάχη με τον χρόνο καλείται να δώσει η κυβέρνηση για να αποφύγει η χώρα τον λεγόμενο «ξαφνικό θάνατο» που προβλέπεται στους κανόνες του Ταμείου Ανάκαμψης, δηλαδή την απώλεια κονδυλίων για έργα που δεν θα έχουν ολοκληρωθεί ως το τέλος του επόμενου χρόνου. Το αμέσως επόμενο διάστημα, η κυβέρνηση θα πρέπει να αποφασίσει από ποια έργα, που προχωρούν με καθυστερήσεις, θα «τραβήξει την πρίζα» και ποια θα είναι τα έργα που θα πάρουν τη θέση των «κομμένων».
Η κυβέρνηση είχε προχωρήσει το 2023 σε μια αρκετά εκτεταμένη αναθεώρηση των έργων που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης, αφαιρώντας πολλά προβληματικά έργα, αλλά η νέα αναθεώρηση που συζητείται αυτή την περίοδο με την Κομισιόν θα αποτελέσει την τελευταία ευκαιρία για διορθωτικές κινήσεις. Μετά θα είναι αδύνατο να γίνουν αλλαγές και όσα έργα δεν κόψουν έγκαιρα το νήμα, το 2026, θα βρεθούν χωρίς χρηματοδότηση, δημιουργώντας ένα πολύ σοβαρό δημοσιονομικό πρόβλημα, αφού η χρηματοδότησή τους θα μπορεί να προέλθει μόνο από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Αυτά τα συμπεράσματα προκύπτουν από τη σημερινή ομιλία του Ντέκλαν Κοστέλο, Αναπληρωτή Γενικού Διευθυντή για Οικονομικές και Χρηματοοικονομικές Υποθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο οποίος γνωρίζει πολύ καλά την ελληνική οικονομία, έχοντας διατελέσει επικεφαλής της αποστολής της Κομισιόν για την επιτήρηση της εφαρμογής του προγράμματος στήριξης.
«Ξεχάστε την παράταση»
Μιλώντας σε εκδήλωση που οργάνωσαν η Κομισιόν και το ΙΟΒΕ, ο κ. Κοστέλο ανέφερε ότι η ελληνική οικονομία έχει σημειώσει μεγάλη πρόοδο μετά την έξοδο από τα προγράμματα στήριξης, τόνισε όμως τους κινδύνους που απορρέουν από ενδεχόμενες αστοχίες στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων του Ταμείου Ανάκαμψης. Όπως είπε, δεν υπάρχει ενδεχόμενο να παραταθεί η προθεσμία λήξης των έργων, στο τέλος του 2026, καθώς αυτό θα απαιτούσε ομοφωνία των κρατών μελών και έγκριση από αρκετά εθνικά κοινοβούλια.
Αυτή η συζήτηση γίνεται όλο και πιο έντονη στην Ευρώπη, καθώς πολλά είναι τα κράτη που «ζορίζονται» στην υλοποίηση των προγραμμάτων τους, ενώ υπάρχει και η περίπτωση της Ουγγαρίας, που ζητάει παράταση επειδή καθυστέρηση να αρχίσει την εφαρμογή του δικού της προγράμματος, λόγω των κυρώσεων που της επιβλήθηκαν για περιπτώσεις παραβίασης των κανόνων του κράτους δικαίου.
Ωστόσο, σε ό,τι αφορά την παράταση υπάρχει η εντελώς άκαμπτη στάση της Γερμανίας, που επικαλείται και τους περιορισμούς που έχει επιβάλει το Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας, το οποίο έχει κρίνει ότι η συμμετοχή στο Ταμείο Ανάκαμψης μπορεί να έχει μόνο προσωρινή διάρκεια και με αυστηρό καθορισμό της ημερομηνίας λήξης του.
Δύο χρόνια για τα δύο τρίτα των οροσήμων...
Ο κ. Κοστέλο απηύθυνε προειδοποίησης προς την ελληνική κυβέρνηση για τον κίνδυνο απώλειας κονδυλίων, σημειώνοντας, μεταξύ άλλων ότι υπάρχει ένας πολύ μεγάλος αριθμός οροσήμων για μεταρρυθμίσεις, που αντιστοιχεί περίπου στα δύο τρίτα των συνολικών οροσήμων του ελληνικού προγράμματος, τα οποία θα πρέπει να καλυφθούν μέσα στη διετία 2025 - 2026. Εξέφρασε, πάντως, αισιοδοξία ότι το πέμπτο αίτημα χρηματοδότησης που έχει υποβάλει η Ελλάδα και εξετάζεται αυτή την περίοδο από την Επιτροπή θα εγκριθεί σύντομα.
Εκτός από τα ορόσημα των μεταρρυθμίσεων, ο κ. Κοστέλο τόνισε ιδιαίτερα τη σημασία αναθεώρησης των έργων που συζητείται τώρα μεταξύ Αθήνας και Βρυξελλών, υπογραμμίζοντας ότι από αυτή την αναθεώρηση θα εξαρτηθεί τελικά αν η χώρα θα χάσει κονδύλια.
Τέλος, έκανε μια σημαντική παρατήρηση για την ουσία και την αποτελεσματικότητα των μεταρρυθμίσεων, καλώντας την κυβέρνηση να ελέγχει πώς εξελίσσεται η εφαρμογή και τι αποτελέσματα έχουν οι παρεμβάσεις που νομοθετούνται, καθώς διαπιστώνεται, κυρίως μέσα από την έκθεση Doing Business του ΟΟΣΑ ότι υπάρχουν περιπτώσεις μεταρρυθμίσεων που δεν εφαρμόζονται σωστά ή δεν έχουν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα.
