Πενθήμερη περιοδεία στην Ασία ξεκίνησε ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, με στόχο να ενισχύσει τη διαπραγματευτική του ισχύ σε ένα γεωοικονομικό πεδίο που έχει ταραχθεί από τις εμπορικές του πολιτικές. Κεντρικός σταθμός του ταξιδιού του θα είναι η πολυαναμενόμενη συνάντηση με τον Κινέζο πρόεδρο, Σι Τζινπίνγκ στη Νότια Κορέα, σε μια κρίσιμη στιγμή για τις σχέσεις Ουάσιγκτον–Πεκίνου.
Η περιοδεία, η πρώτη του Τραμπ στην περιοχή και η μακρύτερη στο εξωτερικό από την έναρξη της δεύτερης θητείας του τον Ιανουάριο, περιλαμβάνει επισκέψεις στη Μαλαισία, την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα. Ο Αμερικανός πρόεδρος επιδιώκει να εξασφαλίσει συμφωνίες για εμπόριο, κρίσιμα ορυκτά και κατάπαυση πυρός σε περιφερειακές συγκρούσεις, πριν περάσει στο πιο δύσκολο κεφάλαιο: τις συνομιλίες με τον Σι.
Παράλληλα, προσπαθεί να διατηρήσει το πιο σημαντικό διπλωματικό επίτευγμα της δεύτερης θητείας του, την εύθραυστη εκεχειρία στην κρίση Ισραήλ–Γάζας, την ώρα που ο πόλεμος στην Ουκρανία και ο εμπορικός ανταγωνισμός με την Κίνα συνεχίζονται.
Τεταμένες σχέσεις
Οι ΗΠΑ και η Κίνα έχουν επιβάλει εκατέρωθεν υψηλούς δασμούς και απειλούν με αναστολή εμπορίου σε στρατηγικούς τομείς όπως οι τεχνολογίες και τα κρίσιμα ορυκτά. Παρά την επιθυμία και των δύο πλευρών να σταθεροποιήσουν τη σχέση τους, αξιωματούχοι αναγνωρίζουν ότι δεν αναμένεται θεαματικό "breakthrough" που θα αποκαθιστούσε τους όρους εμπορίου προ του 2025.
Αντίθετα, οι προπαρασκευαστικές συνομιλίες επικεντρώνονται στη διαχείριση των διαφωνιών και σε περιορισμένες βελτιώσεις. Ένα προσωρινό πλαίσιο συμφωνίας θα μπορούσε να περιλαμβάνει μερική άρση δασμών, διατήρηση των υφιστάμενων συντελεστών ή δέσμευση του Πεκίνου να αγοράσει αμερικανικά προϊόντα, όπως σόγια ή αεροσκάφη της Boeing.
Σε αντάλλαγμα, η Ουάσιγκτον θα μπορούσε να επιτρέψει μεγαλύτερη ροή προηγμένων ημιαγωγών προς την Κίνα, ενώ το Πεκίνο θα χαλάρωνε τους περιορισμούς στις εξαγωγές σπάνιων γαιών, που έχουν προκαλέσει την οργή του Τραμπ.
Ωστόσο, όπως παραδέχονται στελέχη και από τις δύο πλευρές, υπάρχει το ενδεχόμενο οι συνομιλίες να καταλήξουν χωρίς αποτέλεσμα.
«Ανεπίσημη συνομιλία» ή κανονική συνάντηση;
Ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ περιέγραψε τη συνάντηση Τραμπ–Σι ως μια «ανεπίσημη συνομιλία στο περιθώριο», όμως ο ίδιος ο Τραμπ ανέφερε ότι θα είναι «αρκετά μακρά» ώστε να επιτρέψει «την επίλυση πολλών θεμάτων και αμφιβολιών».
Το Πεκίνο, πάντως, ούτε καν έχει επιβεβαιώσει επίσημα ακόμη ότι η συνάντηση θα πραγματοποιηθεί.
Πολιτικές ισορροπίες στην Ασία
Στη διάρκεια της περιοδείας του, ο Τραμπ θα συμμετάσχει στη σύνοδο της Ένωσης Χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN) στην Κουάλα Λουμπούρ, όπου ενδέχεται να εποπτεύσει την υπογραφή συμφωνίας εκεχειρίας ανάμεσα στην Ταϊλάνδη και την Καμπότζη, η οποία θα τερματίσει τις χειρότερες συγκρούσεις των τελευταίων ετών μεταξύ των δύο χωρών.
Πριν από τη Μαλαισία, το Air Force One θα πραγματοποιήσει στάση ανεφοδιασμού στο Κατάρ, όπου ο Τραμπ θα συναντήσει για λίγο τον εμίρη και τον πρωθυπουργό της χώρας, βασικούς μεσολαβητές στην κρίση της Γάζας.
