Απρόσιτες για τους περισσότερους Έλληνες έχουν γίνει οι κατοικίες, καθώς οι τιμές έχουν αυξηθεί πολύ ταχύτερα από τα εισοδήματα και είναι χαρακτηριστικό ότι πλέον χρειάζονται τα εισοδήματα σχεδόν 13 ετών για να αγορασθεί ένα σπίτι. Κάτι ανάλογο συνέβαινε στα χρόνια που προηγήθηκαν της μεγάλης οικονομικής κρίσης, όταν η άνοδος τιμών στις κατοικίες είχε έντονα χαρακτηριστικά «φούσκας».
Σε ανάλυση της Eurobank για την αγορά κατοικιών τονίζεται, μεταξύ άλλων, ότι:
- Εάν συγκριθούν οι τιμές των κατοικιών με τα εισοδήματα των νοικοκυριών, το οποίο αποτελεί έναν δείκτη για την προσιτότητα της αγοράς κατοικίας (affordability), ο σχετικός λόγος έχει σημειώσει αύξηση μεγαλύτερη του 20% σε σχέση με την περίοδο πριν από την πανδημία και προσεγγίζει πλέον τα επίπεδα προ κρίσης.
- Ενδεικτικά, το 2007 η μέση τιμή μιας κατοικίας στην Ελλάδα ήταν ίση με 14,3 φορές το μέσο ετήσιο διαθέσιμο εισόδημα, έναντι διάμεσης τιμής 12,7 φορές στην ευρωζώνη.
- Καθώς η πτώση των τιμών των κατοικιών ήταν μεγαλύτερη αναλογικά από τη μείωση του μέσου διαθέσιμου εισοδήματος κατά τη δεκαετία της οικονομικής κρίσης, ο λόγος αυτός βελτιώθηκε σημαντικά, παραμένοντας όμως ελαφρώς υψηλότερος από το διάμεσο της ευρωζώνης (11,4 έναντι 11 τη χρονιά πριν την εξάπλωση της πανδημίας του COVID-19).
- Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία (2022), ο λόγος αυτός είχε αυξηθεί στο 12,5.
Καθώς ένα ελληνικό νοικοκυριό χρειάζεται πλέον τα εισοδήματα σχεδόν 13 ετών για να αγοράσει ένα σπίτι, οι αναλυτές της Eurobank επισημαίνουν ότι η έντονη αύξηση των τιμών των κατοικιών σε συνδυασμό με το γενικότερο μακροοικονομικό περιβάλλον δρα αποτρεπτικά για την απόκτηση κατοικίας για αρκετά νοικοκυριά.
Το πρωτόγνωρο για δεκαετίες παγκόσμιο πληθωριστικό κύμα της περιόδου 2022–23 αύξησε σημαντικά το κόστος διαβίωσης, ενώ τα απόνερά του συνεχίζουν να ασκούν πίεση στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς: την 5ετία 2020–2024 η συνολική αύξηση των τιμών των τροφίμων ξεπερνά το 30%, τονίζουν.
Ενδεικτικό είναι ότι η αποταμίευση των νοικοκυριών στην Ελλάδα, μετά τη συγκυριακή αύξησή της κατά τη διάρκεια της πανδημίας, επέστρεψε ξανά σε αρνητικό έδαφος το 2022, ενώ το 2024 διαμορφώθηκε στα -5,2 δισ. ευρώ, ή στο -3,3% του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών.
Επιπλέον, παρά την αξιοσημείωτη μεγέθυνση της οικονομίας μετά την πανδημία (+20,2% την περίοδο 2021–2024), τη σημαντική μείωση της ανεργίας (σε χαμηλό 15ετίας το 2024) και την αύξηση των εισοδημάτων, το πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα στην Ελλάδα παραμένει χαμηλότερο από τα προ-κρίσης χρέους επίπεδά του.
