Στην απορρόφηση πάμε καλά, όμως τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης αργούν να φθάσουν στην οικονομία. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία από την Τράπεζα της Ελλάδος, στο σκέλος των επιδοτήσεων λιγότερα από τα μισά κονδύλια που έχουν απορροφηθεί (ποσοστό 48%) έχουν φθάσει στους τελικούς αποδέκτες, δηλαδή σε δημόσιους φορείς και ιδιωτικές εταιρείες που υλοποιούν έργα.
Η ΤτΕ επισημαίνει στο τελευταίο αγγλόφωνο δελτίο της για την οικονομία ότι «τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης απορροφώνται, αλλά παρατηρείται ότι η μεταφορά στους τελικούς αποδέκτες μετατίθεται αργότερα (backloading)». Όπως διαπιστώνεται όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στις περισσότερες χώρες που υλοποιούν προγράμματα του Ταμείου Ανάκαμψης, γραφειοκρατικές δυσκολίες και διαχειριστικές αδυναμίες προκαλούν καθυστερήσεις, οι οποίες εκθέτουν τα κράτη μέλη στον κίνδυνο του «ξαφνικού θανάτου» στο τέλος του 2026.
Όπως είναι γνωστό, κατ' απαίτηση των χωρών του Βορρά, το Ταμείο Ανάκαμψης έχει πολύ αυστηρά χρονοδιαγράμματα και όσα έργα δεν έχουν χρηματοδοτηθεί εγκαίρως, ως τα τέλη του 2026, θα χάσουν τους χρηματοδοτικούς πόρους, εάν δεν υπάρξει κάποια ευρωπαϊκή συμφωνία για παράταση.
Σύμφωνα με τον απολογισμό από την ΤτΕ,
- Η Ελλάδα προοδεύει καλά σε σύγκριση με τους ομολόγους της όσον αφορά τις εισπράξεις του ΤΑΑ με βάση την επιτυχή ολοκλήρωση των αντίστοιχων οροσήμων και στόχων. Μέχρι στιγμής, η Ελλάδα έχει λάβει 18,2 δισ. ευρώ από τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (8,6 δισ. ευρώ για επιχορηγήσεις και 9,6 ευρώ για δάνεια), δηλαδή το 51% του συνολικού κονδυλίου των 36 δισ. ευρώ (που είναι μεταξύ των κορυφαίων χωρών πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ), έχοντας ολοκληρώσει επιτυχώς το 28% των συνολικών ορόσημων.
- Τον Δεκέμβριο του 2024 η Ελλάδα υπέβαλε την 5η αίτηση πληρωμής συνολικού ύψους 3,1 δισ. ευρώ (εκ των οποίων 1,3 δισ. ευρώ για επιχορηγήσεις και 1,8 δισ. ευρώ για δάνεια). Συμπεριλαμβανομένου αυτού του ποσού, η Ελλάδα θα έχει λάβει συνολικά 21,3 δισ. ευρώ ή το 64% του συνολικού φακέλου έχοντας ολοκληρώσει επιτυχώς το 36% του συνολικού ορόσημου.
Υστερήσεις στην εκτέλεση
- Εκτέλεση: Η δανειακή συνιστώσα (υπογραφή συμβάσεων) προχωρά σύμφωνα με το αρχικό χρονοδιάγραμμα. Ωστόσο, η συνιστώσα της επιχορήγησης (εκτέλεση πληρωμών) έχει καθυστερήσει περισσότερο από ό,τι είχε αρχικά προβλεφθεί, κυρίως λόγω του μεγαλύτερου διοικητικού φόρτου από ό,τι αναμενόταν αρχικά, όπως παρατηρήθηκε επίσης στις περισσότερες χώρες της ΕΕ.
- Επιχορηγήσεις: Από το συνολικό κονδύλι των €18,2 δισ., οι ταμειακές εισπράξεις από την ΕΕ ανέρχονται σε €8,6 δισ. Μέχρι τον Ιούνιο του 2024 έχει εγκριθεί το σύνολο του φακέλου του έργου, εκ των οποίων 4,13 δισ. ευρώ έχουν εκταμιευθεί σε επιχειρήσεις. Άλλα 4,5 δισ. ευρώ έχουν μεταφερθεί από το κράτος σε άλλους φορείς της γενικής κυβέρνησης μέχρι τον Δεκέμβριο του 2024.
- Δάνεια: Επί συνολικού κονδυλίου 17,7 δισ. ευρώ, οι ταμειακές εισπράξεις από την ΕΕ ανέρχονται σε 9,6 δισ. ευρώ. Μέχρι τον Δεκέμβριο του 2024 είχαν εκταμιευθεί 3,1 δισ. ευρώ σε επιχειρήσεις. Τα συμβασιοποιημένα έργα ανέρχονται σε €7,1 δισ.
Κρίσιμο έτος το 2025
Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, το 2025 θα είναι το κρίσιμο έτος για τα προγράμματα του Ταμείου Ανάκαμψης, καθώς αναμένεται η κορύφωσή τους. Ο συνολικός προϋπολογισμός δημοσίων επενδύσεων, μαζί με τα κονδύλια του Ταμείου, θα εκτιναχθεί πάνω από 14 δισ. ευρώ, σε επίπεδα ρεκόρ.
Ειδικότερα, το ΙΟΒΕ σημειώνει ότι «αναμένεται αύξηση των εσόδων του ΠΔΕ+ΤΑΑ το 2025 κατά 25,2% σε σχέση με πέρυσι, κυρίως λόγω των αυξημένων εσόδων του ΤΑΑ (+€1.298 εκατ.). Οι δαπάνες του ΠΔΕ+ΤΑΑ αναμένεται ότι θα ανέλθουν σε €14.100 εκατ. (+7,2% σε σχέση με πέρυσι) το 2025, εκ των οποίων €9.200 εκατ. αφορούν το ΠΔΕ, με κατανομή της συνολικής δαπάνης μεταξύ των έργων που θα συγχρηματοδοτηθούν από πόρους της ΕΕ, ύψους €6.450 εκατ. και εκείνων που θα χρηματοδοτηθούν αποκλειστικά από εθνικούς πόρους, ύψους €2.750 εκατ.
Το όριο των δαπανών για την υλοποίηση δράσεων που χρηματοδοτούνται από το σκέλος των επιχορηγήσεων του ΤΑΑ ανέρχεται σε €4.900 εκατ. για το 2025, πέραν του ορίου δαπανών που αφορά στο εθνικό και στο συγχρηματοδοτούμενο σκέλος του προϋπολογισμού δημοσίων επενδύσεων».
