Πριν ο έρωτας γίνει η βάση για τον γάμο –κάτι που η ιστορικός Stephanie Coontz τοποθετεί γύρω στο 1700- οι γάμοι βασίζονταν πάντα σε συζητήσεις - διαπραγματεύσεις, καθώς ήταν μία συμβατική δέσμευση ατόμων, περιουσιών και οικογενειών. Στην πραγματικότητα, παρ’ ότι πλέον τον πρωταρχικό ρόλο για να παντρευτούν δύο άνθρωποι παίζει ο έρωτας και η αγάπη μεταξύ τους, ο γάμος δεν παύει να είναι και ένα συμβόλαιο - όπως γνωρίζει καλά οποιοσδήποτε έχει περάσει τη διαδικασία του διαζυγίου.
Η αποκλειστική εστίαση στον έρωτα ως βάση για το γάμο, παρότι είναι μία όμορφη και ρομαντική εικόνα –στην αρχή τουλάχιστον- έχει ένα ξεκάθαρο μειονέκτημα: Πολλές από τις συζητήσεις που χρειάζεται να κάνουμε με τους μελλοντικούς μας συντρόφους ζωής αποφεύγονται, ακριβώς επειδή «χαλάνε το ρομαντισμό», αλλά και καθώς συχνά αφορούν θέματα που μπορεί να αποκαλύψουν τις «ρωγμές» στη σχέση, τις οποίες ο έρωτας μας κάνει να θέλουμε να παραβλέψουμε.
Παρότι το ποσοστό αποτυχίας των γάμων (πάνω από 40%) είναι πασίγνωστο, όλοι είμαστε σίγουροι ότι «αυτό δεν αφορά εμάς, γιατί η αγάπη μας είναι αληθινή και δυνατή».
Όμως, ο γάμος είναι κάτι περίπλοκο, γιατί οι άνθρωποι είμαστε περίπλοκοι. Ο καθένας μας φέρνει στο γάμο ένα φορτίο από συνήθως ανέκφραστες σκέψεις –ή ασυνείδητες πεποιθήσεις- για το τι σημαίνει να είσαι παντρεμένος, βασισμένες σε ότι έχουμε δει, ακούσει, βιώσει ή σχηματίσει σε σχέση ή σε αντίθεση με τα παραδείγματα που έχουμε από τις δικές μας οικογένειες. Και αυτές οι ασυνείδητες πεποιθήσεις επηρρεάζουν τη συμπεριφορά και τις αντιδράσεις μας. Επίσης, ο γάμος συνοδεύεται από μία δικιά του σειρά από μύθους, όπως για παράδειγμα έναν που λέει ότι, οτιδήποτε δεν πάει καλά στη σχέση, θα διορθωθεί μέσω της δέσμευσης του γάμου!
Πλέον πάντως, μία πληθώρα επιστημονικών ερευνών πολλών δεκαετιών προσφέρει κάποιες απαντήσεις σε όλη αυτή την πολυπλοκότητα του γάμου. Ορίστε λοιπόν, βάσει των ερευνών για τους γάμους και τα διαζύγια, τα θέματα για τα οποία είναι καλό να έχει μιλήσει ένα ζευγάρι, πριν αποφασίσει να δεσμευτεί στον έγγαμο βίο:
Συζητήστε για τα οικονομικά
Φυσικά, τα χρήματα είναι κάτι για το οποίο κανένας ερωτευμένος δε θέλει να συζητήσει, μιας και είναι ένα θέμα τόσο κατάφορα αντιρομαντικό... και τόσο ρηχό. Παρ’ όλα αυτά, όλες οι έρευνες συνηγορούν ότι οι διαφωνίες γύρω από τα οικονομικά είναι η πρώτη αιτία διαζυγίων, ξεπερνώντας ακόμα και την απιστία!
