Στα αζήτητα μένει το 25% των φθηνών δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης

Ακόμη και το ένα τέταρτο των φθηνών δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης θεωρείται πιθανό από τα στελέχη των τραπεζών ότι είναι πιθανόν να μείνουν αναξιοποίητα, ενώ τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος δείχνουν ότι έως τώρα έχουν εκταμιευθεί στους τελικούς δικαιούχους 4,6 δισ. ευρώ από δάνεια του ΤΑΑ.

Ο Φωκίων Καραβίας, CEO της Eurobank, έθεσε στο δημόσιο διάλογο τις προκλήσεις και τα επιτεύγματα της αξιοποίησης των ευρωπαϊκών πόρων, εστιάζοντας ιδιαίτερα στο δανειακό σκέλος.

Όπως σημείωσε ο κ. Καραβίας, μιλώντας στο Athenes Investment Forum, η αξιοποίηση των κονδυλίων του ΤΑΑ αποτελεί την «υπ’ αριθμόν ένα πρόκληση, ευκαιρία και στόχο για την Ελλάδα». Ωστόσο, η δυσκολία της πλήρους απορρόφησης δεν είναι αποκλειστικά ελληνικό φαινόμενο, καθώς «στις περισσότερες χώρες οι πόροι του ΤΑΑ δεν θα απορροφηθούν στο σύνολό τους», λόγω των εξαιρετικά αυστηρών χρονοδιαγραμμάτων. Μέχρι σήμερα, το 56% των $650$ δισ. ευρώ του ΤΑΑ για όλη την Ευρώπη έχει εκταμιευθεί.

Σχετικά με το δανειακό σκέλος του ΤΑΑ, το οποίο προβλέπει πόρους ύψους $15,4$ δισ. ευρώ για χαμηλότοκα δάνεια επιχειρήσεων, ο κ. Καραβίας εκτίμησε ότι «θα απορροφηθεί περίπου το 75%», κάτι που μεταφράζεται σε ένα $25\%$ των φθηνών δανείων που κινδυνεύει να μείνει αναξιοποίητο. Παρόλα αυτά, εξέφρασε την πεποίθηση ότι «με μια τελική προσπάθεια μπορούμε να πάμε αρκετά ψηλότερα».

Ο ρόλος των τραπεζών και τα αποτελέσματα

Ο επικεφαλής της Eurobank υπερασπίστηκε σθεναρά την επιλογή της διοχέτευσης των πόρων μέσω του τραπεζικού συστήματος, απαντώντας σε όσους υποστηρίζουν ότι η εμπλοκή των τραπεζών ήταν σφάλμα. «Αυτό αδικεί τις τράπεζες, την προσπάθεια που έχει γίνει, τα αποτελέσματα που έχει φέρει», τόνισε, υπογραμμίζοντας ότι η εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα αποτρέπει τις «υποψίες για παρασπονδίες» που έχουν παρατηρηθεί σε εναλλακτικά συστήματα διαχείρισης ευρωπαϊκών πόρων στο παρελθόν.

Τα μέχρι στιγμής στοιχεία έχουν ως εξής:

• Συμβασιοποιημένα Δάνεια: Σχεδόν $8$ δισ. ευρώ των δανείων του ΤΑΑ έχουν συμβασιοποιηθεί.

• Συνολικές Επενδύσεις: Αυτά τα δάνεια αντιστοιχούν σε επενδύσεις ύψους $17,5$ δισ. ευρώ, καθώς απαιτήθηκε συγχρηματοδότηση κυρίως από τις εμπορικές τράπεζες, την ΕΙΒ και την EBRD.

• Αριθμός Σχεδίων: Έχουν χρηματοδοτηθεί συνολικά $531$ επενδυτικά σχέδια.

• Κατανομή: Τα δάνεια κατευθύνθηκαν σε όλους τους κλάδους (ενέργεια, τηλεπικοινωνίες, βιομηχανία, πρωτογενής τομέας), με το $30\%$ να αφορά έργα ψηφιακού μετασχηματισμού.

«Και όλα τα παραπάνω, χωρίς να διατυπωθεί η παραμικρή αιτίαση για προτιμησιακές αντιμετωπίσεις, για αδιαφάνεια, για άνιση αντιμετώπιση μεταξύ ανταγωνιστών ή -ας το πούμε ευθέως- για διαφθορά», υπογράμμισε ο κ. Καραβίας.

