Το δρόμο της συρρίκνωσης θα ακολουθήσουν οι τράπεζες σε ΗΠΑ και Ευρώπη με στόχο την ενδυνάμωση τους και τη μείωση του ρίσκου. Σε αυτό το πλαίσιο σχεδιάζονται νέες περικοπές στο κόστος λειτουργίας και πώληση μη τραπεζικών assets και δραστηριοτήτων. Στόχος αυτής της στρατηγικής αποτελεί η δημιουργία μικρότερων αλλά ισχυρότερων και αποδοτικότερων σχημάτων με σαφή στροφή στο core business.
Αναλυτές χρηματιστηριακών και σύμβουλοι επισημαίνουν ότι οι τράπεζες είναι σε δύσκολη θέση, καθώς κινήσεις που είχαν κάνει στο παρελθόν για να βελτιωθεί η κερδοφορία έχουν παρεμποδιστεί από τους νέους κανονσιμούς. «Ουσιαστικά, ο τρόπος λειτουργίας πρέπει να αλλάξει», είπε ένας βετεράνος τραπεζίτης που ήταν στην εκτελεστική επιτροπή μιας μεγάλης ευρωπαϊκής τράπεζας μέχρι πρόσφατα. Τα μερίσματα των μεγάλων τραπεζών προς τους μετόχους έχουν βυθιστεί σε πολύ χαμηλά επίπεδα», τόνισε.
Τα προβλήματα αυτά δεν είναι καινούργια, αλλά έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε αυτή τη φάση, καθώς η Deutsche Bank AG αντιμετωπίζει θέματα σχετικά με την κεφαλαιακή της επάρκεια, η Barclays PLC αντιμετωπίζει πίεση για να διασπαστεί και οι διευθύνοντες σύμβουλοι των μεγάλων τραπεζών των ΗΠΑ παλεύουν με την απώλεια της εμπιστοσύνης των επενδυτών. Ομάδες διαχείρισης στις ΗΠΑ και την Ευρώπη παρατηρούν τις δραματικές αλλαγές στα επιχειρηματικά μοντέλα των τραπεζών, αλλά καμία από τις επιλογές που διαθέτουν δεν είναι ιδιαίτερα ελκυστικές, σύμφωνα με τους τραπεζίτες.
Οι μεγαλύτερες εκ των αμερικανικών τραπεζών αποτελούν «πυρηνική απειλή» για την αμερικανική οικονομία και θα έπρεπε να διαχωριστούν, δήλωσε ο κ. Νιλ Κασκάρι, πρόεδρος της Περιφερειακής Ομοσπονδιακής Τράπεζας (Fed) της Μινεάπολης και εκ των βασικών αρχιτεκτόνων της τραπεζικής διάσωσης το 2008. Εξι κορυφαίοι τραπεζίτες αναφέρουν ότι βρίσκονται αντιμέτωποι με τις δαπάνες και τους περιορισμούς που αντιμετωπίζουν, ως αποτέλεσμα των νέων κανονισμών, καθώς και με την αδύναμη παγκόσμια οικονομία και των προβληματικών χρηματοπιστωτικών αγορών.
Too-big-to-fail οι μεγαλύτερες εκ των αμερικανικών τραπεζών
Κατά τον Αμερικανό κεντρικό τραπεζίτη, οι μεγαλύτερες εκ των αμερικανικών τραπεζών εξακολουθούν να είναι «υπερβολικά μεγάλες ώστε να επιτραπεί η χρεοκοπία τους». Το Κογκρέσο θα έπρεπε να εξετάσει το ενδεχόμενο «γενναίων λύσεων, προκειμένου να αντιμετωπίσει μια για πάντα αυτό το πρόβλημα», είπε ο κ. Κασκάρι, κατά τη διάρκεια της πρώτης δημόσιας ομιλίας του από τότε που ορίστηκε πρόεδρος της Fed Μινεάπολης. «Πιστεύω ότι οι μεγαλύτερες τράπεζες εξακολουθούν να αποτελούν σημαντική και διαρκή απειλή για την οικονομία μας». Για να υποστηρίξει τα λεγόμενά του, ο κ. Κασκάρι παρομοίασε χοντρικά τις μεγάλες τράπεζες με πυρηνικό αντιδραστήρα. «Αν επιτραπεί η τήξη ενός πυρηνικού αντιδραστήρα, τότε το κόστος θα είναι αστρονομικό για την κοινωνία. Δεδομένου αυτού του κόστους οι κυβερνήσεις θα πράξουν ό,τι μπορούν ώστε να σταθεροποιήσουν τον πυρηνικό αντιδραστήρα προτού χάσουν τον έλεγχο», είπε ο Αμερικανός κεντρικός τραπεζίτης.