Όταν ακόμα διατηρείς ξεχωριστούς λογαριασμούς με τον άνθρωπο που σχετίζεσαι, μπορεί να παρατηρείς ότι ο εν δυνάμει μελλοντικός σου σύζυγος έχει διαφορετική νοοτροπία από εσένα ως προς το χρήμα –μπορεί να είναι πιο προσεκτικός ή πιο σπάταλος, πιο χαλαρός ή πιο σφιχτός ως προς τη δημιουργία χρέους, ή να έχει διαφορετικές καταναλωτικές συνήθειες. Μέχρι εδώ όλα καλά. Τη στιγμή όμως που παντρεύεσαι και τα οικονομικά σας ενώνονται, αυτές οι «μικροδιαφορές» μπορεί να εξελιχθούν σε μεγάλα προβλήματα.
Η συζήτηση σχετικά με τα οικονομικά καλό είναι να συμπεριλαμβάνει το ποιος θα βγάζει τα χρήματα και πώς θα λαμβάνονται οι αποφάσεις σχετικά με τις δαπάνες και τη διαχείρισή τους. Καλό είναι να διερευνηθούν επίσης οι νοοτροπίες των δύο ως προς το χρέος και την αποταμίευση και το τι θα γίνει εάν η τωρινή κατάσταση αλλάξει (π.χ κάποιος χάσει τη δουλειά του ή αποφασίσει να αλλάξει πορεία ή κάποιος χρειαστεί να μείνει στο σπίτι με ένα παιδί). Σημαντικό είναι επίσης, να δείτε ότι είστε σε θέση να συμφωνήσετε σχετικά με οικονομικούς στόχους.
Αυτή η συζήτηση είναι σημαντική, καθώς οι διαφωνίες γύρω από τα χρήματα, ουσιαστικά δεν αφορούν πάντα μόνο τα χρήματα. Μπορεί να αντανακλούν το πως ο κάθε σύντροφος αισθάνεται για τη δύναμη, την εξουσία, τη δέσμευση, το σεβασμό και το δίκαιο μέσα στη σχέση. Άλλωστε, κάποιες φορές οι διαφωνίες για τα χρήματα συμβαίνουν, απλώς επειδή είναι πιο εύκολες, από το να διαχειριστεί ένα ζευγάρι τις βαθύτερες συγκρούσεις και απογοητεύσεις που βρίσκονται στην καρδιά ενός αποτυχημένου γάμου.
Συζητήστε για το πως θα διαφωνείτε
Το να διαφωνείτε σε κάτι δεν είναι πρόβλημα. Σημασία έχει το πώς διαφωνείτε –και υπάρχει τεράστια σειρά μελετών που το επιβεβαιώνει αυτό. Τι να είστε συνειδητοί για τα μοτίβα των διαφωνιών σας είναι εξαιρετικά σημαντικό, ειδικά εάν υπάρχει κάποιο από τα τοξικά μοτίβα όπως η απαίτηση / απόσυρση (όταν ο ένας διατυπωνει μία απαίτηση και ο άλλος αποσύρεται –κυριολεκτικά ή συναισθηματικά). Για παράδειγμα, εάν ο ένας φέρνει τα περισσότερα ή όλα τα χρήματα στο σπίτι και θεωρεί ότι αυτό του/της δίνει το δικαίωμα να παίρνει όλες τις αποφάσεις, τότε το άτομο που θα ζητήσει μια αλλαγή θα είναι το άτομο με τη μικρότερη εξουσία. Ομοίως, το άτομο που θα επιθυμεί την αλλαγή, θα βρεθεί στη θέση αυτού που ζητάει και λαμβάνει από τον άλλο απόσυρση. Ακολουθεί κλιμάκωση, καθώς το άτομο που ζητάει, σταδιακά συγχύζεται από την απόσυρση του άλλου και ανεβάζει την ένταση. Αυτό με τη σειρά του κάνει το άλλο άτομο να αποσύρεται όλο και περισσότερο και ίσως να γίνει επιθετικό ή σκωπτικό. Και τα δύο μέρη αισθάνονται θλιμμένα.
