Η «ιδιοκτησία» και η διαχείριση-εκμετάλλευση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων είναι η νέα παράμετρος στο δυσεπίλυτο κυπριακό «σταυρόλεξο», που φαίνεται ότι θα συνεχίσει να αποτελεί πηγή εντάσεων στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και παράγοντα αστάθειας στην ευρύτερη περιοχή. Γίνεται όμως και αιτία-αφορμή για την αναζήτηση συνεργασιών, οι οποίες υπαγορεύονται από οικονομικά συμφέροντα και γεωπολιτικές σκοπιμότητες.
Λίγες ώρες μετά το ναυάγιο των διαπραγματεύσεων στο Κρανς-Μοντανά, η Αγκυρα δια του πρωθυπουργού Μπεναλί Γιλντιρίμ εγείρει ανοιχτά θέμα συμμετοχής της στην εκμετάλλευση των κοιτασμάτων, ενώ ο ΥΠΕΞ Νίκος Κοτζιάς δηλώνει ξεκάθαρα ότι «λύση του Κυπριακού σημαίνει πριν απ’ όλα απομάκρυνση των κατοχικών στρατευμάτων, κατάργηση του καθεστώτος εγγυήσεων και κατάργηση κάθε αντίληψης ότι τρίτοι μπορεί να παρεμβαίνουν στο νησί».
Αθήνα και Λευκωσία επιδιώκουν τώρα να διαμορφώσουν ενιαία γραμμή και να αξιοποιήσουν τις όποιες δυνατότητες δημιουργεί η αρνητική στάση της Αγκυρας. Παράλληλα θα επιδιώξουν συνεννόηση και συνεργασία με τις άλλες πλευρές που ενδιαφέρονται για την επίλυση του προβλήματος, ώστε να καταστεί δυνατή η υλοποίηση των σχεδίων αξιοποίησης των ενεργειακών κοιτασμάτων.
Σήμερα συνεδριάζει το Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής και τις επόμενες μέρες ο υπουργός Εξωτερικών θα πραγματοποιήσει επαφές με Ευρωπαίους αξιωματούχους, πριν επισκεφθεί τη Λευκωσία για έναν ακόμη γύρο διαβουλεύσεων.
Η εκτίμηση του Κίσινγκερ
«Η Κύπρος είναι ένα πρόβλημα τόσο δύσκολο στον χειρισμό του και τόσο εξοργιστικό, όσο θα μπορούσε να απεύχεται οποιοσδήποτε διπλωμάτης», έλεγε πριν από χρόνια ο Henry Kissinger . «Το ενεργειακό δεν είναι μόνο μια απειλή για την επανένωση της Κύπρου. Είναι επίσης ο τομέας στον οποίο η αποτυχία να επιτευχθεί μια διευθέτηση θα έχει τις πιο καταστροφικές συνέπειες για την ευρύτερη περιοχή».
Στην ανατολική Μεσόγειο οι επικαλυπτόμενες εδαφικές διεκδικήσεις και η σύνθετη γεωγραφία σημαίνουν ότι η οποιαδήποτε αξιοποίηση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων προϋποθέτει συνεργασία μεταξύ πολλών χωρών.
• Τα σχέδια να σταλεί φυσικό αέριο από το Ισραήλ προς την Τουρκία για παράδειγμα, απαιτούν την κατασκευή αγωγού φυσικού αερίου μέσω της κυπριακής ΑΟΖ. Για να γίνει, χρειάζεται έγκριση της κυπριακής κυβέρνησης, η οποία είναι απίθανο να την χορηγήσει χωρίς μια διευθέτηση που θα εξομάλυνε τις σχέσεις της με την Τουρκία
• Για να γίνουν αγωγοί που θα διοχετεύουν το φυσικό άεριος της Κύπρου ή του Ισραήλ προς την Ευρώπη μέσω της Ελλάδας, πρέπει προηγουμένως η Κύπρος, η Ελλάδα και η Τουρκία να διευθετήσουν τα θαλάσσια σύνορά τους – μια εξαιρετικά δύσκολη συμφωνία
Στην πραγματικότητα, χωρίς την συνεργασία μεταξύ της Κύπρου, της Αιγύπτου, του Ισραήλ και της Τουρκίας, το μεγαλύτερο μέρος του φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο απλά «θα μείνει στο υπέδαφος».
Πολύπλευρες επιπτώσεις
Το συνεχιζόμενο αδιέξοδο έχει μια σειρά από άλλες αρνητικές επιπτώσεις. Κατ’ αρχήν, στέκεται στον δρόμο των φιλοδοξιών της Τουρκίας να ενταχθεί στην ΕΕ. Η Κύπρος, ήδη κράτος-μέλος, έχει σταθερά μπλοκάρει προενταξιακές διαδικασίες και θα συνεχίσει να το πράττει.
Η Τουρκία ορθώνει επίσης φραγμούς και επιβάλλει περιορισμούς που θίγουν κυπριακά συμφέροντα. Απαγορεύει σε πλοία υπό κυπριακή σημαία να χρησιμοποιούν τουρκικά λιμάνια –κάτι αρνητικό και για τις δύο πλευρές, καθώς η Κύπρος έχει τον δέκατο μεγαλύτερο εμπορικό στόλο στον κόσμο.
Το τουρκοκυπριακό ψευδοκράτος μένει έξω από την κατανομή ευρωπαϊκών κονδυλίων και από τα χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ για την Κύπρο. Παραμένει εξαρτημένο οικονομικά από την Τουρκία, η οποία θέλει να διατηρεί τον απόλυτο έλεγχο και να υπαγορεύει κινήσεις στην ηγεσία της τουρκοκυπριακής κοινότητας.
Εκτός από τον πολιτικό έλεγχο, υπάρχει και η οικονομική επικυριαρχία. Τουρκικές εταιρείες κυριαρχούν σε όλους τους επιχειρηματικούς τομείς. Χρησιμοποιούν μάλιστα την έλλειψη διεθνούς αναγνώρισης του ψευδοκράτους για να δραστηριοποιηθούν με τους λιγότερους δυνατούς περιορισμούς και να εκμεταλλευτούν τοπική και εισαγόμενη εργασία.
Η διαιώνιση του προβλήματος βλάπτει όλες τις πλευρές – ακόμη και την Τουρκία που επενδύει βραχυπρόθεσμα στην όξυνση και στη δημιουργία εντάσεων. Τα οικονομικά συμφέροντα που συνδέονται με τους υδρογονάνθρακες θα συνεχίσουν να πιέζουν για διευθετήσεις.
Με πληροφορίες από premium.paratiritis.gr
