Κορυφώνεται η αγωνία των δανειοληπτών που ρύθμισαν τις οφειλές τους με τον νόμο Κατσέλη, καθώς έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για την έκδοση κρίσιμης απόφασης του Αρείου Πάγου. Σύμφωνα με πληροφορίες, παρότι η εισήγηση της εισαγγελέως του Ανώτατου Δικαστηρίου ήταν σαφώς υπέρ των δανειοληπτών, είναι πολύ σοβαρό το ενδεχόμενο ανατροπής, με τον Άρειο Πάγο να δέχεται τελικά τις νομικές απόψεις των servicers για τον τρόπο εκτοκισμού των ρυθμισμένων οφειλών.
Το κρίσιμο ζήτημα που τέθηκε προς κρίση στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου είναι ο τρόπος υπολογισμού του τόκου στις ρυθμισμένες οφειλές, δηλαδή αν υπολογίζεται στο συνολικό υπόλοιπο του χρέους ή μόνο στην μηνιαία δόση που έχει ορίσει το δικαστήριο.
Η αμφισημία της διατύπωσης του άρθρου 9, παρ. 2 του νόμου, που ορίζει ότι οι μηνιαίες καταβολές για τη διάσωση της κατοικίας είναι «έντοκες, χωρίς ανατοκισμό», δημιούργησε δύο αντικρουόμενες νομικές ερμηνείες:
-
Προσέγγιση των πιστωτών (Τραπεζών/Servicers): Ο τόκος υπολογίζεται επί του συνολικού υπόλοιπου της ρυθμισμένης οφειλής κάθε μήνα. Αυτή η πρακτική, όπως είναι λογικό, οδηγεί σε πολύ υψηλότερες δόσεις και, κατ' επέκταση, καθιστά δυσχερέστερη την αποπληρωμή του χρέους από τους ευάλωτους οφειλέτες, υπονομεύοντας τον προστατευτικό σκοπό του νόμου.
-
Προσέγγιση των δανειοληπτών: Ο τόκος υπολογίζεται μόνο στη μηνιαία δόση που καταβάλλεται, κρατώντας τις δόσεις σε χαμηλότερα και διαχειρίσιμα επίπεδα.
Το βασικό επιχείρημα των servicers και των τραπεζών, το οποίο φέρεται να προσανατολίζεται να υιοθετήσει η πλειοψηφία του Αρείου Πάγου παρά την αντίθετη εισήγηση της εισαγγελέως, είναι ότι πουθενά στον κόσμο δεν έχει καθιερωθεί εκτοκισμός δανείου επί της εκάστοτε δόσης και όχι επί του συνόλου του κεφαλαίου. Σύμφωνα με αυτήν την προσέγγιση, μια απόφαση υπέρ των δανειοληπτών θα αποτελούσε παγκόσμια πρωτοτυπία για τα ελληνικά δεδομένα. Σημειωτέον ότι, σύμφωνα με τους υπολογισμούς των servicers, οι απώλειες των πιστωτών από μια απόφαση υπέρ των δανειοληπτών θα ξεπερνούσαν το 1 δισ. ευρώ, επηρεάζοντας και τις τιτλοποιήσεις μέσω του σχεδίου «Ηρακλής», για τις οποίες έχει παράσχει εγγυήσεις το Ελληνικό Δημόσιο.
Η εισήγηση της Εισαγγελέως
Σημειώνεται ότι στη δημόσια συνεδρίαση της Ολομέλειας στις 27 Φεβρουαρίου 2025, η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Γεωργία Αδειλίνη, τάχθηκε ξεκάθαρα υπέρ των δανειοληπτών. Το σκεπτικό της εισήγησής της εστιάστηκε στον σκοπό του νόμου Κατσέλη για την οικονομική ελάφρυνση του οφειλέτη, στη γραμματική διατύπωση του νόμου («έντοκως χωρίς ανατοκισμό») και στην αρχή της αναλογικότητας μεταξύ των δικαιωμάτων πιστωτή και οφειλέτη.
Παρά την ισχυρή αυτή εισήγηση, οι πληροφορίες που διαρρέουν κάνουν λόγο για προσανατολισμό του Ανώτατου Δικαστηρίου προς την αντίθετη κατεύθυνση, της δικαίωσης των πιστωτών. Αν επικρατήσει αυτή η άποψη, οι μηνιαίες δόσεις χιλιάδων δανειοληπτών εκφράζονται φόβοι ότι θα διογκωθούν και σε πολλές περιπτώσεις θα χαθούν ρυθμίσεις του νόμου Κατσέλη, με βάση τις οποίες οι δανειολήπτες προστάτευσαν την κύρια κατοικία τους από τον πλειστηριασμό.
Διάψευση δημοσιευμάτων από τον Άρειο Πάγο
Αξίζει να σημειωθεί ότι από τον Ιούλιο υπήρξαν δημοσιεύματα που έφεραν τον εισηγητή του Αρείου Πάγου να τοποθετείται υπέρ των θέσεων των πιστωτών, ενώ ο Άρειος Πάγος είχε εκδώσει επίσημη ανακοίνωση διάψευσης των δημοσιευμάτων, τονίζοντας την ανάγκη να διασφαλισθεί η ακεραιότητα της διαδικασίας.
Στην ανακοίνωση σημειωνόταν ότι δεν είχε ακόμα καθορισθεί η ημερομηνία διάσκεψης και ότι η εισήγηση ουδόλως γνωστοποιήθηκε στους δικαστές. Ο Άρειος Πάγος τόνιζε ότι η εισήγηση και η διάσκεψη είναι εκ του νόμου μυστικές και ότι φημολογούμενες «διαρροές» δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, επισημαίνοντας τις κυρώσεις του νέου Ποινικού Κώδικα για την προστασία της μυστικότητας των διαδικασιών.
