Καθώς ο χρυσός κινείται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα και καταγράφει τη μεγαλύτερη ετήσια άνοδο από το 1979, μια νέα τάση κερδίζει έδαφος μεταξύ εύπορων επενδυτών και family offices: η ενοικίαση χρυσού σε επιχειρήσεις της βιομηχανίας πολύτιμων μετάλλων με αντάλλαγμα απόδοση σε… χρυσό.
Για δεκαετίες, ο χρυσός θεωρούνταν κλασικό αποθεματικό περιουσιακό στοιχείο - σταθερό, ασφαλές, αλλά χωρίς απόδοση. Η εκτίναξη των τιμών όμως έχει αυξήσει δραματικά το κεφάλαιο που δεσμεύουν οι εταιρείες παραγωγής και κοσμηματοποιίας για τα αποθέματά τους. Έτσι, όλο και περισσότεροι στρέφονται σε leasing αντί για τραπεζικό δανεισμό, ώστε να χρηματοδοτήσουν την πρώτη ύλη που χρειάζονται χωρίς να εκτεθούν σε διακυμάνσεις τιμών.
Από την άλλη πλευρά, οι πλούσιοι ιδιώτες εντοπίζουν μια ευκαιρία: αφού διαθέτουν χρυσό που έτσι κι αλλιώς σκοπεύουν να κρατήσουν, μπορούν πλέον να τον «εργαλειοποιήσουν» και να εξασφαλίσουν απόδοση 2%-4% σε χρυσό μέσω εξειδικευμένων πλατφορμών.
Οι πλατφόρμες leasing καταγράφουν θεαματική άνοδο: σε κάποιες περιπτώσεις, ο όγκος των ενοικιάσεων έχει εκτοξευθεί από λίγα εκατομμύρια σε δεκάδες εκατομμύρια δολάρια μέσα σε λίγους μήνες.
Πώς λειτουργεί το leasing χρυσού
Η διαδικασία θυμίζει δανεισμό, αλλά γίνεται σε ουγγιές, όχι σε νομίσματα:
1. Ο επενδυτής καταθέτει χρυσό σε μια πλατφόρμα ή εταιρεία διαχείρισης.
2. Η εταιρεία «δανείζει» τον χρυσό σε κοσμηματοποιούς, χυτήρια ή βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας που τον χρησιμοποιούν στην παραγωγή.
3. Ο δανειζόμενος καταβάλλει ενοίκιο σε χρυσό (leasing rate).
4. Στο τέλος της συμφωνίας επιστρέφει την ίδια ποσότητα χρυσού ή ανανεώνει τη μίσθωση.
Για τις επιχειρήσεις, το όφελος είναι ξεκάθαρο: δεν χρειάζεται να αγοράσουν χρυσό με τραπεζικό δάνειο, ούτε να αντισταθμίσουν τον κίνδυνο τιμής μέσω futures. Πληρώνουν σε χρυσό και παραμένουν «ουδέτερες» ως προς τις διακυμάνσεις.
Η ζήτηση για τέτοιου τύπου χρηματοδότηση έχει διπλασιαστεί σε πολλούς κλάδους τους τελευταίους μήνες, κυρίως στη βιομηχανία κοσμημάτων και στην τεχνολογική χρήση χρυσού (π.χ. εξαρτήματα υψηλής καθαρότητας για ημιαγωγούς).
Η άνοδος της τεχνολογίας ασφάλειας
Η είσοδος ιδιωτών στην αγορά leasing επιτάχυνε τη δημιουργία νέων μηχανισμών ασφάλειας:
- Έλεγχοι καθαρότητας κάθε επιστρεφόμενης ράβδου
- Ασφαλιστικές καλύψεις για κλοπή και απάτη
- Συστήματα RFID που συνοδεύουν το χρυσό μέσα στο εργαστήριο ή την κοσμηματοποιία
- Κάμερες και αισθητήρες που λειτουργούν 24/7
- Τακτικοί εξωτερικοί έλεγχοι και απογραφές
Σε ορισμένα μοντέλα λειτουργίας, η επιχείρηση που λαμβάνει το χρυσό ουσιαστικά μετατρέπεται σε… θησαυροφυλάκιο, καθώς κάθε κομμάτι υπόκειται σε παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο.
Οι κίνδυνοι
Παρά την ανοδική τάση, το leasing χρυσού συνοδεύεται από σημαντικούς κινδύνους, που δεν υπάρχουν στη συμβατική φύλαξη:
1. Κίνδυνος αθέτησης (default)
Αν μια επιχείρηση αντιμετωπίσει οικονομικές δυσκολίες, μπορεί να μην επιστρέψει τον χρυσό στην ώρα της — ή και καθόλου.
2. Κίνδυνος απάτης ή «νοθευμένων» ράβδων
Σπάνιο αλλά υπαρκτό: σε προβληματικές περιπτώσεις, ο δανειστής μπορεί να λάβει πίσω χρυσό χαμηλότερης καθαρότητας ή απομιμήσεις.
3. Λειτουργικός κίνδυνος
Από απώλειες στη μεταφορά έως ελλείψεις στην αποθήκευση ή λάθη στους ελέγχους.
Οι σοβαρές πλατφόρμες εφαρμόζουν αυστηρά πρωτόκολλα για να περιορίσουν αυτούς τους κινδύνους. Ωστόσο, όπως τονίζεται στη βιομηχανία, «μηδενικός κίνδυνος δεν υπάρχει».
Γιατί η ζήτηση εκτοξεύτηκε φέτος
Τρεις παράγοντες εξηγούν την έκρηξη του ενδιαφέροντος:
- Ράλι τιμών: Ο χρυσός έχει ενισχυθεί πάνω από 50% από την αρχή του έτους.
- Αυξημένες ανάγκες χρηματοδότησης της εφοδιαστικής αλυσίδας, καθώς το ίδιο ποσό δανείου αγοράζει πλέον πολύ λιγότερο χρυσό.
- Αναζήτηση απόδοσης από εύπορους ιδιώτες που θέλουν να αξιοποιήσουν ένα περιουσιακό στοιχείο το οποίο παραδοσιακά «κάθεται» σε θησαυροφυλάκια.
Παράλληλα, η ενίσχυση αποθεμάτων από κεντρικές τράπεζες και οι ανησυχίες για χρέος και νομισματικές πολιτικές τροφοδοτούν την αντίληψη του χρυσού ως «σιγουριάς» στο χαρτοφυλάκιο.