Από εκεί, θα μεταβεί στην Ιαπωνία για συνάντηση με τη νέα πρωθυπουργό Σανάε Τακαΐτσι, η οποία αναμένεται να επιβεβαιώσει την πρόθεση του Τόκιο να αυξήσει τις στρατιωτικές δαπάνες και να προχωρήσει σε επενδύσεις 550 δισ. δολαρίων στις ΗΠΑ, στο πλαίσιο του προγράμματος "American Manufacturing Program" που προωθεί ο Τραμπ.
Η περιοδεία θα ολοκληρωθεί στη Νότια Κορέα, όπου προγραμματίζεται το τετ α τετ με τον Σι, πριν από τη διεθνή σύνοδο για το εμπόριο στη Μπουσάν.
Προοπτική εμπορικής κλιμάκωσης
Ο Τραμπ έχει προειδοποιήσει ότι, εάν δεν υπάρξει συμφωνία με το Πεκίνο, θα αυξήσει τους δασμούς στις κινεζικές εισαγωγές έως και 155% από την 1η Νοεμβρίου, κίνηση που σχεδόν σίγουρα θα προκαλέσει αντίποινα από την Κίνα και θα τερματίσει την προσωρινή εκεχειρία των τελευταίων μηνών.
Πέρα από το εμπόριο, στην ατζέντα των συνομιλιών αναμένεται να βρεθούν η Ταϊβάν και η στάση του Πεκίνου έναντι της Ρωσίας, η οποία υπόκειται σε νέες κυρώσεις λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε ότι η Ουάσιγκτον δεν σκοπεύει να ανοίξει άλλα ζητήματα, αν και ο Τραμπ έχει πει ότι θα θέσει και το θέμα του Τζίμι Λάι, του φυλακισμένου εκδότη της εφημερίδας Apple Daily στο Χονγκ Κονγκ, που καταδικάστηκε βάσει του κινεζικού νόμου περί εθνικής ασφάλειας.
Άλλες συναντήσεις και εκκρεμότητες
Παραμένει αβέβαιο αν ο Τραμπ θα επιδιώξει επανέναρξη εμπορικών διαπραγματεύσεων με τον Καναδό πρωθυπουργό Μαρκ Κάρνεϊ, με τον οποίο έχει έρθει σε ρήξη. Οι δύο ενδέχεται να βρεθούν σε κοινό δείπνο ηγετών, αν και ο Τραμπ δήλωσε ότι «είναι ικανοποιημένος με τη συμφωνία που έχουμε».
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ θα επιδιώξει επίσης εμπορικές συμφωνίες με τη Μαλαισία και την Ινδία, ενώ θα ενισχύσει τη συνεργασία με τη Νότια Κορέα, σχέσεις που έχουν δοκιμαστεί από τις απαιτήσεις της Ουάσιγκτον για επενδύσεις ύψους 350 δισ. δολαρίων σε αμερικανικές επιχειρήσεις και για τον επαναπατρισμό Κορεατών εργαζομένων.
Ο Νοτιοκορεάτης πρόεδρος Λι Τζε Μιούνγκ πιέζει τον Τραμπ να επαναφέρει το διάλογο με τον Κιμ Γιονγκ Ουν, αν και δεν υπάρχει προγραμματισμένη επίσκεψη στη Ζώνη Αποστρατιωτικοποίησης ανάμεσα στις δύο Κορέες.
«Αν θέλουν να το μεταφέρουν, εγώ είμαι ανοιχτός», είπε ο Τραμπ σε ερώτηση για ενδεχόμενη επικοινωνία με τη Βόρεια Κορέα, προσθέτοντας με χαρακτηριστική ειρωνεία: «Ξέρετε, δεν έχουν και πολύ καλή τηλεφωνική κάλυψη εκεί».
Τι σημαίνει το ταξίδι
Όπως σχολίασε η Μίρα Ραπ-Χούπερ, ερευνήτρια στο Brookings Institution και πρώην αξιωματούχος της κυβέρνησης Μπάιντεν, «το κεντρικό ερώτημα σε αυτή την περιοδεία είναι ποιον στηρίζει πραγματικά η Ουάσιγκτον και τι αντιπροσωπεύει η αμερικανική πολιτική στην Ασία».
Το ταξίδι του Τραμπ δεν αποσκοπεί μόνο σε μια συμφωνία με τον Σι, αλλά και στη διαμόρφωση ενός νέου συσχετισμού ισχύος στην Ασία, όπου οι ΗΠΑ προσπαθούν να διατηρήσουν τον ρόλο του οικονομικού και τεχνολογικού ηγεμόνα, απέναντι σε μια Κίνα που διεκδικεί όλο και πιο αποφασιστικά τον τίτλο του ισότιμου ανταγωνιστή.
