Οι Τυνήσιοι εκλέγουν σήμερα τον πρόεδρό τους, διαδικασία αδιαφιλονίκητο φαβορί στην οποία θεωρείται ο απερχόμενος αρχηγός του κράτους Καΐς Σάγεντ, με όχι και πολύ ενθουσιασμό από πλευράς πολιτών, που ενδιαφέρονται περισσότερο για τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν παρά για την «αυταρχική παρέκκλιση» που καταγγέλλει η κοινωνία των πολιτών.
Τα εκλογικά τμήματα άνοιξαν πριν από λίγο, στις 08:00 (τοπική ώρα· στις 10:00 ώρα Ελλάδας) και θα κλείσουν στις 18:00 (20:00 ώρα Ελλάδας) και σε αυτά καλούνται να προσέλθουν 9,7 εκατομμύρια εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι, σύμφωνα με την εκλογική επιτροπή ISIE, η οποία αναμένει πως τα προκαταρκτικά αποτελέσματα θα ανακοινωθούν «το αργότερο» την Τετάρτη.
Στο λίκνο των εξεγέρσεων που βαφτίστηκαν Αραβική Άνοιξη, μόλις δυο αντίπαλοι του 66χρονου κ. Σάγεντ—τους οποίους αναλυτές χαρακτηρίζουν δεύτερης τάξης— είδαν τις υποψηφιότητές τους να εγκρίνονται, αν και συνολικά υποβλήθηκαν 17, αφού οι υπόλοιπες 15 απορρίφθηκαν για υποτιθέμενες παρατυπίες.
Ο πρώτος είναι ο Ζουχάιρ Μαγζάουι, 59 ετών, πρώην βουλευτής παναραβικής αριστερής παράταξης, ο δεύτερος, ο Αγιάσι Ζαμέλ, 47 ετών, φιλελεύθερος βιομήχανος, βρέθηκε στη φυλακή αφού εγκρίθηκε η υποψηφιότητά του στις αρχές Σεπτεμβρίου.
Μέσα σε λιγότερο από έναν μήνα ο πρώην βουλευτής, υποστηριζόμενες από δυνάμεις της τυνησιακής αριστεράς και προσωπικότητες της άλλοτε κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, καταδικάστηκε να εκτίσει 14 χρόνια και δυο μήνες κάθειρξης εξαιτίας υποψιών για πλαστές υπογραφές πολιτών που τον υποστήριξαν, σε τρεις χωριστές διαδικασίες. Η ομάδα του κάλεσε τους ψηφοφόρους να πάνε «μαζικά» στις κάλπες και κάλεσε την ISIE να μη χειραγωγήσει «την ψήφο των Τυνήσιων».
Φορέας σχεδίου της τυνησιακής αριστεράς σε γενικές παρόμοιο με αυτό του κ. Σάγεντ, τον οποίο άλλωστε υποστήριζε μέχρι πρόσφατα, ο κ. Μαγζάουι κατήγγειλε πριν από τις εκλογές τον «μηδενικό» απολογισμό του απερχόμενου προέδρου και ζήτησε οι πολίτες να κινητοποιηθούν.
Ο πρόεδρος έχει «κλειδώσει τη διαδικασία» κι αναμένεται να κερδίσει με άνεση, σύμφωνα με τον ειδικό του International Crisis Group Μάικλ Αγιάρι.
Η ίδια η διαδικασία ανάδειξης των υποψηφίων αμφισβητήθηκε λόγω του μεγάλου αριθμού υπογραφών υπέρ τους που απαιτείται, των φυλακίσεων γνωστών δυνητικών υποψηφίων, και την απόρριψη από την ISIE των υποψηφιοτήτων των πιο ισχυρών αντιπάλων του αρχηγού του κράτους.
Ο κ. Σάγεντ, που εξελέγη το 2019, με σχεδόν 73% των ψήφων και συμμετοχή 58%, ήταν ακόμη δημοφιλής όταν ο συνταγματολόγος αυτός που αυτοπροβαλλόταν ως αδιάφθορος άρχισε τη διαδικασία συγκέντρωσης όλων των εξουσιών στα χέρια του, το καλοκαίρι του 2021, υποσχόμενος τάξη έπειτα από χρόνια παραλυτικής πολιτικής αστάθειας.
