Τον οδικό χάρτη προς την αποκατάσταση της ομαλής λειτουργίας του χώρου Σένγκεν έως το Δεκέμβριο του 2016 παρουσίασε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η Επιτροπή παρουσίασε συγκεκριμένα βήματα για να επιστρέψει η ΕΕ στην κανονική διαχείριση των εξωτερικών και εσωτερικών συνόρων της, επισημαίνοντας ότι η δημιουργία του χώρου Σένγκεν, χωρίς εσωτερικά σύνορα έχει σημαντικά οφέλη για τους Ευρωπαίους πολίτες και τις επιχειρήσεις, όμως τους τελευταίους μήνες το σύστημα έχει δοκιμαστεί σοβαρά λόγω της προσφυγικής κρίσης.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Επιτροπής, η επαναφορά των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα του χώρου Σένγκεν θα δημιουργήσει άμεσο κόστος μεταξύ 5 και 18 δισ. ευρώ ετησίως (ή 0,05% -0,13% του ΑΕΠ). Ως παράδειγμα, η Επιτροπή επισημαίνει ότι κράτη-μέλη όπως η Πολωνία, η Ολλανδία και η Γερμανία, θα επιβαρυνθούν με πρόσθετες δαπάνες πάνω από 500 εκατομμύρια ευρώ για την οδική μεταφορά των εμπορευμάτων τους. Επίσης, στην Ισπανία και στην Τσεχία οι επιχειρήσεις εκτιμάται ότι θα επιβαρυνθούν με πρόσθετο κόστος πάνω από 200 εκατομμύρια ευρώ. Για την επαναφορά των συνοριακών έλεγχων χρειάζονται 1,7 εκατομμύρια εργαζόμενοι και περίπου 2,5 έως 4,5 δισ. ευρώ για τον χρόνο που χάνεται στους ελέγχους. Τουλάχιστον 13 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις τουριστών θα μπορούσαν να χαθούν, με συνολικό κόστος 1,2 δισ. ευρώ και τουλάχιστον 1,1 εκατομμύρια ευρώ σε διοικητικές δαπάνες θα πρέπει να καταβληθούν από τις κυβερνήσεις, λόγω της ανάγκης για αύξηση του προσωπικού στα σύνορα.
Η Επιτροπή τονίζει ότι η Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή θα πρέπει να τεθεί σε λειτουργία κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και γι’ αυτό καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να εγκρίνουν την πρόταση της Επιτροπής για δημιουργία του οργανισμού, όχι αργότερα από τον Ιούνιο. Επίσης, η Επιτροπή καλεί τα κράτη-μέλη και τον Frontex να ξεκινήσουν ήδη τις απαραίτητες προετοιμασίες για τη δομή του νέου οργανισμού, προσδιορίζοντας το αναγκαίο ανθρώπινο δυναμικό και τους τεχνικούς εξοπλισμούς, ενώ παράλληλα τα κράτη-μέλη καλούνται να παράσχουν μεγαλύτερη στήριξη στις υφιστάμενες επιχειρήσεις του Frontex.
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, όπως αναφέρει ανταπόκριση του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων, η Επιτροπή τονίζει ότι πρέπει να της παρασχεθεί άμεση υποστήριξη, επισημαίνοντας ότι τα εξωτερικά σύνορα της χώρας υφίστανται τεράστια πίεση λόγω των προσφυγικών ροών και υπάρχει άμεση ανάγκη να αντιμετωπιστούν οι υφιστάμενες ελλείψεις στην διαχείριση των συνόρων.
Συγκεκριμένα, επισημαίνοντας τα βήματα που πρέπει να ληφθούν τους επόμενους μήνες, η Επιτροπή τονίζει ότι πρέπει να συνεχιστεί η συνεργασία μεταξύ των εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής και των ελληνικών αρχών, να γίνεται 100% ταυτοποίηση και καταγραφή των εισερχομένων και να διενεργούνται συστηματικοί έλεγχοι ασφαλείας με τις βάσεις δεδομένων.