Οπωσδήποτε πρέπει να συζητήσετε επίσης για τους «4 Καβαλάρηδες της Αποκάλυψης» - συμπεριφορές που με βεβαιότητα καταστρέφουν ένα γάμο- ώστε να είστε σε επαγρύπνηση εάν εμφανιστούν και προετοιμασμένοι να τις διορθώσετε: Επίκριση ή επίθεση στον άλλο σχετικά με την προσωπικότητα ή το χαρακτήρα του, αντί για κάποια συγκεκριμένη συμπεριφορά του. Περιφρόνηση ή συνειδητή πρόθεση προσβολής ή κακοποίησης του συντρόφου. Αμυντικότητα, που μπορεί να περιλαμβάνει άρνηση ανάληψης ευθύνης, απόσυρση ή το να μιλάμε επάνω στα λόγια του άλλου ή να επαναλαμβάνουμε συνεχώς τα δικά μας. Κωλυσιεργία, που είναι στοιχείο της απαίτησης/απόσυρσης.
Εάν στις διαφωνίες σας εμφανιστούν αυτά τα μοτίβα, μη βασιστείτε στους όρκους αγάπης που έχετε δώσει. Πρέπει να το διορθώσετε μαζί, συνειδητά.
Μιλήστε για το πως αντιλαμβάνεστε την προσωπικότητα
Αυτό δεν είναι τόσο προφανές όσο τα προηγούμενα, αλλά είναι εξίσου ουσιώδες. Κάθε γάμος περνάει δύσκολες περιόδους και φάσεις που οι στόχοι του ενός αλλάζουν ή ο ένας επιθυμεί να αναπτυχθεί με τρόπους που ο άλλος δε θέλει. Η μπορεί απλώς ο ένας να μην είναι ευτυχής με το είδος της σχέσης και να χρειάζεται αλλαγές. Η δουλειά της Carol Dweck και άλλων έχει αποκαλύψει, ότι οι πεποιθήσεις μας για την προσωπικότητα – εάν θεωρούμε ότι είναι σταθερή και αμετάβλητη ή εύπλαστη και υπόκειται σε αλλαγές- αποτελούν κλειδί για να ξεπεραστούν τέτοιες περίοδοι πίεσης.
Όσο περισσότερο πιστεύεις ότι η προσωπικότητα, η συμπεριφορά και ο χαρακτήρας είναι μεταβλητά, τόσο καλύτερα θα διαπραγματεύεσαι και θα προσαρμόζεσαι σε φάσεις που απαιτούν αλλαγή. Θα είσαι σε θέση να μαθαίνεις και να προσπαθείς, να αναγνωρίζεις την προσπάθεια, να αντιμετωπίζεις την αποτυχία και να αυξάνεις την κατανόηση. Οι άνθρωποι που θεωρούν ότι η προσωπικότητα είναι αμετάβλητη, δεν θα βάλουν ούτε ιδιαίτερη προσπάθεια, ούτε πίστη στην αλλαγή και αυτό από μόνο του μπορεί να διαλύσει ένα γάμο.
Μιλήστε για τα μοντέλα του «συνεταιρισμού» σας
Ο γάμος είναι μιας μορφής συνεταιρισμός, ο οποίος μπορεί να πάρει πολλές διαφορετικές μορφές, ανάλογα με τις συναισθηματικές ανάγκες των ανθρώπων μέσα σε αυτόν. Το σημαντικό είναι να διατυπώσετε και να καθορίσετε πως το βλέπετε εσείς και ο/η μέλλων σύζυγος: Θα βασίζεται στις παραδοσιακές δομές με τον ένα επικεντρωμένο στα οικονομικά και τον άλλο να φροντίζει τις ανάγκες του σπιτιού, ακόμα κι αν εργάζεστε και οι δύο; Ή μήπως προσανατολίζεστε σε μια πιο ισότιμη σχέση; Πως θα ισορροπήσετε την ανάγκη αυτονομίας σας ή του συντρόφου σας, διατηρώντας ταυτόχρονα μία αμοιβαία οικειότητα;
Κάποιοι άνθρωποι παντρεύονται και κάνουν ελάχιστες αλλαγές σε σχέση με την πρότερη ζωή τους –π.χ ακόμα βγαίνουν κυρίως με τους δικούς τους φίλους και διατηρούν τα οικονομικά τους ξεχωριστά από του συντρόφου τους- όντας ικανοποιημένοι ζώντας παράλληλες ζωές, οι οποίες κάποιες φορές διασυνδέονται. Άλλοι επιθυμούν να λειτουργούν ως ζευγάρι αν γίνεται και 24 ώρες το 24ωρο, συγχωνεύοντας οικονομικά, ενδιαφέροντα, φίλους και περιουσιακά στοιχεία.