Τρία χρόνια αργότερα, πολλοί Τυνήσιοι του προσάπτουν πως αφιέρωσε την ενέργειά του πάνω απ’ όλα στο ξεκαθάρισμα των λογαριασμών του με τους αντιπάλους του, ιδιαίτερα το ισλαμοσυντηρητικό κόμμα Ενάχντα, κυρίαρχο στην πολιτική σκηνή τη δεκαετία που ακολούθησε την ανατροπή του δικτάτορα Μπεν Αλί το 2011.
Η «αυταρχική παρέκκλιση» του προέδρου καταγγέλλεται από το 2021, ιδίως από πλευράς τυνησιακών και διεθνών ΜΚΟ και από πλευράς της αντιπολίτευσης, μορφές της οποίας όπως ο ηγέτης του Ενάχντα Ρασίντ Γανούσι και η δικηγόρος Αμπίρ Μούσι, νοσταλγός της εποχής Μπεν Αλί, βρίσκονται στη φυλακή.
Όλες αυτές οι μορφές επέκριναν την κατεδάφιση μηχανισμών ελέγχου της εξουσίας που δημιουργήθηκαν μετά το 2011 και την κατάπνιξη κάθε αντίθετης φωνής, ιδίως της κοινωνίας των πολιτών, με τις συλλήψεις συνδικαλιστών, ακτιβιστών, δικηγόρων, χρονικογράφων...
Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch, HRW), πάνω από 170 άνθρωποι είναι στις φυλακές το τρέχον διάστημα «για πολιτικούς λόγους ή επειδή άσκησαν θεμελιώδη δικαιώματά τους».
Σχεδόν 800 άνθρωποι διαδήλωσαν προχθές Παρασκευή στην Τύνιδα για να καταγγείλουν την καταπάτηση των »«ελευθεριών» και να καλέσουν σε αποχή από την εκλογική διαδικασία «μασκαράτα».
«Η αποχή αναγγέλλεται μεγάλη» καθώς οι «πολίτες δεν παθιάζονται» για την ψηφοφορία αυτή, όπως στα τέλη του 2022 και στις αρχές του 2023, όταν το ποσοστό συμμετοχής στις βουλευτικές εκλογές δεν έφθασε παρά το 11%, σύμφωνα με τον ειδικό Αγιάρι.
Ο Μοχάμεντ, άνεργος πτυχιούχος πανεπιστημίου, 22 ετών, δηλώνει πως δεν τον ενδιαφέρουν οι εκλογές: «Δεν ωφελούν σε τίποτα».
Για τον Πιερ Βερμερέν, γάλλο ειδικό για το Μαγρέμπ, η «κατάρρευση της συμμετοχής» είναι ο «πιο στέρεος δείκτης» της απογοήτευσης των Τυνήσιων για τους πολιτικούς ηγέτες τους.
Διατρανώνοντας πως θέλει να «σώσει την Τυνησία από τους προδότες», που κατευθύνονται από ξένες δυνάμεις κατ’ αυτόν, ο πρόεδρος Σάγεντ διατηρεί «όχι ευκαταφρόνητη υποστήριξη στις λαϊκές τάξεις», σύμφωνα με τον κ. Αγιάρι, αλλά «επικρίνεται για την ανικανότητά του να βγάλει τη χώρα από τη βαθιά κρίση», που μεταφράζεται στην ελεύθερη πτώση της αγοραστικής δυνατότητας.
Την Πέμπτη, ο κ. Σάγεντ κάλεσε κι αυτός τους πολίτες να «ψηφίσουν μαζικά», καθώς, έπειτα από «μακρύ πόλεμο εναντίον των δυνάμεων συνωμοτών» που είχαν «παρεισφρήσει σε πολλές δημόσιες υπηρεσίες κι εμπόδισαν εκατοντάδες έργα», θα αρχίσει η «μετάβαση» προς «την οικοδόμηση μιας νέας Τυνησίας».