Επίσης, η Ελλάδα πρέπει να παρουσιάσει ένα σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση των συστάσεων της Αξιολόγησης Σένγκεν και μια εκτίμηση αναγκών που θα επιτρέψει σε άλλα κράτη-μέλη, σε οργανισμούς της ΕΕ και στην Επιτροπή να παράσχουν έγκαιρη υποστήριξη
Αν χρειαστεί, ως τις 22 Μαρτίου, ο Frontex θα πρέπει άμεσα να ενισχύσει τις ομάδες της Ευρωπαϊκής Συνοροφυλακής και να καλέσει τα κράτη-μέλη να συνεισφέρουν σε αυτήν την προσπάθεια. Τα κράτη-μέλη θα πρέπει να ανταποκριθούν εντός 10 ημερών, συνεισφέροντας ανθρώπινο δυναμικό και τεχνικό εξοπλισμό.
Παράλληλα, η Επιτροπή τονίζει ότι θα πρέπει να εφαρμοστεί το Κοινό Σχέδιο Δράσης ΕΕ-Τουρκίας, καθώς και το εθελοντικό πρόγραμμα εισδοχής για ανθρωπιστικούς λόγους με την Τουρκία , προκειμένου να υπάρξει γρήγορη μείωση του αριθμού των αφίξεων στην Ελλάδα.
Η Επιτροπή ζητά, ακόμη, την αποτελεσματικότερη εφαρμογή των προγραμμάτων μετεγκατάστασης και περισσότερες επιστροφές στην Τουρκία και στις χώρες προέλευσης, προκειμένου να μειωθεί η πίεση στην Ελλάδα.
Η Επιτροπή επισημαίνει ότι ο αριθμός των μεταναστών στην Ελλάδα αυξάνεται, καθώς οι έλεγχοι στα σύνορα κατά μήκος της διαδρομής των Δυτικών Βαλκανίων έχουν ενταθεί και η ροή των μεταναστών συνεχίζεται. Για το λόγο αυτό, η Επιτροπή επισημαίνει ότι τα κράτη-μέλη πρέπει να επιταχύνουν την εφαρμογή των αποφάσεων μετεγκατάστασης.
Εξάλλου, η Επιτροπή τονίζει ότι πρέπει να σταματήσει η πολιτική προώθησης των προσφυγικών κυμάτων από χώρα σε χώρα («wave through approach»), κάτι το οποίο είναι σαφές και στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 18ης και 19ης Φεβρουαρίου. Τονίζει, επίσης, ότι τα κράτη-μέλη οφείλουν να επιτρέπουν την πρόσβαση στις διαδικασίες ασύλου για όλες τις αιτήσεις που υποβάλλονται στα σύνορά τους.
Στη συνέχεια, η απόφαση για το ποιο Κράτος- Μέλος είναι υπεύθυνο για τη διαχείριση αυτής της αίτησης θα πρέπει να λαμβάνεται σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό δίκαιο, και συγκεκριμένα σύμφωνα με το υπάρχον σύστημα του Δουβλίνου. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να υπάρχει μια ευκαιρία ώστε να επιστρέφονται οι αιτούντες άσυλο στην πρώτη χώρα εισόδου. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή προτίθεται να παρουσιάσει την αξιολόγηση της για τη δυνατότητα επαναφοράς των μεταφορών του Δουβλίνου προς την Ελλάδα πριν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου.
Σε ό,τι αφορά τους προσωρινούς ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα η Επιτροπή τονίζει ότι θα πρέπει να παραμείνουν για «εξαιρετικές καταστάσεις» και ανάλογα με το στόχο της επιστροφής σε μια κανονική κατάσταση το συντομότερο δυνατό.
Η Επιτροπή επισημαίνει ότι αν οι μεταναστευτικές πιέσεις και οι σοβαρές ελλείψεις στον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων συνεχιστούν μετά τις 12 Μαΐου, η Επιτροπή θα πρέπει να υποβάλει πρόταση βάσει του άρθρου 26 (2) του Κώδικα Συνόρων του Σένγκεν, συνιστώντας στο Συμβούλιο μια συνεκτική Ευρωπαϊκή προσέγγιση για τους ελέγχους των εσωτερικών συνόρων, μέχρι να διορθωθούν οι δομικές ελλείψεις. Η Επιτροπή θα είναι προετοιμασμένη να ενεργήσει χωρίς καθυστέρηση, προτείνοντας συνοριακούς ελέγχους μόνο στα τμήματα των συνόρων, όπου είναι αναγκαίο.
Στόχος της Επιτροπής είναι να είναι να αρθούν όλοι οι εσωτερικοί έλεγχοι στα εσωτερικά σύνορα μέχρι τον Δεκέμβριο, έτσι ώστε η ζώνη Σένγκεν να επιστρέψει στην ομαλότητα μέχρι το τέλος του 2016.
