H παγκόσμια οικονομία πιέζεται από τα χρέη. Ο κόσμος συνέχισε να δανείζεται μετά από την οικονομική κρίση, προσθέτοντας σχεδόν 60 τρισεκατομμύρια από το 2007 και ανεβάζοντας το παγκόσμιο φορτίο του χρέους στα 200 τρις. δολ., σχεδόν τρεις φορές το μέγεθος του συνόλου της παγκόσμιας οικονομίας. Τα στοιχεία αυτά αφορούν το 2014, άρα τα χρέη είναι ακόμα μεγαλύτερα σήμερα.
Κι επειδή τις κρίσεις τις μαθαίνουμε αφού συμβούν, το ερώτημα είναι αν είμαστε στα πρόθυρα μιας άλλης καταστροφής λόγω χρεών.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, το χρέος στην Ινδονησία, την Ταϊλάνδη και τη Νότια Κορέα, σε συνδυασμό με την πτώχευση της Ρωσίας προκάλεσε κρίση στις αναδυόμενες οικονομίες και απαιτήθηκε διάσωση. Το 2008, με αφορμή τα subprimes στις ΗΠΑ επήλθε η χειρότερη οικονομική ύφεση μετά το 1929, μολύνοντας την Ευρώπη προκαλώντας κρίσης κρατικού χρέους και ύφεση στις οικονομίες.
Οι κρίσεις είναι μεταδοτικές, και αυτός είναι ο λόγος που όλοι ανησυχούν για την Κίνα
Μετά την οικονομική κρίση του 2008, οι επενδυτές έριξαν τα χρήματά τους στην Κίνα, τη Βραζιλία και άλλες αναδυόμενες αγορές για να επωφεληθούν από την άνοδο των τιμών των βασικών εμπορευμάτων και τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες. Οι τράπεζες σε αυτές τις χώρες άνοιξαν τις κάνουλες του χρήματος και εξαπέλυσαν ένα κύμα νέων πιστώσεων προς τα νοικοκυριά και τις τοπικές επιχειρήσεις. Από το 2009, το μέσο επίπεδο του ιδιωτικού χρέους στις αναδυόμενες οικονομίες ανέβηκε από το 75% του ΑΕΠ έως 125%, σύμφωνα με την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών. Τα ιδιωτικά επίπεδα χρέους στην Κίνα και η Βραζιλία είναι διπλάσια σήμερα από το μέγεθος της εθνικής οικονομίας.
Η Κίνα
Οι ανησυχίες επικεντρώνονται στο χρέος της Κίνας, το οποίο έχει τριπλασιαστεί από το 2009, από 10 τρις. δολ. σε 30 τρις. δολ. σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις της McKinsey. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις έγιναν προς τον εταιρικό τομέα της Κίνας, όπου μεγάλες κρατικές επιχειρήσεις καταβρόχθισαν πολλά δάνεια από μεγάλες κρατικές τράπεζες. Ο δισεκατομμυριούχος Kyle Bass ο οποίος έβγαλε πολλά λεφτά από την κρίση των subprime των ΗΠΑ, λέει ότι οι κρατικές τράπεζες της Κίνας μπορεί να έχουν απώλειες 3,5 τρις. δολ. ήτοι τέσσερις φορές περισσότερο από ό, τι οι τράπεζες των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης του 2008 .
Παρ’ όλα αυτά ο δανεισμός στην Κίνα συνεχίζει να αυξάνεται. Το πρόβλημα όμως είναι ότι όση πίστωση και να προστίθεται, η οικονομία συνεχίζει να επιβραδύνεται. Το ερώτημα είναι αν η κινεζική κρίση θα είναι μεταδοτική.
Με την παραδοσιακή έννοια, ίσως δεν είναι τόσο μεταδοτική διότι "οι μοχλοί για την απευθείας μετάδοση δεν υπάρχουν στην Κίνα», λέει ο Harry Broadman, ένας ανώτερος συνεργάτης στο Ινστιτούτο Εξωτερικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Johns Hopkins και πρώην οικονομολόγος στην Παγκόσμια Τράπεζα.
Κατά τον Broadman, οι χρηματοδοτικοί μηχανισμοί που τείνουν να μεταδώσουν προεπιλεγμένες κινδύνους σε όλη την οικονομία δεν είναι εμφανείς. Το μεγαλύτερο μέρος του χρέους στην Κίνα πραγματοποιήθηκε σε τοπικό νόμισμα, και το ρίσκο της μετάδοσης είναι μικρό. Επίσης, ο μεγαλύτερος δανεισμός της Κίνας πραγματοποιείται μέσω των παραδοσιακών τραπεζικών δανείων, και όχι μέσω της αγοράς ομολόγων. Στην πραγματικότητα, αυτό που θα συμβεί είναι να χαθούν πολλά λεφτά στην Κίνα.
Ένα από τα διδάγματα της κρίσης του 2008 ήταν ότι το χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ ήταν τόσο ισχυρό όσο και αδύναμο. Υπήρχε υψηλή μόχλευση στις τράπεζες και στις ασφαλιστικές εταιρείες όπως η AIG. Το αντίθετο ισχύει στην Κίνα, όπου το μόνο που έχει σημασία είναι η θέληση του κράτους να προσφέρει υποστήριξη. «Από τη στιγμή που μια τράπεζα ή μια επιχείρηση αντιμετωπίζει κίνδυνο, η κυβέρνηση θα ορμήξει να τη βοηθήσει. Το πρόβλημα είναι ότι η Κίνα καταλήγει ρίχνει χρήματα σε κάτι κακό, αντί να επενδύει στην ανάπτυξη.
Η αύξηση του χρέους και η επιβράδυνση της ανάπτυξης της Κίνας έχουν επίσης κόψει την όρεξη για τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα. Για χρόνια τώρα, η χώρα τοποθετούσε τα πλεονάσματά της στην ασφάλεια του χρέους των ΗΠΑ. Τώρα που τα εν λόγω πλεονάσματα δεν είναι τόσο μεγάλη, η Κίνα μειώνει τις συμμετοχές της στα κρατικά ομόλογα.