Τα διαρθρωτικά εμπόδια και η μικρομεσαία επιχείρηση

Ο βασικός λόγος που δεν εκδηλώνεται μεγαλύτερη ζήτηση, σύμφωνα με τον κ. Καραβία, είναι η ανεπαρκής παραγωγική βάση για την κινητοποίηση τόσο υψηλών πόρων, αλλά κυρίως διαρθρωτικοί λόγοι:

• Ανασφάλεια δικαίου και αργή απονομή δικαιοσύνης,

• Πολυδαίδαλη νομοθεσία και μεγάλο ρυθμιστικό βάρος,

• Γραφειοκρατία, μμιτελές κτηματολόγιο

«Είναι το κόστος δανεισμού, δηλαδή το επιτόκιο, το βασικό κριτήριο για να προχωρήσει σε μια επένδυση και να αναλάβει το σχετικό ρίσκο; Όχι», ανέφερε χαρακτηριστικά. Η Ελλάδα υστερεί σε σχετικούς δείκτες, όπως η 25η θέση μεταξύ των $27$ χωρών της ΕΕ στην εισαγωγή καινοτομίας στην παραγωγή, ενώ διατηρεί την «αρνητική πρωτιά» για την πολυπλοκότητα και ακαμψία του ρυθμιστικού και φορολογικού περιβάλλοντος.

Ο κ. Καραβίας απέρριψε, επίσης, το επιχείρημα ότι οι πόροι έπρεπε να κατευθυνθούν στους μικρομεσαίους, τονίζοντας ότι οι ελληνικές ΜμΕ «δεν πάσχουν από έλλειψη διαθέσιμης δανειακής ρευστότητας», καθώς υπάρχουν πολλά προγράμματα (όπως ΤΕΠΙΧ, ΕΑΤ) με καλύτερους όρους από το ΤΑΑ.

Το τελικό «σπριντ»

Με εννέα μήνες να απομένουν για τη συμβασιοποίηση, ο κ. Καραβίας κάλεσε σε μια τελική προσπάθεια. Οι τράπεζες, όπως τόνισε, είναι «πρόθυμες και έτοιμες» να μελετήσουν προτάσεις με γρήγορους ρυθμούς.

Το βάρος πρέπει να πέσει σε κλάδους που μπορούν να αυξήσουν την παραγωγικότητα, όπως η μεταποίηση, οι νέες τεχνολογίες, ο ψηφιακός μετασχηματισμός, και η αμυντική βιομηχανία, όπου «το πρόβλημα έγκειται στην απουσία επαρκούς ζήτησης».

Τέλος, ο κ. Καραβίας έστειλε μήνυμα στην Πολιτεία για επιτάχυνση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων, τονίζοντας ότι: «Συχνά στο παρελθόν η Ελλάδα κατάφερε σε ασφυκτικά διαστήματα να πετύχει όσα δεν κατάφερνε χωρίς πίεση. Πιστεύω ότι μπορούμε κι αυτή τη φορά».

Τι δείχνουν τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος

Η πορεία του δανειακού σκέλους (Loan Component) του RRF στην Ελλάδα φαίνεται να είναι γενικά σύμφωνη με το αρχικό χρονοδιάγραμμα όσον αφορά την υπογραφή των συμβάσεων (contracting), όπως αναφέρει η Τράπεζα της Ελλάδος.

• Συνολικός Φάκελος Δανείων: $17,7$ δισεκατομμύρια ευρώ.

• Εισροές από την ΕΕ: Μέχρι τον Οκτώβριο του 2025, η Ελλάδα έχει λάβει $11,4$ δισεκαμμύρια ευρώ.

• Συμβασιοποιημένα έργα: Τα έργα για τα οποία έχουν υπογραφεί συμβάσεις ανέρχονται στα $7,7$ δισεκατομμύρια ευρώ.

• Εκταμιεύσεις προς Τελικούς Δικαιούχους: Μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2025, είχαν εκταμιευθεί $4,6$ δισεκατομμύρια ευρώ προς τους τελικούς δικαιούχους.