Μπροστά σε μια πρωτοφανή έξαρση της απάτης με δήθεν διακτυακές επενδύσεις σε «εξωτικά» προϊόντα υψηλής απόδοσης μικρή συμμετοχή από τον επενδυτή βρίσκεται το εγχώριο επενδυτικό κοινό, με εκατοντάδες επενδυτές να έχουν χάσει μικρότερα ή μεγαλύτερα ποσά, χωρίς ως τώρα να έχει εξαρθρωθεί κάποιο από τα κυκλώματα από τις αρχές, παρά το γεγονός ότι έχουν σχηματισθεί πολλές σχετικές δικογραφίες από τις εισαγγελικές αρχές.
Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά πηγές στις αρμόδιες αρχές, που παρακολουθούν στενά το θέμα, αυτή την περίοδο γνωρίζει πολύ μεγάλη έξαρση μια απάτη που ακολουθεί το ίδιο μοτίβο, ανεξάρτητα αν πίσω της βρίσκονται διαφορετικές, υπαρκτές ή ανύπαρκτες πλατφόρμες συναλλαγών και εταιρείες παροχής επενδυτικών υπηρεσιών. Σε αυτή τη μορφή απάτης, οι επιτήδειοι:
- Προσεγγίζουν το υποψήφιο θύμα τους κατά κανόνα τηλεφωνικά, με κλήσεις από διεθνείς τηλεφωνικούς αριθμούς ή και από ελληνικούς αριθμούς κινητής τηλεφωνίας.
- Η υποτιθέμενη επενδυτική πλατφόρμα που προωθείται από τους απατεώνες δίνει, δήθεν, τη δυνατότητα στον επενδυτή με ένα πολύ μικρό ποσό, κατά κανόνα 250 ευρώ, να επενδύσει σε παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα συναλλάγματος, μετοχών, εμπορευμάτων κ.α. Τα συμβόλαια που προωθούνται είναι της κατηγορίας CFD (contract for difference), όπου με ένα πολύ μικρό ποσό ως «εγγύηση» μπορεί ένας επενδυτής να μοχλεύσει πολλές φορές το κεφάλαιό του για να αποκομίσει μεγάλο κέρδος. Ακόμη και αν αυτά τα προϊόντα νομίμως προσφέρονται σε επενδυτές, είναι γνωστό και έχουν γίνει σχετικές ανακοινώσεις από τις επιτροπές κεφαλαιαγοράς της Ευρώπης ότι έχουν πολύ υψηλό ρίσκο και δεν είναι κατάλληλα για τον μέσο επενδυτή.
- Στην πραγματικότητα, όμως, οι επιτήδειοι είναι πολύ αμφίβολο αν παίρνουν χρήματα από τους επενδυτές για να κάνουν οποιαδήποτε πραγματική τοποθέτηση, έστω και σε συμβόλαια CFD, ή αν απλώς μαζεύουν μικροποσά από πολλούς ανυποψίαστους επενδυτές και τα... εξαφανίζουν. Δεκάδες επενδυτές έχουν καταγγείλει στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και οι υποθέσεις τους έχουν καταλήξει στους εισαγγελείς ότι έστειλαν χρήματα σε τέτοιες «πλατφόρμες επενδύσεων» και αυτά χάθηκαν με διάφορα προσχήματα, χωρίς να επιβεβαιώνεται από στοιχεία συναλλαγών ότι πράγματι υπήρξε μια επένδυση που χάθηκε, εξαιτίας κάποιας πραγματικής μεταβολής του επενδυτικού μέσου.
- Στις νέες εκδοχές της απάτης, οι επιτήδειοι προσφέρουν στους ανυποψίαστους επενδυτές «πλούσια» πακέτα υπηρεσιών, που υπό κανονικές συνθήκες πληρώνονται πολύ ακριβά σε τράπεζες ή χρηματιστηριακές εταιρείες. Για παράδειγμα, προσφέρεται προσωπική σύνδεση του επενδυτή με οικονομικό σύμβουλο, ο οποίος θα τον καθοδηγεί επί καθημερινής βάσης για τις επενδύσεις του, αλλά και ένα ελκυστικό «χτίσιμο» του σχήματος αμοιβής της πλατφόρμας, η οποία λαμβάνει προμήθειες από τον επενδυτή μόνο όταν αυτός έχει κέρδος. Στον πραγματικό κόσμο των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, βέβαια, είναι αδιανόητο να παρέχονται τέτοιες υπηρεσίες επιπέδου private banking για τόσο μικρά ποσά συναλλαγών και με πληρωμή προμήθειας μόνο όταν υπάρχουν κέρδη.
