Η Τουρκία εμμέσως σημαίνοντα ρόλο στα μεγάλα ενεργειακά έργα της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς η Ευρωπαϊκή Ενωση ανησυχεί σοβαρά για την εξέλιξη των ελληνοτουρκικών σχέσεων και θεωρεί υψηλό τον γεωπολιτικό κίνδυνο στην περιοχή - τόσο ώστε να αναθεωρεί τους σχεδιασμούς της για τη χρηματοδότηση ενεργειακών projects.
Το θέμα έρχεται στην επιφάνεια στον απόηχο της νέας έντασης που δημιουργήθηκε στο ΝΑ Αιγαίο από τις απειλητικές κινήσεις τουρκικών πολεμικών πλοίων κατά τη διάρκεια θαλάσσιας έρευνας ιταλικού σκάφους για την πόντιση του καλωδίου που θα συνδέσει ενεργειακά την Ελλάδα και την Κύπρο.
Η Κομισιόν, που έχει εγκρίνει επιδότηση 657 εκατ. για το έργο, φαίνεται ότι το... "ξανασκέφτεται", λμβάνοντας σοβαρά υπόψη σοβαρά την παράμετρο του γεωπολιτικού κινδύνου.
Η αμφισβήτηση από την Τουρκία των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων σε θαλάσσιες περιοχές από τις οποίες θα περάσει το καλώδιο της γαλλικής Nexans και η προβολή δικών της αξιώσεων με βάση το παράνομο μνημόνιο με τη Λιβύη, αποτελεί μια νέα σοβαρή και αστάθμητη παράμετρο στους υπολογισμούς για ένα στρατηγικής σημασίας έργο, που σε επόμενο στάδιο θα περιλάβει και το Ισραήλ.
Ακόμη και αν αποκλεισθεί το χειρότερο σενάριο της θερμής αντιπαράθεσης Ελλάδας – Τουρκίας, η ένταση μπορεί να μεταφρασθεί σε καθυστερήσεις που συνεπάγονται οικονομικό κόστος, για το οποίο η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας έχει αποφασίσει ότι δεν θα καλυφθεί από τους καταναλωτές της Κύπρου. Με αυτό τον απροσδιόριστο κίνδυνο στο τραπέζι, στον ΑΔΜΗΕ φοβούνται ότι δεν θα εκδηλώσουν ενδιαφέρον επενδυτές για συμμετοχή στη χρηματοδότηση του έργου.
Η παρέμβαση της Κομισιόν
Όπως αποκάλυψε το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων, σε τηλεδιάσκεψη για την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου – Ελλάδας (Κρήτης) μέσω του υποθαλάσσιου καλωδίου Great Sea Interconnector (GSI), που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη ύστερα από αίτημα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, συζητήθηκε και το θέμα του γεωπολιτικού κινδύνου.
Στην τηλεδιάσκεψη συμμετείχαν εκπρόσωποι των υπουργείων Ενέργειας Κύπρου και Ελλάδας, οι ρυθμιστικές αρχές των δύο χωρών (ΡΑΕΚ και ΡΑΑΕΥ), ο ΑΔΜΗΕ (φορέας υλοποίησης του έργου) και η γαλλική εταιρεία Nexans, που κατασκευάζει το υποθαλάσσιο καλώδιο.
Η Επιτροπή ζήτησε να ενημερωθεί για το πού βρίσκεται το θέμα της επαναξιολόγησης της απόφασης της ΡΑΕΚ σε σχέση με τον GSI, μετά τα νέα στοιχεία που έδωσε ο ΑΔΜΗΕ στην κυπριακή ρυθμιστική αρχή και τα οποία περιλαμβάνονται στη νέα μελέτη κόστους – οφέλους, που πραγματοποίησε ο φορέας υλοποίησης.
Εκτός από το αν θα αρχίσει να λαμβάνει πληρωμές ο ΑΔΜΗΕ κατά το στάδιο της κατασκευής, κάτι που ως τώρα αρνείται η ΡΑΕΚ, ζητούμενο θα είναι να αναθεωρηθεί και η απόφαση της Αρχής που δεν αφήνει περιθώρια αποζημίωσης του ΑΔΜΗΕ για καθυστερήσεις λόγω γεωπολιτικού κινδύνου ή άλλα απρόβλεπτα γεγονότα.
Ανεβαίνουν οι τόνοι
Στο μεταξύ, παρότι το ιταλικό πλοίο αποχώρησε (όχι πρόωρα, σύμφωνα με τον ΑΔΜΗΕ), οι τόνοι μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας δεν πέφτουν. Μήνυμα ότι οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις δεν έδειξαν και δεν θα δείξουν κανέναν σεβασμό σε παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στο μέλλον, έστειλαν σήμερα πηγές του υπουργείου Εθνικής Άμυνας της Ελλάδας, αναφορικά με ισχυρισμούς του υπουργείου Εθνικής Άμυνας της Τουρκίας.
«Ουδείς "σεβασμός" επεδείχθη ή θα επιδειχθεί στο μέλλον από τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις σε παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στη νομίμως οριοθετημένη ζώνη Ελλάδας – Αιγύπτου, όπως το Σύνταγμα της Ελληνικής Δημοκρατίας προβλέπει και επιβάλλει», τονίζει το ελληνικό υπουργείο.
Η αναφορά αυτή έρχεται ως απάντηση σε διαρροές που έγιναν χθες από το τουρκικό υπουργείο Άμυνας, σχετικά με τα όσα διαδραματίστηκαν στο Καρπάθιο Πέλαγος κοντά στην Κάσο, κατά τον πλου του ιταλικού ερευνητικού σκάφους IEVOLI RELUME.
Σε ενημέρωση από τον υποναύαρχο Ζεκί Ακτούρκ, υπεύθυνο Τύπου και Δημοσίων Σχέσεων, αναφέρθηκε ότι το ιταλικό σκάφος προειδοποιήθηκε να μην εισέλθει στην τουρκική θαλάσσια δικαιοδοσία στις 22 Ιουλίου και ότι το σκάφος υπό ιταλική σημαία εμποδίστηκε από τουρκικά σκάφη.
Οι πηγές του τουρκικού υπουργείου Άμυνας ανέφεραν: «Ως αποτέλεσμα του συντονισμού που έγινε αργότερα, του επετράπη να εκτελέσει εργασίες στις καθορισμένες συντεταγμένες και εγκατέλειψε την υφαλοκρηπίδα μας ολοκληρώνοντας τη δραστηριότητά του με τη συνοδεία πλοίων των ναυτικών μας δυνάμεων. Οι δραστηριότητες του εν λόγω πλοίου παρακολουθούνται στενά από τα στοιχεία των Ναυτικών μας Δυνάμεων στην περιοχή. Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τις ελληνικές και ιταλικές αρχές για το σεβασμό και τη συνεργασία με τη θαλάσσια δικαιοδοσία μας».
