Αύξηση της απασχόλησης καταγράφεται στην Ελλάδα το τελευταίο διάστημα αλλά η χώρα μας εξακολουθεί να υστερεί αισθητά σε σχέση με το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σύμφωνα με την τετραμηνιαία έκδοση του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), το ποσοστό απασχόλησης στο β΄ τρίμηνο του 2025 έφτασε το 48,7% για τον πληθυσμό άνω των 15 ετών, το οποίο είναι το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό από το 2007 και μετά.
Η μελέτη του ερευνητή Ιωάννη Χολέζα, καταγράφει επίσης ότι η εικόνα γίνεται ακόμα πιο αισιόδοξη όταν η ανάλυση εστιάζει στην κύρια εργασιακή ηλικία (15-64 ετών), όπου το ποσοστό εκτινάσσεται στο 65,3%, που είναι το υψηλότερο διαχρονικά.
Χάσμα με την Ευρώπη
Παρά τα ανωτέρω αισιόδοξα μηνύματα, την ίδια ώρα η Ελλάδα συνεχίζει να υστερεί ανησυχητικά σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και για να καλυφθεί το κενό απαιτείται επενδυτική στρατηγική που να καλύψει και να ενισχύσει τις όχι μόνο ποσοτικές αλλά και ποιοτικές παραμέτρους της απασχόλησης.
Ακόμη, η ανάγκη για προγράμματα κατάρτισης, στήριξη των νέων και σοβαρές πρωτοβουλίες για την καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής και της φοροδιαφυγής παραμένουν κεντρικές προτεραιότητες για την ελληνική οικονομία.
Συγκεκριμένα, στην ΕΕ-27, το ποσοστό απασχόλησης για άτομα άνω των 15 ετών είναι 54,9% (6,2 μονάδες υψηλότερα) και για την ηλικιακή ομάδα 15-64 ετών φτάνει το 71,2% (5,9 μονάδες υψηλότερα).
Στο πλαίσιο αυτό, το ΚΕΠΕ σχολιάζει ότι «παρά τη βελτίωση του ποσοστού απασχόλησης, υπάρχουν ακόμη περιθώρια περαιτέρω αύξησής του».
Συγχρόνως, η έρευνα αποκαλύπτει έντονες διακυμάνσεις, ανάλογα με την περιφέρεια, το φύλο και την ηλικία.
Νέοι χωρίς εργασία
Το ποσοστό απασχόλησης των ανδρών είναι 56,7% (73,2% για ηλικίες 15-64 ετών), ενώ των γυναικών, αν και έχουν φτάσει σε πρωτόγνωρα υψηλά, είναι 41,3% (57,4% αντίστοιχα).
Όμως, ιδιαίτερα ανησυχητικά είναι τα στοιχεία για τους νέους. Χρησιμοποιώντας τον διευρυμένο ορισμό (ηλικίες 15-29 ετών), το ποσοστό απασχόλησης πέφτει στο 37,1%, σημαντικά χαμηλότερο από εκείνο των ατόμων 30 ετών και άνω (51,3%).
Η ερμηνεία είναι διττή: από τη μία, το σύστημα ανώτατης εκπαίδευσης απορροφά το μεγαλύτερο μέρος των νέων έως τα 24 τους, και από την άλλη, οι στρατιωτικές υποχρεώσεις των ανδρών δρουν ως ανασταλτικός παράγοντας. Αποτέλεσμα; Μόνο ένας στους πέντε νέους ηλικίας 15-24 ετών είναι εντός της αγοράς εργασίας.
Οι αλλοδαποί εργαζόμενοι
Ένα από τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα αφορά τον ρόλο των αλλοδαπών στην αγορά εργασίας, καθώς το ποσοστό απασχόλησής τους είναι δραματικά υψηλότερο: 67,7% έναντι 48,3% των γηγενών.
Η διαφορά είναι εντυπωσιακά έντονη στους άνδρες (αλλοδαποί: 85,9%, γηγενείς: 56%) και σημαντική, αν και μικρότερη, στις γυναίκες (αλλοδαπές: 51,3%, γηγενείς: 41%).
Ωστόσο, αυτό το υψηλό ποσοστό έρχεται σε μια περίοδο έντονης συστολής. Ο πληθυσμός των αλλοδαπών μειώθηκε πάνω από 25% σε ετήσια βάση, ενώ μειώθηκαν και οι απασχολούμενοι αλλοδαποί κατά 7,4%.
Το ΚΕΠΕ εκτιμά ότι αυτό το φαινόμενο οφείλεται σε μια «επιλογή βελτιστοποίησης»: οι αλλοδαποί που δεν βρίσκουν ικανοποιητικές συνθήκες εργασίας στην Ελλάδα, είναι πιο πιθανό να μεταναστεύσουν, μειώνοντας ταυτόχρονα τόσο τον πληθυσμό τους όσο και τον αριθμό των ανέργων, γεγονός που τεχνητά ανεβάζει το ποσοστό απασχόλησης της υπόλοιπης κοινότητάς τους.
Αυτή η υπόθεση ενισχύεται από τη δομική ανάλυση της απασχόλησης. Ο πρωτογενής τομέας έχει χάσει περίπου 65.000 θέσεις εργασίας τον τελευταίο χρόνο. Δεδομένου ότι η συμβολή του στο ΑΕΠ παραμένει σταθερή, πέριξ του 4%, η μείωση αυτή δεν φαίνεται να οφείλεται σε αύξηση της παραγωγικότητας, αλλά πιθανότατα σε μια πραγματική συρρίκνωση, που πλήττει δυσανάλογα τους αλλοδαπούς εργαζόμενους.
Αντίθετα, η ανάπτυξη εστιάζεται στους υπόλοιπους τομείς, με έμφαση στον τριτογενή τομέα. Ο τελευταίος δημιούργησε 90.000 νέες θέσεις έναντι 30.000 του δευτερογενούς.
Ωστόσο, επειδή ο τριτογενής είναι 4,5 φορές μεγαλύτερος, ο δευτερογενής παρουσιάζει υψηλότερη ποσοστιαία αύξηση (4,5% έναντι 2,9%).
