Ρεκόρ ξένων, άμεσων επενδύσεων (ΞΑΕ) στην Ελλάδα καταγράφονται τα τελευταία χρόνια, με τον τερματισμό της οικονομικής αβεβαιότητας που είχε δημιουργήσει η μεγάλη κρίση. Όμως, οι ξένοι επενδυτές δεν έρχονται στην Ελλάδα για να δημιουργήσουν επιχειρήσεις που θα συμβάλουν στην πολυσυζητημένη αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου, αλλά κυρίως για να αγοράσουν ακίνητα, με το ποσοστό αυτής της κατηγορίας επενδύσεων στο σύνολο των ΞΑΕ να πλησιάζει ακόμη και το 50%.
Σε ανάλυση του ΚΕΠΕ αποκαλύπτεται το μεγάλο μερίδιο των επενδύσεων σε ακίνητα στο σύνολο των ξένων άμεσων επενδύσεων, μερίδιο που διαρκώς αυξάνεται (βλ. γράφημα).
Γενικά, όπως τονίζουν οι μελετητές του ΚΕΠΕ, φαίνεται ότι υπάρχει μία αυξανόμενη τάση, καθώς από το 2013 το μερίδιο των καθαρών ΞΑΕ σε ακίνητα αυξήθηκε από το 7,4% στο 33,5% το 2018, και τα έτη 2019-2020 διατηρήθηκε άνω του 30%.
Αυτό πιθανότατα συνδέεται και με την έναρξη του προγράμματος χορήγησης «χρυσής βίζας» (golden visa), το οποίο αύξησε το επενδυτικό ενδιαφέρον από υπηκόους τρίτων χωρών στην Ελλάδα5. Υπήρξε μία πτώση το 2021 στο 22%, ακολουθούμενη από αύξηση το 2022 στο 24,6%, και στη συνέχεια καταγράφεται ιστορικό ρεκόρ 44,7% το 2023.
Επιπλέον, το 2022 σημειώθηκε ρεκόρ στα επίπεδα, καθώς οι καθαρές ΞΑΕ σε ακίνητα ανήλθαν σε €1,98 δισ., και το 2023 καταγράφεται νέο ιστορικό υψηλό στα €2,1 δισ.
Από το 2015 η ανάκαμψη των ΞΑΕ
Από το 2015, καταγράφονται τα πρώτα σημάδια σύγκλισης της Ελλάδας τόσο με τον ευρωπαϊκό όσο και με τον παγκόσμιο μέσο όρο, καθώς το μερίδιο των ΞΑΕ ως ποσοστό του ΑΕΠ στη χώρα μας ακολουθεί ανοδική τροχιά, ενώ στα υπόλοιπα γκρουπ χωρών παρατηρείται πτωτική τάση, μειώνοντας έτσι το χάσμα.
Αξιοσημείωτο είναι ότι το 2018 ο ελληνικός λόγος καθαρές ΞΑΕ προς ΑΕΠ (1,88%) υπερέβη τους αντίστοιχους λόγους των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (0,97%), του ΟΟΣΑ (0,62%) και του παγκόσμιου μέσου όρου (1,27%). Στη συνέχεια, από το 2019 και έπειτα, ο λόγος ΞΑΕ προς ΑΕΠ της Ελλάδας παρέμεινε υψηλότερος από εκείνον του ΟΟΣΑ και του παγκόσμιου μέσου όρου, ενώ υποχώρησε ελαφρά σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο μέχρι και το 2021.
Το 2022, που αποτέλεσε έτος ρεκόρ για τις καθαρές ΞΑΕ στην Ελλάδα, οι ροές ξεπέρασαν τα €8 δισ., αποδεικνύοντας την αυξημένη προτίμηση των διεθνών επενδυτών στη χώρα.
Τέλος, το 2022, ο λόγος ΞΑΕ προς ΑΕΠ (3,63%) διατηρήθηκε σε υψηλότερα επίπεδα συγκριτικά με τις υπόλοιπες χώρες, ενώ το 2023, παρά την υποχώρηση στο 1,93%, εξακολουθεί να υπερβαίνει τόσο τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (-1,63%) όσο και τον μέσο του ΟΟΣΑ (0,78%).
Σε ποιους κλάδους κατευθύνονται τα κεφάλαια
Διαχρονικά οι μη χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές υπηρεσίες κυριαρχούν τα περισσότερα χρόνια έναντι των υπόλοιπων κατηγοριών στις καθαρές ΑΞΕ, και στη συνέχεια ακολουθούν οι χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές υπηρεσίες.
Με άλλα λόγια, καθίσταται σαφές πως ο τομέας των υπηρεσιών «οδηγεί την κούρσα» των καθαρών ΞΑΕ στην Ελλάδα. Τα τελευταία πέντε έτη (2019-2023), το ύψος των καθαρών ΞΑΕ στις υπηρεσίες ανέρχεται σε άνω των €3 δισ., με εξαίρεση το 2020, κατά το οποίο οι καθαρές ΞΑΕ στις υπηρεσίες ανήλθαν στα €1,9 δις. Μάλιστα, το 2019 καταγράφηκε ιστορικό ρεκόρ ύψους €3,4 δισ. στις υπηρεσίες και στη συνέχεια ξεπεράστηκε το 2022 με νέο ρεκόρ στα €4,8 δις.
Ρεκόρ επενδύσεων το 2022
Όσον αφορά το συνολικό μέγεθος των καθαρών ΞΑΕ στη χώρα μας, το ιστορικό ρεκόρ ύψους €4,27 δισ. το 2006 ξεπεράστηκε 13 έτη αργότερα, το 2019, με νέο ρεκόρ στα €4,48 δις. Έκτοτε, σημειώθηκαν δύο ακόμα ιστορικά υψηλά, ένα το 2021 με τις καθαρές ΞΑΕ να ανέρχονται στα €5,35 δισ. και ένα το 2022 με τις καθαρές ΞΑΕ να εκτοξεύονται πάνω από τα €8 δισ. (+50% αύξηση σε σύγκριση με το 2021). Τέλος, με βάση τα προσωρινά στοιχεία για το 2023, οι καθαρές ΞΑΕ υπολογίζονται κάτω των €5 δισ. (σχεδόν στα €4,8 δισ.).
Εστιάζοντας στις καθαρές ΞΑΕ ανά χώρα προέλευσης, το 75,2% των καθαρών ΞΑΕ στην Ελλάδα προέρχονται διαχρονικά από την Ευρώπη, κυρίως από Γερμανία, Γαλλία, Κύπρο, Λουξεμβούργο, Ελβετία, Ολλανδία και Ηνωμένο Βασίλειο. Στη συνέχεια ακολουθούν οι καθαρές ΞΑΕ από την Αμερική με μέσο ετήσιο μερίδιο 14,2% (με τις ΗΠΑ να συνεισφέρουν σχεδόν δύο φορές περισσότερο από τον Καναδά), και την Ασία με μέση ετήσια συνεισφορά 7,7% (με το Χονγκ Κονγκ να υπερτερεί και στη συνέχεια να ακολουθούν η Κίνα με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα).