Η έξαρση της απάτης αυτής της μορφής, με διάφορες παραλλαγές, έχει δημιουργήσει ένα τόσο μεγάλο κύκλο θυμάτων, που πλέον έκανε την εμφάνισή της μια άλλη μορφή απάτης: πρόσφατα, επιτήδειοι έστελναν ηλεκτρονικά μηνύματα, εμφανιζόμενοι δήθεν ως στελέχη της Επ. Κεφαλαιαγοράς και ζητώντας αμοιβή από χαμένους επενδυτές για να τους υποστηρίξουν στην υπόθεση της διεκδίκησης των χαμένων χρημάτων τους! Η Επιτροπή υποχρεώθηκε να εκδώσει ειδική προειδοποίηση για να γίνει αντιληπτό ότι οι επιτήδειοι δεν την εκπροσωπούν.
Το πρόβλημα έχει ενταθεί μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, καθώς αυξήθηκαν εντυπωσιακά οι ηλεκτρονικές συναλλαγές και ο χρόνος που αφιερώνουν οι περισσότεροι στο διαδίκτυο, δημιουργώντας κατάλληλο περιβάλλον για τέτοιες απάτες. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς μετά τον Μάρτιο του 2020 έχει εκδώσει συνολικά 23 προειδοποιήσεις προς το επενδυτικό κοινό για εταιρείες που εμφανίζονται να προσφέρουν χρηματιστηριακές υπηρεσίες ή να κατέχουν χρήμα πελατών χωρίς άδεια. Οι επενδυτές θα πρέπει να ενημερώνονται για τέτοιες ειδοποιήσεις από την ειδική σελίδα της Επιτροπής.
Στην προειδοποίηση που έχει εκδώσει η Επ. Κεφαλαιαγοράς προς το επενδυτικό κοινό πριν από ένα χρόνο, τονίζεται, μεταξύ άλλων, ότι:
- Με τη μεγαλύτερη χρήση του διαδικτύου, ειδικά κατά την τρέχουσα περίοδο, έχει παρατηρηθεί αύξηση των περιπτώσεων επενδυτικής απάτης: μη αδειοδοτημένα πρόσωπα, χρησιμοποιώντας μεθόδους επιθετικής διάθεσης χρηματοπιστωτικών μέσων (marketing) μέσω τηλεφώνου, ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ισχυριζόμενα ότι προέρχονται από αξιόπιστες εταιρίες και υποσχόμενα «ασφαλείς επενδύσεις», διαφημίζουν συναλλαγές μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας κυρίως σε συνάλλαγμα (FOREX), πολύτιμα μέταλλα, πετρέλαιο, συμβόλαια επί διαφορών (CFDs) και κρυπτονομίσματα, όπως το bitcoin.
- Με τη χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας, οι προαναφερόμενες περιπτώσεις μπορεί να γίνουν όλο και πιο πολύπλοκες. Τα ύποπτα πρόσωπα συνήθως μιλούν άπταιστα ελληνικά και φαίνεται να έχουν γνώσεις οικονομικών θεμάτων. Πολλές φορές, κατευθύνουν τους ανυποψίαστους επενδυτές σε ιστοτόπους ή χρησιμοποιούν μαρτυρίες και υλικό που φαίνεται αληθινό, και δεν είναι εύκολο να διακρίνει κάποιος ότι δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Στοχεύουν ιδίως σε υποψήφιους επενδυτές που αναζητούν επενδύσεις μέσω διαδικτύου, μηχανών αναζήτησης ή μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Διαφημίζουν διαδικτυακές πλατφόρμες συναλλαγών οι οποίες δεν είναι αδειοδοτημένες, και υπόσχονται υψηλές αποδόσεις για να προσελκύσουν επενδυτές σε επενδύσεις οι οποίες - ενώ φαίνεται ότι προσφέρουν λογικές ή υψηλές αποδόσεις - στην πραγματικότητα μπορεί και να αφορούν σε παράνομη δραστηριότητα. Χρησιμοποιούν δε πολλές φορές εικόνες ειδών πολυτελείας ή διάσημα πρόσωπα ώστε να πείσουν για τις επενδύσεις αυτές.
- Απαιτείται προσοχή, γιατί μπορεί η διαφήμιση να συνδέεται στη συνέχεια με έναν άλλο ιστότοπο, όπου καλείται κάποιος είτε να επενδύσει σε μία πλατφόρμα, αφού δώσει τα στοιχεία του, είτε να ανοίξει ειδικό λογαριασμό τον οποίο διαχειρίζεται η εταιρία που διαφημίζεται. Επισημαίνεται ότι οι περισσότεροι παθόντες αναφέρουν ότι, αρχικά, οι επενδύσεις τους εμφάνιζαν σημαντικές αποδόσεις, με αποτέλεσμα να έχουν κίνητρο να θεωρήσουν την επένδυσή τους επιτυχή και να επενδύσουν περισσότερα χρήματα ή να συστήσουν σε φίλο ή μέλος της οικογένειάς τους να επενδύσει. Ωστόσο, στη συνέχεια, όταν ζητούσαν να τους αποδοθούν τα κέρδη τους, με διάφορα προσχήματα η κατάθεση στον λογαριασμό τους καθυστερούσε υπερβολικά, και στο τέλος ο λογαριασμός τους στην πλατφόρμα απενεργοποιούνταν, με αποτέλεσμα την απώλεια των χρημάτων τους.