Τι να είστε ξεκάθαροι εκ των προτέρων σχετικά με τις ανάγκες σας –τις επιθυμίες σας για αυτονομία ή συγχώνευση, οικειότητα, στήριξη- είναι βασικό στοιχείο για να πετύχει ένας γάμος.
Μιλήστε για τα παιδικά σας βιώματα
Δε μιλάμε για αναμνήσεις όπως εκείνο το καλοκαίρι στο νησί ή τα παιχνίδια με το σκυλάκι σας –που μάλλον τα έχετε πει ήδη. Μιλάμε για πιο δύσκολα πράγματα, ειδικά εάν η παιδική σας ηλικία δεν ήταν «τέλεια». Οι περισσότεροι άνθρωποι τείνουν να αποφεύγουν τέτοιες συζητήσεις για πολλούς λόγους, ωστόσο αυτός είναι ένας καλός τρόπος να κατανοήσεις γιατί ο/η σύντροφός σου είναι όπως είναι. Εάν παρατηρείς ότι οι ερμηνείες σας για τις συμπεριφορές των ανθρώπων ή οι συναισθηματικές σας καταστάσεις είναι διαφορετικές, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι οι τρόποι που τείνετε να σχετίζεστε είναι διαφορετικοί, κάτι που έχει να κάνει με την παιδική ηλικία.
Μιλήστε για το μεγάλωμα παιδιών
Όχι μόνο για το πόσο αξιαγάπητα παιδιά θα κάνατε οι δυό σας, αλλά μία πραγματική συζήτηση για την ανατροφή τους. Επειδή σκεφτόμαστε για το γάμο ρομαντικά, συχνά δεν εστιάζουμε στο τι είδους μητέρα ή πατέρας θα ήταν η/ο σύντροφός μας. Επίσης, οι διαφωνίες σχετικά με την ανατροφή των παιδιών είναι μία από τις συχνότερες αιτίες διαζυγίου.
Το ιδεώδες θα ήταν αυτή η συζήτηση να γίνει αμέσως μετά τη συζήτηση για την παιδική σας ηλικία. Είστε έτοιμοι να αντιγράψετε τον τρόπο που ανατραφήκατε εσείς οι ίδιοι σε όρους δομής, πειθαρχίας, εκπαίδευσης, προσδοκιών και συμπεριφοράς ή τείνετε προς το αντίθετο άκρο; Ο σύντροφός σας βλέπει τα πράγματα εξίσου χαλαρά / φιλελεύθερα/ δομημένα/ πειθαρχημένα κλπ; Θα αποφασίζει ο ένας από τους δύο για κάποια ζητήματα του παιδιού ή θα συναποφασίζετε; Τι ρόλους θα αναλάβει ο καθένας απέναντι στο παιδί; Εάν έχετε πολύ διαφορετικό όραμα για το πως θα μεγάλωνε ένα παιδί, αξίζει να δώσετε προσοχή σε αυτό.
Φυσικά, δεν υπάρχει τρόπος να εξασφαλιστεί απόλυτα η επιτυχία ενός γάμου, αλλά μία ενισχυμένη ικανότητα να επικοινωνείτε σκέψεις και συναισθήματα είναι το κοντινότερο δυνατό στην κατεύθυνση αυτή.
Να ζήσετε ευτυχισμένοι!
