Η OpenAI δεν είναι απλώς η πιο ισχυρή εταιρεία στον χώρο της τεχνητής νοημοσύνης, είναι ένα φαινόμενο επιχειρηματικής συγκέντρωσης που η Silicon Valley δεν έχει ξαναδεί. Μέσα σε λιγότερο από τρία χρόνια, η εταιρεία, που ξεκίνησε ως startup του Σαμ Άλτμαν, έχει εξελιχθεί σε κολοσσό αξίας 500 δισ. δολαρίων, με 800 εκατομμύρια εβδομαδιαίους χρήστες του ChatGPT και έναν ρυθμό επέκτασης που υπερβαίνει κάθε προηγούμενο.
Σε αντίθεση με τους τεχνολογικούς γίγαντες προηγούμενων δεκαετιών -την Amazon, τη Google, τη Meta ή την Apple- η OpenAI παραμένει ιδιωτική και εξαιρετικά μυστικοπαθής ως προς τα οικονομικά της.
Η δυνατότητά της να ξοδεύει τεράστια ποσά χωρίς πίεση από τη Wall Street, χάρη στη στήριξη επενδυτών και εταίρων όπως η Microsoft και η Nvidia, της επιτρέπει να επενδύει κάθετα σε όλο το τεχνολογικό οικοσύστημα: από data centers και chips, μέχρι λογισμικό, εφαρμογές, ακόμη και hardware.
Η OpenAI χτίζει παράλληλα υποδομές, προϊόντα και διανομές, ελέγχοντας ολόκληρη την αλυσίδα αξίας της τεχνητής νοημοσύνης.
Επέκταση χωρίς όρια
Μόνο τους τελευταίους μήνες, η εταιρεία ανακοίνωσε:
- συνεργασίες δισεκατομμυρίων με Nvidia, Broadcom, Oracle και AMD για την ανάπτυξη υποδομών,
- την κυκλοφορία του Sora, του πρώτου video AI app, που ξεπέρασε το 1 εκατ. downloads σε πέντε ημέρες,
- την παρουσίαση του Codex, του νέου AI εργαλείου προγραμματισμού, στο συνέδριο DevDay στο Σαν Φρανσίσκο.
Στην ίδια εκδήλωση, ο Άλτμαν εμφανίστηκε στη σκηνή μαζί με τον Τζόνι Άιβ, τον εμβληματικό σχεδιαστή του iPhone, ο οποίος εντάχθηκε στην OpenAI τον Μάιο στο πλαίσιο μιας συμφωνίας 6,4 δισ. δολαρίων για την ανάπτυξη AI συσκευών.
Αν και ο Άιβ παραμένει αινιγματικός για το τι ακριβώς ετοιμάζει, δήλωσε ότι στόχος του είναι να δημιουργήσει εργαλεία που «θα κάνουν τους ανθρώπους πιο ήρεμους και πιο ευτυχισμένους».
Η νέα "Amazon" της τεχνητής νοημοσύνης
Η OpenAI έχει πλέον πάρει τη θέση που είχαν οι Amazon, Google και Apple στις προηγούμενες τεχνολογικές επαναστάσεις. Όπως η Amazon κυριάρχησε στο cloud, η Google στις αναζητήσεις και η Meta στα κοινωνικά δίκτυα, έτσι η OpenAI αναδεικνύεται στη δεσπόζουσα δύναμη της γενετικής AI, επιβάλλοντας το δικό της οικοσύστημα, στο οποίο άλλες εταιρείες καλούνται να προσαρμοστούν.
Όμως, σε αντίθεση με τους «παλιούς» τεχνολογικούς ηγέτες, η OpenAI κινείται πολύ ταχύτερα. Είναι η ταχύτερη περίοδος δημιουργίας και ανατροπής startups που έχει δει ποτέ η αγορά.
Η OpenAI λανσάρει με ιλιγγιώδη ρυθμό νέα προϊόντα, που συχνά ανταγωνίζονται άμεσα τις υπηρεσίες που προσπαθούν να χτίσουν οι πελάτες ή συνεργάτες της.
Ένα οικοσύστημα χωρίς "τείχη προστασίας"
Οι επενδυτές αναγνωρίζουν ότι το σημερινό περιβάλλον είναι πιο αβέβαιο και αδιαφανές από κάθε προηγούμενο. «Δεν υπάρχουν πλέον τεχνικά "τείχη" που να προστατεύουν τις νεοφυείς εταιρείες», επισημαίνουν παράγοντες της αγοράς. Η "προστασία" προέρχεται μόνο από την ταχύτητα, τη φήμη και τη δυναμική κάθε εταιρείας.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Index Ventures, που επένδυσε 25 εκατ. δολάρια στην Quilter, μια startup που αναπτύσσει λογισμικό σχεδίασης για κυκλώματα (PCB). Η εταιρεία θεωρείται εκτός πεδίου δράσης της OpenAI, ωστόσο η επενδύτρια Νίνα Ατσατζιάν αναγνωρίζει ότι «είναι πλέον αδύνατο να προβλέψει κανείς ποιον τομέα θα αγγίξει η OpenAI».
"Πλημμύρα" κεφαλαίων
Η αβεβαιότητα δεν αποτρέπει, ωστόσο, την έκρηξη χρηματοδότησης. Σύμφωνα με την National Venture Capital Association και την PitchBook, μόνο το πρώτο εξάμηνο του 2025 οι επενδύσεις σε εταιρείες ανάπτυξης AI ανήλθαν σε 83,9 δισ. δολάρια, επίπεδα που ξεπερνούν τα ρεκόρ του 2021.
Η αγορά λειτουργεί υπό έναν «πυρετό του χρυσού», όπου τα κεφάλαια ρέουν άφθονα, καθώς καμία από τις κορυφαίες εταιρείες (OpenAI, Anthropic) δεν είναι εισηγμένη και δεν υπόκειται σε δημόσιο λογοδοτικό έλεγχο.
Η OpenAI έχει τη δύναμη να επηρεάζει ολόκληρη την αλυσίδα αξίας, από τις υποδομές και τα μοντέλα έως τις εφαρμογές τελικών χρηστών, λειτουργώντας ταυτόχρονα ως πελάτης, ανταγωνιστής και πλατφόρμα.
Μια αγορά που δεν θυμίζει τίποτα προηγούμενο
Η κυριαρχία της OpenAI δημιουργεί ένα οικοσύστημα χωρίς προηγούμενο στη Silicon Valley: ένα ιδιωτικό, υπερ-χρηματοδοτούμενο οικοδόμημα με τεχνολογική υπεροχή, πολιτική στήριξη και ρυθμό καινοτομίας που καμία άλλη εταιρεία δεν έχει επιδείξει.
Για τους επενδυτές και τους επιχειρηματίες της τεχνολογίας, η ερώτηση δεν είναι πλέον «πώς να ανταγωνιστούν την OpenAI», αλλά πού απομένει "λευκός χώρος" για να καινοτομήσουν χωρίς να τη συναντήσουν μπροστά τους.
