Προκαταλήψεις στις Αγορές

Σε όλα τα μήκη και πλάτη της υφηλίου οι άνθρωποι επηρεάζονται από έναν μεγάλο αριθμό προκαταλήψεων, ανάλογα με τα βιώματα του καθενός. Σαν επενδυτές, όμως, όσοι καταφέρνουν να τις αποβάλουν τα πηγαίνουν καλύτερα στις αγορές.

Οι κοινωνιολόγοι και οι ψυχολόγοι έχουν καταγράψει αρκετές δεκάδες προκαταλήψεων και είναι εύκολο εάν ανατρέξουμε σε αυτές να διαπιστώσουμε πόσες πολλές από αυτές αναγνωρίζουμε στον εαυτόν μας ή σε φιλικά μας πρόσωπα. Τις σημαντικότερες από αυτές, όπως τις έχω βιώσει σε σχέση με τις αγορές τα τελευταία 28 χρόνια, θα βρείτε παρακάτω. Αναγνωρίζοντας, δε, και κατανοώντας τις προκαταλήψεις μας,  είναι τα πρώτα βήματα ώστε να καταφέρουμε να τις αποβάλουμε.

Προκατάληψη της Επιβεβαίωσης

Ίσως να είναι η συχνότερα εμφανιζόμενη μορφή προκατάληψης και έχει να κάνει πολύ και με το υποσυνείδητό μας. Είτε ηθελημένα είτε άθελά μας όλοι μας έχουμε μια αρχική άποψη για πολλά από τα προϊόντα στα οποία αργότερα επενδύουμε. Ψάχνουμε, λοιπόν, για πληροφορίες ή τις προσαρμόζουμε έτσι ώστε να επιβεβαιώνουν τις αρχικές μας απόψεις και απορρίπτουμε τις πληροφορίες που δεν ταιριάζουν με τις αρχικές μας απόψεις.

Κλασικό παράδειγμα είναι οι επισκέψεις σε διάφορους ιστότοπους μέχρι να βρούμε μία σύμπλευση με τις απόψεις μας. Ο τρόπος να ξεπεράσουμε αυτό το φαινόμενο είναι να δίνουμε εξ ίσου σημασία τόσο στα γεγονότα που μας αρέσουν όσο και σε αυτά που μας πάνε κόντρα και να μπορούμε να σταθμίζουμε όλα τα γεγονότα από αμφίπλευρη οπτική γωνία.

Πουλάμε μόνο με Κέρδος

Αυτή η προκατάληψη είναι η πιο θανατηφόρος για τα χαρτοφυλάκια και βασίζεται  σε μία παράλογη κλιμάκωση των θέσεων προσθέτοντας φρέσκο χρήμα σε μία ζημιογόνο θέση (μουαγιέν), συχνά με αυξανόμενα κεφάλαια σε κάθε καινούργια θέση. Αυτή η πυραμίδωση είναι περισσότερο καταστροφική εάν λειτουργήσει ικανοποιητικά για μερικές φορές στην αρχή που πρωτοδοκιμάζεται. Γιατί κάποια στιγμή θα έρθει το τσουνάμι της τελευταίας φοράς που θα σαρώσει και την τελευταία μας δεκάρα.

Σε όποια επένδυση, είτε αυτή είναι σε μετοχές, ομόλογα, συνάλλαγμα, εμπορεύματα, ακίνητα και όποια άλλη, οι ζημιές είναι ένα μέρος της ρουτίνας και αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να έχουμε μία στρατηγική για την αντιμετώπισή τους και περιορισμό τους σε λελογισμένα επίπεδα.

Αγνοώντας τις Πιθανότητες

Η ζωή μας έχει πολλά ευχάριστα και δυσάρεστα γεγονότα και οι διάφορες στατιστικές υπηρεσίες φροντίζουν να μας ενημερώνουν για αμφότερα. Είναι στην ανθρώπινη φύση να πιστεύουμε ότι τα καλά θα συμβούν σε εμάς και τα άσχημα στους άλλους. Αλλά πρέπει να τα λαμβάνουμε υπ’ όψη μας στο μέτρο των πιθανοτήτων τους.

Όταν επενδύουμε σε κάποιο προϊόν, ασχέτως του σκεπτικού που μας οδήγησε σε αυτή την απόφαση, αντικειμενικά όλοι γνωρίζουμε ότι οι πιθανότητες επιτυχίας είναι 50/50. Εάν συνδέσουμε την επιλογή μας με ένα άλλο γεγονός, που και αυτό έχει 50/50 πιθανότητες, τότε η συνισταμένη πιθανότητα επιτυχίας και των δύο είναι μειωμένη στο 25/75. Προσθέτοντας και τρίτο γεγονός στο οποίο να εξαρτάται η αρχική επιλογή μας, μειώνουμε ακόμα περισσότερο την πιθανότητα στο 12,5/87,5 κάτι που δύσκολα αποδίδει.

Γι’ αυτό όταν επιλέγονται οι κινήσεις μας στις αγορές καλό είναι να αποφεύγονται οι πολλές προϋποθέσεις αλλά και να τηρείται ευλαβικά κάποια απαραίτητα διαχείριση των θέσεων με προεπιλεγμένα επίπεδα κέρδους και ζημιάς.

Ψευδαίσθηση της Γνώσης

Συχνά οι επενδυτές προσπαθούν να συγκεντρώσουν όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες για ένα προϊόν στο οποίο επενδύουν, ιδιαίτερα όταν αυτό αρχίσει να είναι ζημιογόνο. Ζούμε σε μία περίοδο υπερ πληροφόρησης και αμέτρητων συστημάτων επεξεργασίας των πληροφοριών.

Το να πιστεύει κάποιος ότι επειδή συγκέντρωσε όλες τις πληροφορίες θα είναι και κερδοφόρες οι επενδύσεις του, βλέπει την αγορά με μία έντονα λανθασμένη προκατάληψη. Αντίστροφα η συλλογή πολλών στοιχείων τον δένει με το προϊόν περισσότερο και γίνεται πιο δύσκολο να μπορέσει να το αποχωριστεί όταν θα πρέπει. Έτσι συχνά τον οδηγεί στο να μη βάλει stop loss ή να περιμένει να πάρει περισσότερα κέρδη από ότι του δίνει το προϊόν και να τα χάσει με τα γυρίσματα των τιμών. Επιπρόσθετα του δεσμεύει για μεγάλο διάστημα κεφάλαια που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν καλύτερα σε άλλα προϊόντα.

Εάν, δε, λάβουμε υπ’ όψη μας το αξίωμα ότι πάντα κάποιος ξέρει περισσότερα από εμάς και πάντα κάποιοι έχουν μεγαλύτερα κεφάλαια από εμάς, όπως είναι οι θεσμικοί, τότε καλό είναι να μοιράζουμε το χρόνο που διαθέτουμε συλλέγοντας πληροφορίες ισόχρονα σε όλα τα προϊόντα που επενδύουμε και όχι σε ένα ή δύο από αυτά.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο στο περιοδικό Traders