Πόσο μακριά θα μπορούσε να εντοπίσει τα τεχνολογικά μας ίχνη (τεχνοϋπογραφές) ένας εξωγήινος πολιτισμός παρόμοιος με τον δικό μας, χρησιμοποιώντας σύγχρονη τεχνολογία, εξετάζει μια νέα μελέτη SETI, δείχοντας πόσο έχει προχωρήσει το πεδίο των τεχνοϋπογραφών. Αυτές οι τεχνοϋπογραφές περιλαμβάνουν πλανητικά ραντάρ, διαστημικές μεταδόσεις και ατμοσφαιρική ρύπανση. Τα αποτελέσματα αποκαλύπτουν ότι ορισμένα σήματα, όπως τα πλανητικά ραντάρ, θα μπορούσαν να ανιχνευθούν από χιλιάδες έτη φωτός μακριά, ενώ άλλα, όπως τα φώτα των πόλεων, είναι ορατά μόνο από πολύ κοντινές αποστάσεις.
Η έρευνα αυτή θέτει ένα σημείο αναφοράς για την ανίχνευση πολιτισμών σαν τον δικό μας και υπογραμμίζει πώς οι μελλοντικές τεχνολογικές εξελίξεις θα μπορούσαν να ενισχύσουν τόσο τη δυνατότητά μας να ανιχνεύσουμε άλλους, όσο και να εντοπιστούμε εμείς στο σύμπαν.
Από τον Drake στις σύγχρονες τεχνοϋπογραφές
Πριν από 60 χρόνια, ο Frank Drake στράφηκε προς δύο κοντινά άστρα με ένα ραδιοτηλεσκόπιο, ελπίζοντας να ανιχνεύσει σήματα εξωγήινης ζωής. Αυτή η πρωτοποριακή προσπάθεια σηματοδότησε την αρχή του SETI (Search for Extraterrestrial Intelligence – Αναζήτηση για Εξωγήινη Νοημοσύνη). Ο Drake επέλεξε άστρα σε απόσταση μόλις 10 ετών φωτός, επειδή οι υπολογισμοί του έδειχναν ότι αυτή ήταν η μέγιστη απόσταση στην οποία η τεχνολογία της εποχής μπορούσε να εντοπίσει ραδιοσήματα από τη Γη.
Έξι δεκαετίες αργότερα, η πρόοδος στην αστρονομία έχει μεταμορφώσει το SETI σε ένα ισχυρό πεδίο γνωστό ως «τεχνοϋπογραφές». Με την αναζήτηση εξωγήινων πολιτισμών να εντείνεται, ποια είναι πλέον τα σύγχρονα κριτήρια ανίχνευσης ενός εξωπλανήτη με τεχνολογικές ικανότητες παρόμοιες με τις δικές μας; Αν ο Drake επαναλάμβανε σήμερα το πείραμά του, μέχρι ποια απόσταση θα έπρεπε να ψάξει και ποια τηλεσκόπια θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει;
Η νέα μελέτη και τα ευρήματά της
Μια νέα επιστημονική εργασία απαντά ακριβώς σε αυτά τα ερωτήματα. Τιτλοφορείται «Η Γη ανιχνεύει τη Γη: Σε ποια απόσταση θα μπορούσε να ανιχνευθεί το σύνολο των τεχνοϋπογραφών της Γης με τη σημερινή τεχνολογία;» και επικεφαλής της είναι η Σοφία Σέιχ, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Ινστιτούτο SETI και μέλος του προγράμματος Categorizing Atmospheric Technosignatures (CATS), που χρηματοδοτείται από τη NASA.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι να ανιχνευθεί η ανθρώπινη δραστηριότητα από το διάστημα:
- Φώτα πόλεων
- Ρύποι στην ατμόσφαιρα
- Παρουσία δορυφόρων
- Ραδιοσήματα από δίκτυα κινητής τηλεφωνίας
- Ραντάρ που χρησιμοποιούνται για τη χαρτογράφηση πλανητών στο ηλιακό μας σύστημα
- Η ομάδα του SETI διερεύνησε μέχρι ποια απόσταση θα μπορούσαν να ανιχνευθούν αυτές οι τεχνοϋπογραφές με τη σημερινή τεχνολογία.
Τα κύρια ευρήματα:
🔹 Τα πλανητικά ραντάρ – τα ραδιοκύματα που στέλνουμε σε άλλους πλανήτες για να τους χαρτογραφήσουμε – είναι η ισχυρότερη τεχνοϋπογραφή μας. Θα μπορούσαν να ανιχνευθούν σε απόσταση έως 10.000 ετών φωτός με τα πιο ευαίσθητα ραδιοτηλεσκόπια που διαθέτουμε σήμερα.
🔹 Το Δίκτυο Βαθέως Διαστήματος (DSN), το σύστημα επικοινωνίας που χρησιμοποιούμε για διαστημικές αποστολές, θα μπορούσε να εντοπιστεί από έναν εξωγήινο πολιτισμό παρόμοιο με τον δικό μας σε απόσταση 60 ετών φωτός.
🔹 Η ατμοσφαιρική ρύπανση – δηλαδή οι τεχνητά παραγόμενοι ρύποι – θα μπορούσε να είναι ανιχνεύσιμη από την πλησιέστερη γειτονιά μας, τον Εγγύτατο Κενταύρου (4,2 έτη φωτός).
🔹 Τα σήματα κινητής τηλεφωνίας διαρρέουν στο διάστημα και θα μπορούσαν να ανιχνευθούν σε απόσταση λίγο μικρότερη από την απόσταση μέχρι τον Εγγύτατο Κενταύρου. Καθώς όμως η κινητή τηλεφωνία επεκτείνεται, στο μέλλον θα μπορούσε να καταστεί ανιχνεύσιμη σε πολύ μεγαλύτερες αποστάσεις.
🔹 Ο τεχνητός φωτισμός των πόλεων θα μπορούσε να φανεί από μια απόσταση μόλις 1/300ου ενός έτους φωτός, που αντιστοιχεί σε περίπου 2.000 φορές την απόσταση Γης-Ήλιου. Αυτό σημαίνει ότι για να δει κάποιος τα φώτα των πόλεών μας, θα έπρεπε να βρίσκεται πολύ κοντά στο Ηλιακό μας Σύστημα. Ωστόσο, αν ένας εξωπλανήτης ήταν πολύ πιο αστικοποιημένος, τότε οι τεχνητοί φωτισμοί του θα μπορούσαν να είναι ορατοί από διαστρικές αποστάσεις.
Το μέλλον της ανίχνευσης εξωγήινων πολιτισμών
Αυτή η μελέτη χαρτογραφεί τη σημερινή μας ικανότητα να ανιχνεύσουμε και να ανιχνευθούμε. Πολλές από τις τεχνοϋπογραφές μας είναι ακόμη αδύναμες για να φανούν από πολύ μακριά, αλλά καθώς η τεχνολογία μας εξελίσσεται, θα γίνουμε ικανοί να εντοπίζουμε πολιτισμούς σε διάφορα στάδια τεχνολογικής ανάπτυξης.
Ίσως, στο κοντινό μέλλον, να μπορούμε όχι μόνο να ανιχνεύουμε «δίδυμες Γαίες», αλλά και να μαθαίνουμε αν κατοικούνται από όντα που, όπως εμείς, προσπαθούν να ανακαλύψουν αν είναι μόνοι τους στο σύμπαν.
