Με ένα διπλωματικό ελιγμό υψηλού επιπέδου, η Γερμανίδα καγκελάριος, Άνγκελα Μέρκελ, άφησε να «καεί» η γερμανική, χριστιανοδημοκρατική υποψηφιότητα του Μάνφρεντ Βέμπερ για τη διαδοχή Γιούνκερ στην Κομισιόν, ώστε πετύχει το σημαντικότερο πολιτικό στόχο του Βερολίνου, αυτή την περίοδο: να τοποθετηθεί ο διοικητής της Bundesbank, Γιενς Βάιντμαν, στη θέση του Μάριο Ντράγκι, ώστε να επανέλθει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πιο κοντά στην «ορθόδοξη» νομισματική πολιτική της Γερμανίας.
Διπλωματικοί παρατηρητές στις Βρυξέλλες, αποτιμώντας την άκαρπη Σύνοδο Κορυφής για την επιλογή προσώπων που θα καταλάβουν τις κορυφαίες θέσεις στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, επισημαίνουν την ευκολία με την οποία η Γερμανίδα καγκελάριος αποδέχθηκε να μην προωθηθεί στη θέση του προέδρου της Κομισιόν ο Γερμανός Χριστιανοδημοκράτης υποψήφιος και νικητής των ευρωεκλογών με το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα. Αυτή η φαινομενική "υποχώρηση" αποτελεί το πρώτο και αναγκαίο βήμα για ένα τελικό συμβιβασμό στις 30 Ιουνίου, στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής, βάσει του οποίου η ΕΚΤ θα γίνει... "γερμανική".
Πρώτος στόχος του Βερολίνου αυτή την περίοδο δεν είναι η άσκηση μεγαλύτερης επιρροής στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά η «διόρθωση πορείας» της ΕΚΤ. Στη Γερμανία υπάρχει έντονη δυσφορία για τις πολιτικές της περιόδου Ντράγκι, που σχεδόν εκμηδένισαν τις αποδόσεις των γερμανικών αποταμιεύσεων.
Σύμφωνα με τη γερμανική αντίληψη, οι επιλογές Ντράγκι έφεραν την κεντρική τράπεζα πολύ κοντά στην απαγορευμένη νομισματική χρηματοδότηση κυβερνήσεων, μέσω του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE), αλλά και του προγράμματος OMT, που προβλέπει απευθείας αγορές ομολόγων κυβερνήσεων που εφαρμόζουν σταθεροποιητικό πρόγραμμα με εξωτερική επιτήρηση. Ένα πρόγραμμα που ανακοινώθηκε από τον Ντράγκι, το 2012, και δεν χρειάσθηκε να εφαρμοσθεί, αφού οι αγορές πείσθηκαν ότι η ΕΚΤ θα μπορούσε να διασώσει την Ιταλία, μέσω του OMT.
Η Γερμανία επιδιώκει τώρα να επαναφέρει την ΕΚΤ στην οδό της νομισματικής ορθοδοξίας, δηλαδή πιο κοντά στην πολιτική της Bundesbank. Ξέρει βέβαια ότι το... ποτάμι είναι δύσκολο να γυρίσει πίσω, όχι μόνο γιατί οι αγορές υποστηρίζουν τη συνέχιση της πολιτικής Ντράγκι, αλλά και επειδή η "Νότια Συμμαχία" στο διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ, υπό την ηγεσία της Τράπεζας της Γαλλίας, δεν θα επιτρέψει σε ένα Γερμανό πρόεδρο της ΕΚΤ να επαναφέρει την τράπεζα στην προ Ντράγκι εποχή.
Οι αγορές και η "συμμαχία των Νοτίων"
Ο Γάλλος πρόεδρος, Εμ. Μακρόν, ήταν πάντα αρνητικός στην ιδέα της προώθησης Βάιντμαν στην ΕΚΤ, αλλά πιθανότατα θα αποδεχθεί τελικά τη γερμανική υποψηφιότητα, προκειμένου να τοποθετηθεί Γάλλος, όπως ο πρώην επίτροπος Μισέλ Μπαρνιέ, στην ηγεσία της Κομισιόν.
