Κραυγή αγωνίας από τους Ευρωπαίους τραπεζίτες

Αρκετοί κορυφαίοι ευρωπαίοι τραπεζίτες εκφράζουν έντονες ανησυχίες προς την  Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για τους κινδύνους των αρνητικών επιτοκίων, καθώς αναμένεται νέα μείωση των επιτικίων στη σημερινή συνεδρίαση της ΕΚΤ.

Η ΕΚΤ αναμένεται να μειώσει επιτόκιο καταθέσεων κατά 10 μονάδες βάσης στο -0,4% έτσι ώστε να συνεχίσει την «μάχη» που δίνει ενάντια στο χαμηλό πληθωρισμό και να τονώσει την οικονομική ανάπτυξη στην Ευρωζώνη.

Οι ευρωπαίοι τραπεζίτες έχουν θορυβηθεί από την αρνητική επίδραση που έχει στην κερδοφορία τους η πολιτική των αρνητικών επιτοκίων καθώς δεν μπορούν να τα μετακυλίσουν στους απλούς πελάτες τους, προσθέτοντας ανησυχίες για την χρηματοπιστωτικής σταθερότητας σε ορισμένα μέρη της ευρωζώνης.

Ο Ανδρέας Treichl, διευθύνων σύμβουλος της Erste Bank της Αυστρίας, δήλωσε στους Financial Times ότι μια άλλη περικοπή στα επιτόκια θα μπορούσε να ενθαρρύνει χρηματοπιστωτικές «φούσκες», να βλάψει την οικονομική ανάπτυξη και να οδηγήσει στη δημιουργία «κοινωνικών ανισοτήτων» τιμωρώντας τους αποταμιευτές.

Ο José García Cantera, επικεφαλής των οικονομικών υπηρεσιών της Santander Bank, πρόσθεσε ότι οι τράπεζες που θα λάβουν το μεγαλύτερο χτύπημα στα κέρδη τους, εάν τα επιτόκια μειώωθούν εκ νέου θα είναι εκείνες που είναι λιγότερο ικανές να το αντέξουν.

Την περασμένη εβδομάδα, ο Sergio Ermotti, διευθύνων σύμβουλος  της UBS, προειδοποίησε ότι τα υπερβολικά χαμηλά επιτόκια αναγκάζουν τις τράπεζες να επεκταθούν σε πάρα πολλά δάνεια υψηλού κινδύνου, επειδή «δεν ξέρουν τι να κάνουν» με τις καταθέσεις τους.

Οι τραπεζίτες εκτιμούν ότι θα έχουν τις απαραίτητες αποδείξεις για τα προβλήματα που δημιουργεί η πολιτική των αρνητικών επιτοκίων στα μέσα Απριλίου, όταν η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Τραπεζών θα παρουσιάσει τα αποτελέσματα για το σε ποιο βαθμό επηρεάζονται τα μέλη της.

Η ΕΚΤ εξετάζει τρόπους για την προστασία των τραπεζών από ορισμένες από τις επιπτώσεις των αρνητικών επιτοκίων. Τον περασμένο μήνα ο  Vitor Constâncio, αντιπρόεδρος της ΕΚΤ, άφησε να εννοηθεί ότι η ΕΚΤ θα μπορούσε να ακολουθήσει την Τράπεζα της Ιαπωνίας και να εισαγάγει ένα σύστημα κλιμακωτής ποσόστοσης έτσι ώστε να εξαιρεθούν ορισμένες τραπεζικές καταθέσεις.

Ωστόσο ένα τέτοιο ενδεχόεμενο θα άμβλυνε την αποτελεσματικότητα της πολιτικής των αρνητικών επιτοκίων, ενώ παράλληλα εκφράζονται και αντίθετες φωνές που τονίζουν δεν είναι δουλειά της ΕΚΤ η προστασία της κερδοφορίας των τραπεζών.

Ο Huw van Steenis, αναλυτής της Morgan Stanley, δήλωσε ότι τα αρνητικά επιτόκια αποτελούν ένα «επικίνδυνο πείραμα» για τις τράπεζες, καθώς διαβρώνουν τα κέρδη του κλάδου, δίνυν κίνητρα για συρρίκωνση του δανεισμού και διατασρράσουν τη  χρηματοδότηση των τραπεζών.

Η Morgan Stanley εκτιμά ότι οι τράπεζες στην περιφέρεια της Ευρώπης θα είναι πιο ευαίσθητες, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας Banca Monte dei Paschi di Siena και της ισπανική Banco Popular, ενώ και η γερμανική Commerzbank και η Crédit Agricole θα αντιμετωπίσουν προβλήματα.

Ο Helge Pedersen, επικεφαλής οικονομολόγος της Nordea ο οποίος ηγείται της έρευνας της EBF  σχετικά με την επίδραση των αρνητικών επιτοκίων, δήλωσε ότι τράπεζες στη Δανία αντιμετώπισαν τα αρνητικά επιτόκια  χρεώνοντας εταιρικούς πελάτες, αλλά όχι τα νοικοκυριά, για τις καταθέσεις.

Τα επιτόκια στη Δανία πέρασαν σε αρνητικό έδαφος το 2012, αλλά η κατάσταση δεν είναι τόσο σοβαρή για τις τράπεζες της χώρας σε σχέση με εκείνα της ευρωζώνης.

Αυτό συμβαίνει επειδή η Κεντρική Τράπεζα της Δανίας έχει ένα δυαδικό σύστημα που  επιτρέπει στις τράπεζες να διατηρούν ένα σταθερό ποσό των καταθέσεων με  0% και το υπόλοιπο με αρνητικό επιτόκιο. Η ΕΚΤ έχει εξετάσει παρόμοιες κινήσεις.

Ο κ. Pedersen δήλωσε ότι τα αρνητικά επιτόκια θα μπορούσαν, κατά ειρωνεία της τύχης, να εμποδίσουν τη δημιουργία πίστωσης επειδή οι τράπεζες θα μπορούσαν να αυξήσουν τα επιτόκια δανεισμού για να αντισταθμίσουν τα χρήματα που χάνουν τις καταθέσεις.

«Αυτό είναι ένα από τα μεγάλα ρίσκα», είπε. «Αν η απάντηση από τις τράπεζες είναι να αυξηθούν τα επιτόκια δανεισμού τότε δεν θα δείτε οποιοδήποτε είδος της αύξησης της δανειοδοτικής δραστηριότητας.