Ο μεγάλος φόβος των τραπεζιτών
Μερικοί κορυφαίοι τραπεζίτες υποστηρίζουν ότι δεν έχουν άλλη επιλογή από το να βρεθεί μια λύση για τον μεγάλο τους φόβο, μια μακρά σκοτεινή περίοδο αδύναμης κερδοφορίας, εξαγριωμένους μετόχους και σταδιακή συρρίκνωση.
Το πρόβλημα έχει διογκωθεί σε τέτοιο βαθμό που ο CEO της Deutsche Bank, John Cryan δήλωσε πρόσφατα σε δημόσια τηλεδιάσκεψη ότι θα ήθελε πολύ περισσότερο να είναι Διευθύνων Σύμβουλος μιας απλούστερης, και επικεντρωμένης στο λιανικό εμπόριο, τράπεζας, όπως η Wells Fargo & Co, η οποία έχει μόνο μια περιορισμένη επενδυτική τραπεζική λειτουργία. «Δυστυχώς», είπε, «υπάρχουν πολλά πράγματα που θα ήθελα και τα οποία δεν πρόκειται να γίνουν πραγματικότητα."
Στο τραπέζι ο διαχωρισμός των δραστηριοτήτων από το core business
Ο Κασκάρι, ο οποίος είναι ευρύτερα γνωστός καθώς είχε οργανώσει τη διάσωση, ύψους 700 δισ. δολαρίων, των αμερικανικών τραπεζών από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, το 2008, είπε ότι πρέπει «να εξεταστεί σοβαρά ο διαχωρισμός των μεγάλων τραπεζών σε μικρότερες, λιγότερο διασυνδεδεμένες, λιγότερο σημαντικές τράπεζες». Μια άλλη λύση θα ήταν, είπε ο κ. Κασκάρι, να μετατραπούν οι τράπεζες σε δημόσιους οργανισμούς, «εξαναγκάζοντάς τις να διαθέτουν τόσο πολλά κεφάλαια, ώστε να είναι πρακτικά αδύνατη η χρεοκοπία τους».
Κατά τον κεντρικό τραπεζίτη, τα μέτρα αναδιάρθρωσης του χρηματοπιστωτικού τομέα που έχει λάβει η αμερικανική κυβέρνηση από το 2010, τα οποία έχουν σχεδιαστεί ώστε να αποτρέψουν μια ακόμη κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος, δεν επαρκούν και προειδοποίησε ότι «δεν θα αντιληφθούμε τον ερχομό της επόμενης κρίσης». Ο χρηματοπιστωτικός τομέας έχει ασκήσει σημαντική πίεση για να προφυλάξει την υπάρχουσα δομή του και έχει ορθώσει ατελείωτες αντιρρήσεις ώστε να αποτρέψει θεμελιώδη μεταρρύθμιση του συστήματος, τόνισε ο κ. Κασκάρι. «Εχει έρθει ο καιρός να υπερβούμε στενά συμφέροντα και να επιλύσουμε το πρόβλημα. Είναι υπερβολικά μεγάλες οι απειλές (που θα μπορούσαν να προκύψουν) αν δεν το πράξουμε».
Ο κ. Μπέρνι Σάντερς, ένας εκ των δύο υποψηφίων των Δημοκρατικών για το προεδρικό χρίσμα, έχει ζητήσει τον διαχωρισμό των μεγάλων τραπεζών και την επιβολή νέου φόρου χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, ώστε να καλυφθούν τα έξοδα για δωρεάν τριτοβάθμια εκπαίδευση. «Υπάρχουν σημεία στον λόγο σας τα οποία θα περίμενες κανείς να ακούσει από τον Σάντερς ή την Ελίζαμπεθ Γουόρεν (σ.σ. γερουσιαστής υπέρμαχος αυστηρού κανονιστικού πλαισίου για τον χρηματοπιστωτικό τομέα). Δεν (ακούμε) αυτά που θα περίμενε κανείς», παρατήρησε ο συντονιστής της δημόσιας συζήτησης που είχε διοργανώσει το Ινστιτούτο Brookings, στο πλαίσιο της οποίας μίλησε και ο κ. Κασκάρι. «Αν δεν ήμουν πρόθυμος να βγω μπροστά και να μοιραστώ τις ανησυχίες που έχω, τότε δεν θα έκανα (σωστά) τη δουλειά μου», απάντησε ο κ. Κασκάρι.