Άλλωστε, ο Βάιντμαν έχει φροντίσει να αλλάξει στάση σε βασικά θέματα που είχαν ενοχλήσει την Γαλλία, αναγνωρίζοντας πρόσφατα ότι το πρόγραμμα OMT είναι νόμιμο, αφού εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, και αποτελεί μέρος της τρέχουσας πολιτικής της ΕΚΤ. Υπενθυμίζεται ότι ο Βάιντμαν είχε φθάσει στο σημείο να καταθέσει ως μάρτυρας σε γερμανικό δικαστήριο για να υπογραμμίσει ότι δεν είναι νόμιμο το OMT, επειδή αντιβαίνει την απαγόρευση νομισματικής χρηματοδότησης των κυβερνήσεων.
Μεγάλο ερώτημα είναι αν θα δεχθεί και η Ιταλία τη γερμανική υποψηφιότητα, καθώς είναι γνωστό ότι, αν εγκαταλειφθούν οι πολιτικές Ντράγκι, η χώρα θα βρεθεί πολύ σύντομα μπροστά σε αδιέξοδο, λόγω της χαμηλής ανάπτυξης, των δημοσιονομικών προβλημάτων και της πιθανότατης αύξησης του κόστους χρηματοδότησης από την αγορά. Η κυβέρνηση Κόντε, πάντως, είναι «στριμωγμένη» αυτή την περίοδο, λόγω της κόντρας με την Κομισιόν για τα δημοσιονομικά, και είναι δύσκολο να επιχειρήσει να μπλοκάρει τον Βάιντμαν, εάν η Γαλλία έχει συμφωνήσει με την υποψηφιότητά του.
Προειδοποιήσεις για κινδύνους
Πάντως, κορυφαίοι αναλυτές, όπως ο αρθρογράφος και διευθυντικό στέλεχος των “Financial Times”, Μάρτιν Γουλφ, προειδοποιούν ότι είναι επικίνδυνο για τη νομισματική ένωση να αναλάβει την ΕΚΤ ο Βάιντμαν. «Η πιο ριψοκίνδυνη επιλογή θα ήταν με διαφορά ο Γιενς Βάιντμαν, ο πρόεδρος της Bundesbank», έγραψε πρόσφατα ο Γουλφ. «Ο κ. Βάιντμαν έχει αντιταχθεί σε πολλούς από τους νεωτερισμούς του κ. Ντράγκι, συμπεριλαμβανομένου και του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης. Kατέθεσε μάλιστα ενάντια στο πρόγραμμα OMT ενώπιον του γερμανικού συνταγματικού δικαστηρίου. Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ μπορεί να είναι σε θέση να τον αναγκάσει να κάνει το σωστό, σε περίοδο κρίσης. Αλλά αυτός θα ήταν ένας τρελός τρόπος να διοικηθεί μια τράπεζα».
Ο Γερμανός οικονομολόγος, Κρίστιαν Όντενταλ, επικεφαλής οικονομολόγος του Center for European Reform, τόνισε πρόσφατα, με κίνδυνο να χάσει το γερμανικό του διαβατήριο, όπως είπε, ότι όχι μόνο ο Βάιντμαν, αλλά γενικότερα ένας Γερμανός, δεν θα πρέπει να αναλάβει τη θέση του προέδρου της ΕΚΤ, γιατί οι θέσεις της Γερμανίας για τη νομισματική πολιτική είναι υπερβολικά συντηρητικές και η χώρα έχει ήδη πολύ μεγάλη επιρροή στην άσκηση πολιτικής στην ευρωζώνη, μέσα από το Eurogroup και τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας. Η ευρωζώνη έχει ανάγκη τολμηρής νομισματικής πολιτικής και ο Βάιντμαν, ως κορυφαίος επικριτής του Ντράγκι, είναι εντελώς ακατάλληλος για να την εφαρμόσει, τόνισε ο Όντενταλ.
